سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز قلب عضوی است که به کل بدن سلامتی و نیرو می‌بخشد، ولی علائم بیماری آن دیر ظاهر می‌شود، به‌طوری‌که بسیاری از مرگ‌ها ناشی از بیماری عروق کرونر قلب یا سکته مغزی است. عوامل خطر اصلی بیماری قلبی‌عروقی و سکته مغزی شامل فشارخون، کلسترول و قندخون بالا، مصرف دخانیات و الکل، رژیم غذایی ناسالم، چاقی و آلودگی هوا هستند.
شنیدن این خبر که هرسال ۱۸.۶میلیون نفر در سراسر جهان به‌دلیل بیماری‌های قلبی‌عروقی شامل بیماری قلبی و سکته، جانشان را از دست می‌دهند و حدود ۴۰ درصد مرگ‌ومیر‌ها در ایران ناشی از بیماری‌های قلبی‌عروقی است، واقعا شوکه‌کننده است. ما انتظار داریم این بیماری در سنین بالا به سراغمان بیاید، ولی آمار‌ها چیز دیگری می‌گویند: «سن سکته قلبی در کشور ما بیست سال کمتر از دیگر کشورهاست.» زنگ خطری که باید صدای مهیب آن را جدی گرفت و روز جهانی قلب فرصتی برای آگاهی بیشتر از عوامل خطر و بیماری‌های قلبی‌عروقی (فشارخون، قندخون و کلسترول خون) است.
فشارخون بالا در کنار قند و چربی خون و سیگارکشیدن یکی از ریزفاکتور‌های مهم ابتلای افراد به بیماری‌های قلبی مانند سکته‌های قلبی، گرفتگی عروق قلب و دیگر اندام‌ها و سکته‌های مغزی است که بدون علائم مشخصی ایجاد می‌شود.
۴ مرد و ۳ زن
آمار‌ها نشان می‌دهد از هر ۱۰ مرد، ۴ نفر و از هر ۱۰ زن، ۳ نفر فشارخون بالا دارند که در سن بیش از ۶۰ سال، این رقم به ۲ نفر از هر ۳ نفر می‌رسد. نکته تأمل‌برانگیز ماجرا هم اینجاست که حدود یک‌سوم از این افراد تحت درمان نیستند.
۹۰%
حدود ٩٠درصد افراد با علتی ناشناخته به فشارخون بالا مبتلا می‌شوند و معمولا افرادی که در سنین بیست‌وپنج تا پنجاه‌وپنج‌سالگی گرفتار این مشکل می‌شوند، در همین گروه قرار دارند.
۵۰%
با درمان بموقع و مؤثر فشارخون بالا می‌توان ۳۵ تا۵۰درصد از بروز سکته‌های مغزی و ۲۰ تا ۲۵درصد از بروز حمله‌های قلبی و ۵۰ درصد از بروز نارسایی‌های قلبی کم کرد.
خوردن غذا‌های سرشار از میوه، سبزی، حبوبات کامل و لبنیات کم‌چرب می‌تواند به حفاظت از قلب شما کمک کند. لوبیا و منابع کم‌چرب پروتئین به‌ویژه انواع ماهی می‌تواند خطر بیماری‌های قلب را کم کند. محدود‌کردن مصرف چربی‌ها هم اهمیت زیادی دارد. اسید چرب امگا۳، نوعی چربی غیراشباع چندزنجیره‌ای است که خطر حمله قلبی را کم و از ضربان نامنظم قلب و افزایش فشارخون جلوگیری می‌کند. بعضی ماهی‌ها منابع طبیعی خوبی از امگا۳ هستند. امگا۳ در روغن سویا، گردو و کانولا هم مقادیر کمتری وجود دارد. بنابراین، یک رژیم غذایی مناسب و دوستدار قلب را انتخاب کنید.
شرکت منظم در ورزش‌های متعادل می‌تواند خطر بیماری‌های کشنده قلب را تا یک‌چهارم بکاهد. وقتی شما ورزش را با دیگر برنامه‌های سلامت مانند حفظ وزن مناسب همراه می‌کنید، این منفعت دوچندان می‌شود. ورزش منظم با افزایش جریان خون قلب، تقویت انقباض عضلانی و افزایش میزان برون‌ده قلب با صرف نیروی کمتر می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های قلبی کمک کند. افزون بر این، فعالیت جسمی به کنترل وزن کمک می‌کند و احتمال پیشرفت سایر بیماری‌های فشارآورنده به قلب مانند افزایش فشارخون، کلسترول بالا و دیابت را می‌کاهد. متخصصان پیشنهاد می‌کنند دست‌کم در بیشتر روز‌های هفته روزانه سی دقیقه ورزش کنید.
هرچه در بزرگ‌سالی وزن شما افزایش یابد، بافت چربی شما هم بیشتر خواهد شد. این اضافه‌وزن می‌تواند به وضعی منجر شود که خطر بیماری‌های قلبی را در شما زیاد کند؛ مثل افزایش فشارخون، افزایش کلسترول و دیابت. حتما می‌پرسید از کجا بدانیم که وزن مناسب ما چقدر است. یک راه این است که شاخص توده بدن یا BMI را اندازه بگیرید که با تقسیم وزن (برحسب کیلوگرم) بر مجذور قد (برحسب متر) به‌دست می‌آید.
اگر شاخص توده بدنی شما از ۲۵ بیشتر باشد، یعنی اضافه‌وزن دارید و به‌احتمال زیاد چربی و فشارخون شما هم بالاست. در نتیجه، احتمال بیماری قلبی و سکته هم در شما بیشتر خواهد بود. یادتان باشد حتی مقادیر کمی کاهش وزن هم می‌تواند مفید باشد و فشارخون شما را کم کند، سطح کلسترول خون و احتمال دیابت را هم در شما بکاهد.
اگر سیگار می‌کشید، آن را کنار بگذارید. مصرف سیگار به هر میزان که باشد، زیان‌بار است. تنباکوی جویدنی و سیگار‌های کم‌جرم و کم نیکوتین هم مضر هستند. کسانی هم که در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند، زیان خواهند دید. دود تنباکو حاوی بیش از ۴ هزارو۸۰۰ ماده شیمیایی است که بیشتر آن‌ها برای قلب و عروق خونی ضرر دارند و آن‌ها را مستعد تنگی شریان‌ها می‌کنند که درنهایت می‌تواند به حمله قلبی منجر شود.
افزون بر این، نیکوتین دود سیگار موجب انقباض رگ‌ها، افزایش ضربان قلب و فشارخون و تشدید فعالیت قلب می‌شود. منوکسیدکربن در دود سیگار هم، جای اکسیژن را در خون شما می‌گیرد و باعث افزایش فشارخون و فشار به قلب برای کار بیشتر و ذخیره اکسیژن کافی می‌شود. پس، سیگار را ترک کنید.