به گزارش شهرآرانیوز یک ماه از چاپ گزارشی درباره وضعیت اژدرکوه در این صفحه می‌گذرد. نوشتیم که تلاش‌های بسیار سمن ها، اهالی محل و مشهدی‌های دل سوز برای گنجاندن نام این کوه در فهرست ثبت ملی به مرحله نهایی رسیده است، اما بازدید میدانی ما از کوه نشان می‌داد که اوضاع با قبل از آن خبر تفاوتی نکرده است.
آنچه داد اهالی را درآورده بود و برای نجات کوه باستانی شان دست به دامان میراث شده بودند، فعالیت معدن کاران بود که البته همچنان ادامه داشت و دارد. هر لحظه از روز که از آن منطقه عبور کنید، حتما کامیون‌های غول پیکری را خواهید دید که سنگ‌های استخراج شده از کوه را منتقل می‌کنند.
این یعنی اوضاع آن طور که شهروندان تصور می‌کردند، پیش نرفت؛ بماند که پاسخ میراث فرهنگی هم حاکی از این بود که تمایل چندانی برای تعیین تکلیف یا حتی اراده‌ای برای ممانعت از فعالیت معدن کاران ندارد. قوانین امور معادن و صنایع معدنی سازمان صمت استان همین را می‌گوید. از آنجا که وضعیت این کوه ثبت شده در شاهنامه برای ما مهم است، امروز سخن دو نفر از فعالان محیط زیستی را آورده ایم که در جریان مشکلات واردشده بر اژدرکوه بودند و حالا از وضعیت رهاشده اش ناامید و خسته اند.
لازم است ذکر شود مؤسسه شهرآرا در راستای دغدغه فعالان محیط زیست مکاتبه‌ای با حجت الاسلام و المسلمین خلیلی، مدیرکل دادگستری استان خراسان رضوی، برای حل این مشکل انجام داده است که در گزارش‌های بعدی نتیجه آن منتشر خواهد شد.
فرشته تقی زاده را همه فعالان و دوستداران محیط زیست مشهد می‌شناسند. او در هر آسیبی که در این شهر و اطرافش رخ داده، برای حلش پای کار بوده است. وی عضو هیئت مدیره شبکه سمن‌های محیط زیستی استان و مدیرعامل انجمن دیده بان آب، هوا و زمین است. تقی زاده درحالی تلفن ما را پاسخ می‌دهد که رفته اند سراغ کشف رود و پیگیر مشکلات آن هستند.
ماجرای مشکلات اژدرکوه را می‌داند و درباره اش می‌گوید: هرگونه بهره برداری از حریم محلی که ثبت ملی شده و تاریخی است، غیرمجاز و ممنوع است. این را همه می‌دانند که قانون مشخص کرده است که نباید در حریم بنا‌های تاریخی، آثار ملی، مکان‌های مذهبی و موارد مشابه آن هیچ فعالیتی انجام داد. قاعدتا وقتی برای ثبت اژدرکوه تلاش می‌کردیم هم هدفمان همین بود. همه آن پیگیری‌ها و جلسات برای این بود که فعالیت‌های غیرمجاز را از آن کوه تاریخی دور کنیم.
او موارد دیگری از مشکلات محیط زیستی را نام می‌برد که در حال پیگیری آن هستند، با این خیال آسوده که کار معدن کاران روی اژدرکوه تمام شده است، اما وقتی از حضور آنان مثل قبل سخن می‌گوییم، با نگرانی پاسخ می‌دهد: اوضاع دره دیزدر هم نابسامان است. ما وقتی از ثبت ملی اژدرکوه مطمئن شدیم، رفتیم سراغ دیزدر. مشکلات زیست محیطی ما یکی دوتا نیست؛ امروز کشف رود هستیم، فردا باید برویم سراغ هزارمسجد و حریم کال چهل بازه. خلاصه این قصه تمامی ندارد، اما اگر اقدامات روی اژدرکوه ادامه دارد، باید دوباره ثبت آن را پیگیری کنیم.
تقی زاده مقصران این ماجرا را نهاد‌های متولی اژدرکوه می‌داند: برای دیزدر یک حکم تعطیلی موقت صادر شده است تا تعیین تکلیف شود. چرا همین کار را برای معدن کاران اژدرکوه انجام نمی‌دهند؟ مسئله این است که متولیان امر کم کاری می‌کنند، وگرنه مردم زورشان به چه کسانی می‌رسد؟ ما به عنوان دوستداران محیط زیست حدود دو سال تلاش کردیم و پیگیر بودیم. اژدرکوه برای همه ما مهم است و باید برای حفظ آن تلاش کنیم. اگر وضعیت به همان حالت گذشته باشد، باز سراغش می‌رویم.
یکی دیگر از دوستداران و حامیان محیط زیست که عمری بیش از پانزده سال را برای حفاظت از این آب و خاک گذاشته، حمید نظام دوست، مدیر انجمن غار و غارشناسی استان است. آن قدر برای موارد مختلف و نجات طبیعت در همه این سال‌ها جنگیده و بی مهری دیده است که تا صحبت از اثر ملی و اژدرکوه و تعیین تکلیف می‌شود، پاسخ تلخی می‌دهد: تا زمانی که نهاد‌های متولی ما خودشان به این نتیجه نرسند که منابع ملی تجدیدناپذیرند و باید برای حفظ آن‌ها کاری کنند، هیچ کاری از دست مردم برنمی آید، چون قدرت دست آنهاست و خودشان تصمیم گیرنده نهایی هستند.
او برای سخنش دلیل می‌آورد که اصلا نباید نگاهی به برداشت کوه داشت، زیرا این کوه جزئی از منابع طبیعی است. وقتی می‌توانیم از منابع دیگر درآمد کسب کنیم، نباید سراغ منابع طبیعی برویم. آن هم وقتی پای سود و منفعت شخصی در میان باشد.
نظام دوست به وضعیتی اشاره می‌کند که خارج از عرف و غیرعادی است: من چند باشگاه ورزشی دارم که جوانان را از آسیب‌های خیابان نجات می‌دهد، اما مجوزی که به من می‌دهند، سه ساله است. چطور مجوز برداشت یک کوه تاریخی ده ساله شده است؟
او این را برای خاتمه اضافه می‌کند: این سال‌های تلاش برای محیط زیست به من ثابت کرده است وقتی نهاد‌های متولی عزمی برای نجات اثر تاریخی نداشته باشند، هیچ قدرتی توانایی نخواهد داشت.