مرتضی اخوان - مسابقات جام بین‌المللی شطرنج فردوسی مشهد هم متأثر از شیوع ویروس کرونا لغو شد، خبری که برای مردان صفحه سیاه و سفید شطرنج، خبر بدی در روز‌های بحرانی کرونا محسوب می‌شد. مسابقات جام بین‌المللی شطرنج فردوسی که پیش از این بنا بود ۱۸ تا ۲۳ اسفند به میزبانی مشهد برگزار شود، حالا برگزاری‌اش در سال ۹۸ در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. شیوع سریع بیماری کرونا در سطح کشور طی روز‌های اخیر نه‌تن‌ها موجب تعطیلی این مسابقات شد، بلکه اداره‌کل ورزش و جوانان خراسان رضوی را مجاب کرد کلیه باشگاه‌ها و فعالیت‌های ورزشی استان را تعطیل کند. جام فردوسی یکی از جام‌های قدیمی شطرنج است که سال‌هاست به میزبانی مشهد برگزار می‌شود و در طول تاریخ برگزاری‌اش شطرنج‌بازان نامی زیادی را به مشهد کشانده است.
پیاده‌نظام‌های فردوسی در ایستگاه تاریخ
«دفتر هیئت شطرنج خراسان رضوى به جولانگاهى براى پیاده‌نظام‌هایى بدل شده است که از نونهال‌هاى پرشور و باانگیزه در میانشان دیده مى‌شود تا پیرمردهایى که عینک ته‌استکانى‌شان را به چشم زده‌اند تا اسب قدرتشان را در صفحه شطرنج براى موفقیت بتازانند.» این شرح صحنه جام نهم است که روایت نبرد ۴۰۴ شطرنج باز حاضر در مسابقات دوره قبلی را بیان می‌کند، تورنمنتی که سال گذشته با حرف و حدیث‌های زیادی برگزار شد و در نهایت، انتقادات زیادی به شیوه برگزاری این پیکار‌ها وارد شد. یکی از مهم‌ترین چالش‌های هیئت شطرنج در برگزاری دوره قبلی این رقابت‌ها میزبانی در مکان دفتر هیئت بود که علاوه بر بی‌نظمی و شلوغی حاکم بر مسابقات، از شرکت چهره‌های سرشناس شطرنج ایران و جهان هم کاست تا جایی که شمار خارجی‌های شرکت‌کننده در دوره قبلی کمتر از تمام ادوار برگزاری این پیکار‌ها بود. البته ترافیک برگزاری مسابقات بین‌المللی فدراسیون جهانی شطرنج در ابتدای سال میلادی یکی از مهم‌ترین عواملی بود که ساکنان ساختمان هیئت شطرنج برای کمیت حضور خارجی‌ها در این مسابقات به آن استناد کردند. از طرفی، جام نهم شطرنج فردوسی از چهره‌های داخلی هم تهی بود و شاید تنها نام یکی دو چهره، چون مرصاد خداشناس، شاهین زنگنه و وصال حامدى‌نیا در میان شرکت‌کنندگان دیده می‌شد. با وجود این، هیئت نوپای شطرنج خراسان رضوی همه‌چیز را برای بهبود شرایط کمی و کیفی برگزاری این رقابت‌ها به دوره دهم موکول کرد، دهمین جامی که آن هم از بد روزگار، گرفتار دیو کرونا شد تا لغو شود.
خارجی‌ها به صف رفتند
دهمین دوره جام بین المللی شطرنج فردوسی قرار بود با حضور شطرنج‌بازانی از ۱۰ کشور جهان برگزار شود. رضا پاشانجاتی، رئیس هیئت شطرنج خراسان رضوی، در این باره گفت: «شطرنج‌بازانی از ۱۰ کشور روسیه، اوکراین، فرانسه، آذربایجان، گرجستان، ارمنستان، عراق، افغانستان، تاجیکستان و هند قرار بود در این مسابقات حاضر باشند. مراحل ثبت‌نام آن‌ها هم انجام شده بود. همچنین قرار بود شطرنج‌بازانی از ۳ کشور انگلستان، لهستان و ترکمنستان در ادامه کار‌های حضور در مسابقات را انجام بدهند که متأسفانه با لغو بازی‌ها رو‌به‌رو شدیم.» قرار بود جام فردوسی در ۳ بخش استاندارد، سریع و برق‌آسا برگزار شود و با اعلام لغو این مسابقات، خارجی‌های حاضر در این تورنمنت دیگر به ایران نمی‌آیند.
بازگشت مبالغ ورودی به حساب شطرنج‌بازان
«مبلغ ورودی مسابقات شطرنج جام بین‌المللی فردوسی مشهد ۲۰۰ هزار تومان است.» این حرفی بود که پیش از خبر لغو مسابقات در اعلان‌های هیئت شطرنج مطرح شد و شطرنج‌بازان داخلی و خارجی با این انگاره به واریز مبالغی برای ورودی مسابقات اقدام کردند. با لغو این بازی‌ها رئیس هیئت شطرنج خراسان رضوی درباره استرداد این مبالغ اظهار کرد: «با اعلام و اطلاع‌رسانی‌ای که انجام دادیم، عزیزان شماره‌حساب‌هایشان را به هیئت شطرنج اعلام کنند. ما هم تلاش می‌کنیم نهایتا تا ۱۰ روز آینده مبلغ پرداختی را به حسابشان برگردانیم.»
جام ۴۰ میلیونی!
یکی از علامت‌سؤال‌های بزرگ پیش روی جام فردوسی میزان جوایز این پیکار‌ها بود که بنا بر اعلام پاشانجاتی، ۴۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده بود. پاشانجاتی در این باره گفت: «درست است که این مبلغ خیلی کم بود، اما در این موارد معمولا یک سری آفر‌ها و بسته‌های ویژه برای شطرنج‌بازان به‌ویژه شرکت‌کنندگان خارجی در نظر گرفته می‌شود که ما هم به آن‌ها متعهد بودیم از جمله هزینه رفت و برگشت، پرداخت هزینه هتلینگ و تغذیه.»
جام فردوسی، شاید در روز فردوسی
رئیس هیئت شطرنج خراسان رضوی درباره اعلام زمان جدید برگزاری این مسابقات اظهار کرد: «به طور قطعی، امسال دیگر این مسابقات را نخواهیم داشت، زیرا شرایط مشخص نیست و هماهنگی آوردن خارجی‌ها هم سخت است.» وی افزود: «دوست داشتیم این مسابقات در اردیبهشت‌ماه که روز بزرگداشت فردوسی را هم داریم برگزار شود، اما این تاریخ هنوز قطعی نیست و اگر شرایط فراهم شود، حتما اعلام می‌کنیم.» پاشانجاتی تصریح کرد: «می‌خواستیم برای جام فردوسی، ساراخان گولیف، سرمربی اسبق تیم‌های ملی ایران و ترکیه و مدرس بین‌المللی فدراسیون جهانی، را برای برگزاری کارگاه تخصصی به مشهد بیاوریم، اما متأسفانه این اتفاق رقم نخورد.» رئیس هیئت شطرنج خراسان رضوی با تأکید بر میزان ثبت‌نام کنندگان برای حضور در مسابقات جام فردوسی اظهار کرد: «حضور ۲۰۰ شطرنج‌باز در این مسابقات را پیش‌بینی می‌کردیم، اما تا همین روز گذشته، بیش از ۳۰۰ نفر ثبت نام کرده بودند. فکر می‌کنم اگر شرایط فراهم شود و مسابقات در اردیبهشت برگزار شود، بتوانیم از ۶۰۰ شطرنج‌باز پذیرایی کنیم.» جام شطرنج فردوسی سال گذشته با حضور ۴۰۰ شطرنج‌باز برگزار شد.