شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز مجتبی احسانی و هاشم مسعودی، از فعالان عرصه فیلم سازی مشهد، امسال به صورت مشترک سه مستند «من محمدحسن را دوست دارم»، «داستان بارانی» و «من مقصرم» را تهیه کرده اند که هر سه این آثار متقاضی حضور در هفدهمین جشنواره سینما حقیقت هستند. این دوره از جشنواره قرار است در آذرماه برگزار شود و هنوز مرحله انتخاب آثار آغاز نشده است.
احسانی که پیش‌تر نیز با همکاری هاشم مسعودی آثار دیگری، چون «ماهی پرنده»، «زو» و «بوکس برای صلح» را تهیه کرده است، در گفتگو با شهرآرا درباره مراحل تولید سه مستند جدیدشان و علت پذیرش تهیه کنندگی آن‌ها توضیحات بیشتری ارائه کرده است که در ادامه می‌خوانید.
احسانی با اشاره به فعالیت‌های مجموعه «شمسه فیلم» که به همت چند فیلم ساز مشهدی راه اندازی شده است، بیان می‌کند: یکی از فعالیت‌هایی که ما در مجموعه شمسه فیلم پیگیری می‌کنیم، تولید مستند با موضوعات مختلف و براساس شرایط و اقتضائات روز است. از این رو امسال هم سه مستند «من محمدحسن را دوست دارم»، «داستان بارانی» و «من مقصرم» را کلید زدیم.
او ادامه می‌دهد: «من محمدحسن را دوست دارم» به کارگردانی محمد محمدی سرشت در لبنان فیلم برداری شده است. در این اثر ما زندگی یک پسر جوان لبنانی را می‌بینیم که درگیر بیماری سرطان می‌شود و پزشکان از او قطع امید می‌کنند. در این بین گروه خیریه‌ای به بیمارستان سر می‌زند تا به بیماران امید دهد و آرزوهایشان را برآورده کند. این پسر از آن گروه درخواست می‌کند او را به مشهد و زیارت امام رضا (ع) بفرستد.
احسانی یادآور می‌شود: مراحل پژوهش و تولید این مستند سینمایی که حدود پنجاه دقیقه است نزدیک به ۹ ماه طول کشید، اما در نهایت توانستیم نسخه نهایی آن را به سینما حقیقت ارسال کنیم.
این تهیه کننده با اشاره به سختی‌های ساخت مستند در لبنان خاطرنشان می‌کند: در لبنان حمل ونقل، اسکان، تغذیه و... در قیاس با ایران بسیار گران است؛ اتفاقی که باعث می‌شود تولید مستند هزینه بر باشد.
از طرف دیگر، ساخت فیلم در این کشور به دلیل مسائل امنیتی حاکم بر آنجا بسیار سخت است. یعنی گروه فیلم سازی نمی‌تواند به راحتی در لبنان فیلم برداری کند و باید نهاد‌های امنیتی و حزب ا... کاملا از کاری که می‌خواهند انجام بدهند و مراحل تصویربرداری آگاه باشند.
احسانی درباره همکاری با مؤسسه آفرینش‌های آستان قدس رضوی برای ساخت مستند «من محمدحسن را دوست دارم» توضیح می‌دهد: مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی و آقای حکیمی، مدیرعامل آن، با سوژه مستند ما ارتباط برقرار و از ساخت آن حمایت کردند. به پشتوانه حمایت مالی و معنوی این سازمان ما ارتباط خوبی با لبنان برقرار کردیم و توانستیم کارمان را پیش ببریم. به گفته او مستند «من محمدحسن را دوست دارم» در مؤسسه آفرینش‌های آستان قدس رضوی تهیه شده است.
احسانی درباره مستند «داستان بارانی» به نویسندگی و کارگردانی حسین نژادموسی نیز بیان می‌کند: طرح ساخت این مستند در رویداد سینماحماسه که توسط حوزه هنری خراسان رضوی برگزار می‌شود، به عنوان یکی از برگزیدگان انتخاب شد. داستان آن هم درباره جوانی سیستانی است که در مشهد زندگی و چند سال است که با یک موتور قدیمی به مقصدی ویژه سفر می‌کند.
این تهیه کننده یادآور می‌شود: مراحل ساخت مستند «داستان بارانی» از موقعی که سوژه آن تعریف شد تا زمانی که به خروجی رسیدیم، بیش از یک سال طول کشید. علت این طولانی شدن هم ضرورت همراهی گروه با سوژه در زمان‌ها و فصل‌های مختلف بود. مستند «داستان بارانی» در حوزه هنری خراسان رضوی و مرکز مستند سوره تهیه شده است.
احسانی درباره مستند «من مقصرم» به کارگردانی محمد عقیلی نیز توضیح می‌دهد: در زمان اتفاقاتی که سال گذشته در کشور رخ داد، همه دستگاه‌های فرهنگی و هنرمندان دغدغه‌مند دچار سرگشتگی شدند که چطور می‌توانند به این اتفاقات بپردازند. ما در مجموعه شمسه فیلم خیلی درباره این موضوع گفتگو کردیم و آسیب شناسی‌هایی نیز انجام دادیم تا بتوانیم مستندی تأثیرگذار بسازیم. درنهایت تصمیم گرفتیم به ماجرای نوجوانی بپردازیم که سال گذشته دستگیر شده و مدتی بازداشت بوده است. این تهیه کننده ادامه می‌دهد: ما در مستند «من مقصرم» وارد زندگی این نوجوان و با روحانی‌ای آشنا می‌شویم که در گذشته این پسر تأثیر داشته است.
به گفته احسانی، مراحل فیلم برداری این مستند حدود پانزده جلسه طول کشیده و کار درنهایت بعد از ۹ ماه به خروجی رسیده است.
او با اشاره به جدید بودن فضای مستند «من مقصرم» می‌گوید: دستگاه‌های امنیتی با ما همکاری خوبی داشتند و خودشان می‌خواستند که به این موضوعات پرداخته شود تا مردم عادی از برخی وقایع، بازداشت‌ها و دلایل آن اطلاع پیدا کنند.
احسانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره سوژه‌هایی که تهیه کنندگی شان را برعهده می‌گیرد، بیان می‌کند: ما در مجموعه مان به طور معمول به موضوعاتی می‌پردازیم که در ذیل اهداف انقلاب اسلامی تعریف شده باشند، حال این موضوع می‌تواند در قالب الگوسازی و پرداختن به یک شخصیت باشد، یا نشان دادن پیشرفت‌هایی که اتفاق می‌افتد.
او ادامه می‌دهد: ما در ساخت آثار بر مبنای شعار «هنر برای هنر» پیش نمی‌رویم، اما تلاش می‌کنیم با نگاه هنرمندانه، سینمایی و فنی به موضوعاتی بپردازیم که دردی از جامعه و مردم دوا می‌کنند و می‌توانند گوشه‌ای از کار زمین مانده در حوزه فرهنگی انقلاب اسلامی را بگیرند. احسانی با اشاره به ویژگی‌های خاص هرکدام از سه مستندی که امسال در مجموعه شمسه فیلم ساخته شده اند، خاطرنشان می‌کند: سوژه مستند «من محمدحسن را دوست دارم» به دلیل پرداختن به امام رضا (ع) و مسائل مذهبی برای ساخت تأیید شد.
مستند «من مقصرم» نیز به دلیل رد کردن برخی خط قرمز‌ها و نشان دادن اینکه می‌توان به برخی سوژه‌های امنیتی، نگاه فرهنگی داشت، جلوی دوربین رفت؛ چون ما باور داریم داشتن نگاه امنیتی به همه مسائل و پدیده‌های اجتماعی کار اشتباهی است.
این تهیه کننده ادامه می‌دهد: در مستند «داستان بارانی» حماسه‌ای که اتفاق می‌افتد و اینکه فرد به خاطر قصد و نیت خاص خود با یک موتور قدیمی به سفر طولانی می‌رود، برای ما جذاب بود؛ ازاین رو تولیدش را کلید زدیم.
او درباره پخش این آثار نیز بیان می‌کند: «من محمدحسن را دوست دارم»، «داستان بارانی» و «من مقصرم» آثار فاخری هستند که خود تلویزیون به سراغ آن‌ها خواهد آمد. اما در ابتدا این سه مستند باید در جشنواره‌های مختلف نمایش داده شوند و بعد روی آنتن تلویزیون بروند. احسانی با تأکید بر اولویت داشتن سوژه‌های مشهدی برای مجموعه شمسه فیلم بیان می‌کند: شعبه اصلی دفتر ما در مشهد قرار گرفته است، چون دغدغه اصلی ما تولید کار برای شهر و استان خودمان است. البته امکان دارد به سوژه‌های دیگری مانند میرزاکوچک خان جنگلی هم بپردازیم، اما این سوژه‌ها هم ذیل همان اهداف انقلابی تعریف شده اند.
او ادامه می‌دهد: ما به همه موضوع‌های هویتی که به فضای کاری مان نزدیک باشند، می‌پردازیم، هرچند که امکان دارد مکان تولید آن‌ها شهر و استانی به غیراز مشهد و خراسان باشد. برای مثال مستند «من محمدحسن را دوست دارم» در لبنان تولید شد، اما موضوع آن درباره امام رضا (ع) بود یا سریالی که در دست تولید داریم قرار است در تهران جلوی دوربین برود، اما قصه آن درباره افرادی است که از خراسان به جبهه رفته اند و کار بزرگی انجام داده اند.
احسانی درباره تهیه کنندگی در مشهد و چالش‌های آن می‌گوید: در مشهد از لحاظ انسانی، سوژه ای، امکاناتی و هویتی ظرفیت بسیاری برای ساخت فیلم وجود دارد، اما از سوی دیگر فیلم سازان در این شهر به واسطه فاصله از پایتخت و دسترسی نداشتن به منابع مالی بزرگ برای تولید آثار باکیفیت، با چالش‌های مختلفی روبه رو می‌شوند.
این تهیه کننده یادآور می‌شود: منابع اصلی مالی در پایتخت متمرکز شده است و ما در مشهد و استان ظرفیت مالی چندانی برای تولید آثار فاخر نداریم. همچنین در مشهد نسبت به تهران امکانات فنی و به روز بسیار کم است.
او با اشاره به سختی استفاده از بازیگران چهره در آثاری که در مشهد جلوی دوربین می‌روند، بیان می‌کند: آوردن بازیگران چهره و شناخته شده به مشهد هزینه‌های زیادی را به پروژه تحمیل می‌کند؛ ازاین رو بیشتر فیلم سازان ترجیح می‌دهند اثرشان را در تهران جلوی دوربین ببرند.
احسانی درباره فعالیت‌های مجموعه شمسه فیلم نیز توضیح می‌دهد: در مجموعه ما هم فیلم کوتاه و هم مستند‌های کوتاه و بلند با موضوعات مختلف در حال پیگیری و تولیدند. همچنین قرار است به حوزه سریال سازی هم ورود پیدا کنیم.
او یادآور می‌شود: برای مثال از دل مجموعه مستند «سیزده، پنجاه و نه» فیلم نامه سریالی به نام «تانک خورها» به نویسندگی محمدصادق رمضانی مقدم نوشته شده است. این سریال دفاع مقدسی قرار است به نحوه تشکیل گردان زرهی استان خراسان بپردازد.
احسانی با اشاره به تولید این سریال در تهران بیان می‌کند: تولید این سریال هزینه زیادی دارد و باید در شهرک سینمایی دفاع مقدس و با بهره گیری از امکانات و بازیگرانی که در تهران هستند ساخته شود. این تهیه کننده ادامه می‌دهد: فیلم نامه سریال «تانک خورها» در سیما فیلم تصویب شده است و احتمال دارد تا حدود دو هفته دیگر فیلم برداری آن آغاز شود.
او خاطرنشان می‌کند: پرویز شیخ طادی کارگردان و ایرج محمدی تهیه کننده این سریال هستند و من و هاشم مسعودی به عنوان جانشین تهیه و مجری طرح در پروژه حضور داریم. این تهیه کننده درباره ساخت آثار سینمایی در مجموعه شمسه فیلم نیز می‌گوید: ساخت اثر سینمایی و بلند هم جزو اهداف درازمدت مجموعه است؛ البته الان هم طرح‌هایی ذیل اهدافی که برای خود تعریف کرده ایم، نوشته شده، اما هنوز به مرحله تولید نرسیده است.