به گزارش شهرآرانیوز «یک بسته کامل از آلودگی ها. از هرنوع آلودگی که فکرش را بکنید یا به ذهنتان برسد. زباله سوزی، روزی سی کامیون نخاله ساختمانی، فاضلاب قالی شویی و تردد نیسان حمل ضایعات از کنار دانش آموزان... اصلا این‌ها را که گفتم بگذارید یک گوشه از ذهنتان، اینجا حتی هوا هم برای نفس کشیدن نیست. به خدا. بگذارید کمی جلوتر برویم خودتان دستتان می‌آید از چه چیزی می‌گویم. خواهرم، یک کلام به شما بگویم اینجا هوا یک بسته کامل از آلودگی هاست. از گاز‌های سمی سرطان زا تا گردوغبار نخاله... بازهم بگویم یا برای لحظه اول دیدار کافی است؟!»
این گفته‌های رئیس شورای روستای همت آباد است که یک نیم روز همراه با او سری به روستای همت آباد و راسته‌ای از انبارهای ضایعاتی زدیم. جایی نه خیلی دور نه خیلی نزدیک، همین حوالی شهر. جایی که آسمانش با ما یکی است، اما هوایش حکایت یک بام و دو هواست. جایی که دود زباله سوزی همراه همیشگی هواست و از ابتدای رسالت ۱۲۹ و خیابان طالقانی، ۴۰۰ انبار ضایعات کنار هم ردیف می‌شوند.
هر قدر عدد تابلو‌های بولوار رسالت بیشتر می‌شود ظاهر و سیمای بولوار رسالت رنگ وروی متفاوت تری از سیمای عادی شهری به خود می‌گیرد. گوشه وکنار بولوار تعدادی قفس مرغ و خروس وجود دارد. تابلو‌های گوسفند زنده کم کم جای خود را به نگهداری تعدادی گوسفند در حاشیه بولوار می‌دهد. در ادامه مسیر، پل کشف‌رود است. بوی فاضلاب جاری شده چندمترمانده به پل تمام شامه را پر می‌کند.
با عبور از روی پل کشف رود بوی بد آبراهه باریک و گل آلود بیشتر از قبل می‌شود. در ادامه مسیر تابلو روستای همت آباد نصب شده است. روستایی که میان مشهد و منطقه منفصل شهری مهرگان قرارگرفته است. آدرس راسته ضایعاتی‌ها را سید مرتضی حسینی رئیس شورای روستای همت آباد این طور می‌دهد: به رسالت ۱۲۹ که رسیدید وارد شوید از همانجا انبارهای ضایعاتی شروع می‌شود.
ساعت ۱۲ ظهر و شلوغی خیابان بیش از حد تصور است. نیسان‌های آبی رنگ که ضایعاتشان چند متر بالاتر از باربند نیسان قد کشیده در حال تردد هستند. در این میان دانش آموزان نیز در حال رفتن یا بازگشتن از مدرسه هستند. برخی از افراد هم از پشت در‌های بزرگ انبارهای ضایعاتی چشم به اوضاع بیرون دارند.
رئیس شورای روستای همت آباد ابتدای رسالت ۱۲۹ منتظر ماست. او قرار است در بازدیدی میدانی از مشکلات روستای در دل شهر بگوید. توضیح ابتدایی او با کم وکیف جایگاه روستای همت آباد است: همت آباد و چند روستای دیگر این محدوده به روستا‌های جاده سیمان معروف هستند. با شکل گیری مهرگان، ما و چند روستای این محدوده در دل شهر قرار گرفته ایم.
یکی از انبار‌هایی که حسینی نشان می‌دهد انباری است که دور تا دور آن را دیوار‌های بلند گرفته اند. بوی زباله از همان دیوار‌های بلند به بیرون راه کشیده و تمام فضا را بوی مشمئزکننده‌ای فراگرفته است. برای گذر از این محدوده چاره‌ای جز گرفتن دستمال جلو بینی نیست. حسینی می‌گوید: این یک انبار از ۴۰۰ انبار اینجاست. هنوز بوی زباله زیاد نیست. اگر شب بیایید متوجه می‌شود که چقدر بوی زباله سوخته می‌آید.
حسینی در ادامه می‌گوید: مثل این انبار با این وسعت و بزرگی در این محدوده بسیار داریم. داخل این انبار‌ها افرادی در حال جدا کردن ضایعات هستند. معمولا دور تا دور انبار‌ها را چنان بسته اند که به هیچ وجه امکان دید ندارد. اینجا مشکل فقط جداکردن ضایعات و این انبار‌ها نیست، چندین و چند مشکل دیگر به واسطه حضور همین انبارهای ضایعاتی برای همه ما ساکنان این روستا ایجاد شده است. الان شما از بوی زباله‌ها و ضایعات آن طرف دیوار‌ها حالتان دگرگون شد. بوی فاضلاب و زباله و لاستیک سوزی چندین برابر بیشتر و بدتر است. حلق را می‌سوزاند.
همان طور که از میان انبار می‌گذریم توضیح می‌دهد: از صبح تمام آن چیزی را که برای تبدیل به درد بخور باشد جدا می‌کنند. از دم دمای غروب زباله‌های مانده که هیچ ارزشی ندارد را تا خود صبح می‌سوزانند. این درحالی است که باید این زباله‌ها را به کمپوست تحویل دهند. برای تحویل به کمپوست باید ماهی ۲ میلیون تومان بدهند، اما حاضرند دود به حلق و ریه بچه و جوان مردم برود، اما ۲ میلیون تومان یا بیشتر ندهند.
حسینی در ادامه به یکی از انبار‌ها اشاره می‌کند: این انبار هر شب چندتن ضایعات را آتش می‌زند که بوی سمی خطرناکی دارد. برای این شرایط هرکجا و پیش هرکسی که فکرش را بکنید رفتیم. الان بیشتر از یک سال ونیم است که شبانه روزی پیگیر انبارهای ضایعات هستیم، اما نمی‌دانیم قرار است تا چه زمانی شرایط به همین روال باشد. این واقعا حق ما و مردم این روستا نیست که از همان حق عادی و مسلم یک انسان که نفس کشیدن است محروم باشیم. هنگامی که صبح بلند می‌شویم روی صورت هرکدام از ما یک لایه دوده چرب و سیاه این زباله‌ها نشسته است که اگر دست بشیم رد انگشت‌ها روی صورت باقی می‌ماند.
انتهای مسیر بولوار طالقانی به یکی از سرشاخه‌های فرعی رودخانه کشف رود می‌رسید. آن طور که رئیس شورای روستای همت آباد بیان می‌کند بعد از این کال و با فاصله چند کیلومتری، روستای گَوَندوک قرار دارد. هنوز به کال نرسیده ایم که همان هوای آلوده با بوی مشمئزکننده زباله تمام ریه را درگیر می‌کند. با رسیدن روی پل این کال، به بوی زباله، خود زباله‌های رهاشده در گوشه و کنار کال نیز اضافه می‌شود تا حال و هوایت این بار جدا از بوی زباله با دیدن کوهی از زباله بیشتر از قبل دگرگون شود. داخل کال و از میان زباله‌های رها شده یک جوی باریک سبز رنگی جاری است.
حسینی می‌گوید: این شرایط زندگی ما در این روستاست. اینجا شده زباله دان شهر. از هرکجای شهر، هرچیزی را که دور باید ریخته شود اینجا می‌آورند. مشکل ما یکی دوتا نیست. هر روز چندین و چند باکس نخاله ساختمانی در این محدوده رها می‌شود. قبلا در این نزدیکی معدن شن و ماسه بود. ماسه و شن را که برداشتند گودال‌هایی درست شد. همین گودال‌ها حالا فضایی برای رها کردن نخاله ساختمانی شده است.
در ادامه و با پیشنهاد رئیس شورای روستای همت آباد سراغ محلی که باکس‌های نخاله‌های شهری خالی می‌شود می‌رویم. زمین وسیعی که در گوشه و کنارش نخاله ساختمانی رها شده است. چندین باکس نخاله خالی نیز همانجا قرار دارد. حسینی در ادامه به کامیون‌هایی که نخاله و انواع زباله دارند نیز اشاره می‌کند: چند کوچه پایین‌تر می‌توانم جایی را به شما نشان دهم که کامیون‌ها هر روز نخاله خالی می‌کند.
رئیس شورای روستای همت آباد، محلی که نخاله‌ها را خالی می‌کنند نشان می‌دهد. چهار کامیون در حال تخلیه نخاله هستند. گردوغباری از تخلیه نخاله به هوا بلند شده است. حسینی می‌گوید: هر روز حدودا سی کامیون کار تخلیه نخاله را انجام می‌دهند.
در مسیر، حسینی به چند انبار ضایعاتی نیز اشاره دارد. در برخی از انبار‌ها نیمه باز است. روی چند انبار نیز با رنگ، عدد‌هایی نوشته شده است که در نگاهنخست تصور می‌شود این اعداد پلاک انبارهاست، اما حسینی این موضوع را رد می‌کند. او می‌گوید: این انبار‌ها هیچ کدام پلاک گذاری نشده اند. از همین انبار‌ها چه درآمد‌های کلانی به دست می‌آورند درحالی که سامان دهی نشده اند و هیچ هزینه‌ای در قبال این آلودگی‌هایی که تولید می‌کنند نمی‌دهند. حتی مالیات که از حقوق یک کارگر ساده نیز کم می‌شود این افراد با این درآمد بالا نمی‌دهند. اغلب نیرو‌ها نیز بیمه نیستند.
در ادامه مسیر، او به فعالیت قالی شویی‌ها اشاره دارد. قالی شویی‌هایی که به گفته او در عمل مجوز رسمی دارند، اما چاه‌های آن‌ها برای فعالیت غیرمجاز است. رئیس شورای روستای همت آباد می‌گوید: تا جایی که اطلاع دارم حدود هفت کارخانه قالی شویی در این محدوده فعال هستند و چاه‌های غیرمجاز دارند.
او در ادامه خواستار تعیین تکلیف این انبارهای ضایعاتی است. حسینی می‌گوید: هر کدام از انبار‌ها در روز ده‌ها میلیون تومان درآمد کسب می‌کنند، اما تاوان درآمد آن‌ها و بازیافتشان را ساکنان روستای همت آباد و روستا‌های اطراف باید بدهند. در این محدود شش روستای دهرود، همت آباد، گرجی سفلی، اسلام آباد، علی آباد، گَوَندوک، قرار دارند که جمعیتی هرکدام از این روستا‌ها قابل توجه است. در حال حاضر در روستای همت آباد ۵ هزار نفر سکونت دارند و همه این معضلات انبار‌ها گریبان‌گیر آن‌ها شده است.
او به پیگیری‌ها و درخواست‌ها برای سامان دهی این انبار‌ها اشاره دارد. به گفته او تاکنون نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مسئولان شهری و استانی از این محدوده بازدید داشته اند، اما این بازدید نتیجه‌ای برای روستاییان این محدوده نداشته‌است و همچنان دود زباله به چشم آن‌ها می‌رود.
حسینی می‌گوید که اگر سامان دهی این انبار‌ها به آن‌ها واگذار شود می‌توانند جدا از سامان دهی و موظف کردن انبار به رعایت اصول بهداشتی، شرایط را برای اشتغال روستاییان این محدوده نیز فراهم کنند.
مدیرعامل سازمان سامان دهی مشاغل شهری و فراورده‌های کشاورزی شهرداری مشهد می‌گوید: آمار‌هایی که برای انبارهای ضایعاتی وجود دارد حدود پانصد انبار فعال است.
حسن کلیدری خبری برای سامان دهی این انبار‌ها دارد. او می‌افزاید: برای خروج ضایعاتی ها، با مشارکت بخش خصوصی، چها ر زمین با مساحت شصت وپنج و نیم هکتار شناسایی و تغییر کاربری یافته است تا این اراضی پس از اخذ مجوز لازم در آینده‌ای نزدیک آماده کلنگ زنی شوند.
او توضیح می‌دهد: این انبار‌ها خارج از محدوده هستند؛ بنابراین اطلاعاتی در این ارتباط وجود ندارد.
مدیرعامل سازمان سامان دهی مشاغل شهری و فراورده‌های کشاورزی شهرداری مشهد در ادامه به تعداد انبارهای فعال این محدوده اشاره دارد. به گفته او به نظر می‌رسد در روستای همت آباد و طالقانی تا اول کشمیری حدود پانصد مورد انبار فعال وجود داشته باشد.
چه خبر از قرارگاه سامان دهی ضایعاتی؟
وی در مورد قرارگاه سامان دهی انبارهای ضایعاتی که سال گذشته فرماندار مشهد تشکیل آن را اعلام کرد توضیح می‌دهد: شهرداری مشهد عضو این قرارگاه است. با تشکیل این قرارگاه تاکنون اقداماتی برای سامان دهی انبارهای ضایعاتی شهر صورت گرفته است.
وی جلوگیری از فعالیت واحد‌های غیرمجاز در منازل، شناسایی و تغییر کاربری زمین به منظور ایجاد مجتمع سامان دهی انبارهای ضایعاتی در سه نقطه را از جمله اقدامات انجام شده این قرارگاه ذکر می‌کند.
کلیدری همچنین به اقدامات شهرداری برای سامان دهی انبارهای ضایعاتی اشاره دارد. او می‌گوید: تاکنون در زمینه جمع آوری انبارهای ضایعات غیرمجاز در سطح شهر به ویژه انبارهای ضایعاتی در منازل مسکونی اقداماتی از قبیل قطع انشعابات و پاک سازی صورت گرفته است.
مدیرعامل سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فراورده‌های کشاورزی شهرداری مشهد در مورد خروج این انبارهای ضایعاتی از شهر نیز این طور پاسخ می‌دهد: با مشارکت بخش خصوصی، چهار زمین با مساحت شصت وپنج و نیم هکتار شناسایی و تغییر کاربری یافتند. این اراضی پس از اخذ مجوز لازم در آینده‌ای نزدیک آماده کلنگ زنی خواهند شد.
نکته پایانی نداشتن پلاک این انبارهاست. کلیدری پلاک گذاری و هر نوع اقدام دیگر نظیر تخلیه نخاله را در حوزه دهیاری روستای همت آباد می‌داند و می‌گوید: رسیدگی به مواردی از جمله سوزاندن زباله با محیط زیست و جمع آوری نخاله‌ها و ضایعات با دهیاری و بخشداری محل است.