شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛«خوانا بنویسید» به کارگردانی مرتضی علیزاده قرار است در دو بخش فیلم‌های کوتاه داستانی و بخش ویژه مسابقه کتاب و سینما با دیگر آثار به رقابت بپردازد و مستند «میراث باد» به کارگردانی نسیم سهیلی در بخش فیلم‌های کوتاه مستند درکنار سیزده اثر دیگر به نمایش در خواهد آمد. هم زمان با نزدیک شدن به زمان آغاز چهلمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران به سراغ دو نماینده فیلم سازی مشهد در این رویداد رفتیم و از آن‌ها درباره آثارشان و اهمیت حضور در این جشنواره پرسیدیم.
مرتضی علیزاده امسال اولین حضورش در جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران را با «خوانا بنویسید» تجربه می‌کند؛ فیلمی که در حال و هوای دهه ۶۰ ساخته شده و درباره مجموعه‌ای تحت عنوان «ستاد مفقودین و اسرا» ست که در دوره جنگ و بعد از آن زیرنظر هلال احمر مشغول به فعالیت بوده است. همچنین این اثر، یک قصه امنیتی و جاسوسی هم در دل خود روایت می‌کند.
علیزاده درباره انگیزه خود از ساخت فیلم «خوانا بنویسید» می‌گوید: پرداختن به موضوع جنگ در قالب‌های مختلف ادبی و رسانه‌ای در همه جای دنیا اهمیت دارد، به طوری که ما می‌بینیم با گذشت سال‌ها از جنگ جهانی اول همچنان درباره این اتفاق، فیلم ساخته می‌شود و مردم نیز از آن استقبال می‌کنند. دوران دفاع مقدس هم برای ما اهمیت ویژه‌ای دارد، ازاین رو سعی می‌کنیم روایت‌ها و داستان‌های مختلفی را که درباره این رویداد وجود دارد به تصویر بکشیم. در فیلم «خوانا بنویسید» هم ما به سراغ بخش‌هایی از جنگ که دیده و گفته نشده است، رفته ایم و به موضوعاتی پرداخته ایم که برای مخاطب جذاب خواهد بود.
او با اشاره به اینکه مرحله تولید فیلمش از ۲۶ تا ۳۰ آبان سال گذشته در یکی از مناطق تاریخی تهران انجام شده است، یادآور می‌شود: بازسازی فضای دهه ۶۰، هزینه بر و گران است، به ویژه برای یک فیلم کوتاه که چهار روز بیشتر فیلم برداری اش طول نمی‌کشد. اما خوشبختانه تهیه کنندگان و سرمایه گذاران فیلم در این زمینه همراه ما بودند و به ما در تهیه لوازم صحنه و انتخاب لوکیشنی که برای مخاطب باورپذیر باشد بسیار کمک کردند.
علیزاده ادامه می‌دهد: ازآنجایی که در مشهد ظرفیت لازم برای ساخت اثری در فضای دهه ۶۰ از لحاظ لوکیشنی و لوازم صحنه وجود نداشت، ما فیلم «خوانا بنویسید» را در تهران جلوی دوربین بردیم. به تبع این اتفاق هم بازیگران را از تهران انتخاب کردیم که ترکیبی از بازیگران تازه کار و حرفه‌ای هستند.
این فیلم ساز درباره ساخت آثار هزینه بر در عرصه فیلم کوتاه بیان می‌کند: ازآنجایی که بازگشت سرمایه در این عرصه بسیار دشوار است، فیلم سازان به سراغ ایده‌های پرهزینه نمی‌روند و سعی می‌کنند داستانی را جلوی دوربین ببرند که با کمترین هزینه، بهترین نتیجه را برای آن‌ها به همراه داشته باشد، مگر اینکه سرمایه گذاری پای کار بیاید یا مجموعه‌های فرهنگی و افراد دغدغه‌مند در مرحله ساخت به فیلم ساز کمک کنند.
علیزاده همچنین از امکان تبدیل فیلم «خوانا بنویسید» به یک فیلم بلند و سریال خبر می‌دهد و می‌گوید: این فیلم ۲۳ دقیقه است، اما قابلیت دارد به اثری سینمایی تبدیل شود، حتی پیشنهاد‌هایی هم در این باره شده است، اما باید ببینیم در ابتدا چه اتفاقی برای نسخه کوتاه فیلم رخ می‌دهد. در این بین ما طرح سریال «خوانا بنویسید» را هم نوشته ایم و در مرحله امضای قرارداد با شبکه ۳ هستیم.
او درباره حضور فیلمش در دیگر جشنواره‌ها نیز خاطرنشان می‌کند: ما باید با شبکه ۳ که یکی از سرمایه گذاران فیلم است رایزنی‌های لازم را انجام دهیم تا ببینیم اجازه حضور در جشنواره‌های دیگر را به ما می‌دهند یا نه. البته که قطعا خودمان ترجیح می‌دهیم یک مدت جشنواره گردی کنیم، سپس اگر شبکه ۳ خواست، فیلم را روی آنتن ببرد یا به نحوی دیگری پخش کند.
این فیلم ساز با اشاره به راهیابی اثرش به جشنواره فیلم کوتاه تهران ادامه می‌دهد: جشنواره فیلم کوتاه تهران از لحاظ قدمت دومین رویداد مهم فرهنگی و هنری ایران محسوب می‌شود؛ رویدادی که وضعیت کمی و کیفی فیلم کوتاه ایران را نشان می‌دهد و ورودی اسکار است.
به گفته علیزاده امسال ۱۲۸۰ اثر کوتاه به این رویداد ارسال شده که از میان آن‌ها تنها ۵۲ اثر به بخش داستانی راه یافته است.
او با اشاره به تأثیر حضور در جشنواره‌ها در مسیر پیشرفت یک فیلم ساز بیان می‌کند: جشنواره‌ها بستری را برای فیلم سازان فراهم می‌کنند تا با همکارانشان روبه رو شوند و نظرات آن‌ها را درباره آثار خود بشنوند. همچنین جشنواره ها، فضایی مناسب برای شروع پروژه‌ها و همکاری‌های جدید هستند.
نسیم سهیلی امسال با مستند «میراث باد» به تهیه کنندگی خودش و انجمن سینمای جوان برای اولین بار در بخش مستند چهلمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران حضور دارد؛ مستندی که به آسباد‌های شهر نشتیفان خواف می‌پردازد. سهیلی درباره اثرش توضیح می‌دهد: بیست سالی می‌شود که قرار است آسباد‌های نشتیفان ثبت جهانی شوند، ولی متأسفانه این اتفاق تا به امروز رخ نداده و الان این میراث در معرض نابودی است.
همچنین آقای گندمی که مسئول نگهداری از آسبادهاست، تنهاکسی است که مرمت و نگهداری از این میراث را به صورت تجربی بلد است و در صورت فوت او، فرد دیگری برای این کار وجود ندارد. او ادامه می‌دهد: درواقع فیلم «میراث باد» درباره خود آسباد‌ها و همچنین آقای گندمی است و داستانشان در کنار هم پیش می‌رود.
سهیلی با بیان اینکه دغدغه اش در فیلم سازی پرداختن به میراث فرهنگی و محیط زیست است، خاطرنشان می‌کند: من حدود ۱۰ سال پیش بازدیدی از آسباد‌های نشتیفان داشتم و از همان زمان به دنبال این بودم که فیلمی با نگاهی متفاوت درباره آن‌ها بسازم. درنهایت با کمک مسعود نبی دوست به روایتی که در فیلم «میراث باد» ارائه کردم، رسیدم.
این فیلم ساز با اشاره به یک سال و نیم زمانی که برای ساخت «میراث باد» صرف شده است، یادآور می‌شود: مرحله تحقیق و پژوهش ما کمی طولانی شد، چون می‌خواستیم نگاهی جدید در کارمان داشته باشیم و با آن اقلیم و جغرافیا هم بیشتر آشنا شویم. ازاین رو برای انجام تحقیقات میدانی چند باری به خواف رفتیم؛ بعد هم در دو فصل تابستان و زمستان مرحله فیلم برداری را انجام دادیم که البته در مجموع چهارده روز شد. همچنین مراحل تدوین و صداگذاری مستند هم زمان بر بود تا اینکه درنهایت بعد گذشت یک سال و نیم اثری سی دقیقه‌ای آماده اکران شد.
او ادامه می‌دهد: فیلم «میراث باد» به تازگی آماده شده است و اولین حضور جشنواره‌ای آن در جشنواره فیلم کوتاه تهران خواهد بود. البته به خاطر حضور در این رویداد ممکن است شانس حضور در جشنواره سینما حقیقت را از دست بدهم، ولی در حال رایزنی با دبیران جشنواره هستیم تا بتوانیم در جشنواره حقیقت امسال هم شرکت کنیم.
سهیلی درباره تفاوت حضور در جشنواره سینما حقیقت و جشنواره فیلم کوتاه تهران می‌گوید: بیشتر مستندسازان ترجیح می‌دهد در جشنواره سینماحقیقت شرکت کنند، چون فیلمشان در بخش‌های مختلفی بررسی می‌شود، درحالی که در جشنواره فیلم کوتاه تهران فقط یک جایزه بهترین مستند اهدا می‌شود.
این فیلم ساز خاطرنشان می‌کند: من، چون تجربه حضور در جشنواره حقیقت را داشتم، تصمیم گرفتم امسال شانسم را برای حضور در جشنواره فیلم کوتاه تهران امتحان کنم، چون درهرحال سطح جشنواره کوتاه بالاتر است و سابقه‌ای چهل ساله دارد. درواقع فیلمی که به این رویداد راه پیدا کند، امتیاز بزرگی برای حضور در دیگر رویداد‌های بین المللی به دست می‌آورد.
او درباره تأثیر جشنواره‌ها در مسیر موفقیت یک فیلم ساز نیز می‌گوید: حضور در جشنواره‌ها فیلم ساز را تشویق می‌کند کار‌های بهتری بسازد. همچنین تجربه شرکت در این رویداد‌ها مثل یک کلاس درس است و فیلم ساز می‌تواند در تعامل با همکارانش، نقاط ضعف و قوت خود را بشناسد. این‌ها تجاربی است که در کتاب‌ها پیدا نمی‌شود و فقط با حضور در جشنواره‌ها به دست می‌آید.
سهیلی همچنین با اشاره به مهجور و مظلوم بودن فیلم سازی مستند بیان می‌کند: مردم از مستند شناخت زیادی ندارند و بسیاری از آن‌ها وقتی اسم مستند را می‌شوند، فقط به یاد حیات وحش می‌افتند، یعنی نمی‌دانند که مستند هم می‌تواند داستانی روایت کند؛ ازاین رو باید برنامه ریزی صورت گیرد تا آگاهی مخاطبان درباره مستند بیشتر شود.
این فیلم ساز ادامه می‌دهد: الان انجمن سینمای جوان پاتوق فیلم کوتاه را راه اندازی کرده و هفته‌ای یا ماهی یک بار چند فیلم کوتاه را اکران می‌کند. این اتفاق باید برای مستند هم رخ دهد تا این حوزه هم جان بگیرد.
او با اشاره به اهمیت ندادن به مستند در شهرستان‌ها یادآور می‌شود: متأسفانه در این دوره از جشن سیمرغ شاهد بودیم که مستند‌ها ضعیف‌ترین آثار بودند، اتفاقی که به دلیل نبود آموزش یا آموزش غلط و نداشتن شناخت رخ داده است.