به گزارش شهرآرانیوز، یکی از روش‌های توسعه زیرساخت شهر‌ها در بسیاری از کشور‌ها استفاده از روش توسعه‌ای مبتنی بر حمل‌ونقل عمومی است. این روش که با نام «TOD» شناخته می‌شود، با بهره‌گیری از ظرفیت شبکه حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه پایانه‌های مسافربری و ایستگاه‌های مترویی برای جذب سرمایه‌گذاری و فراهم‌کردن زمینه سرمایه‌گذاری در این محدوده‌ها اقدام می‌کند.
به‌نوعی در اقدامی مشارکتی، علاوه بر اینکه زمینه رشد اقتصادی در شهر به وجود می‌آید، زیرساخت‌های شهری همچون ایستگاه‌های مترو توسط سرمایه‌گذاران ساخته می‌شود. این اقدام علاوه بر توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل شهر و افزایش رشد اقتصاد شهری، سبب کاهش هزینه‌های مدیریت شهری هم می‌شود و می‌توان با بهره‌مندی از چنین روشی در شهرداری‌ها میزان خدمت‌رسانی به شهروندان را هم افزایش داد.
چندسالی است که موضوع استفاده از شیوه توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل عمومی «TOD» در کشور ما نیز به‌صورت ویژه مورد توجه مدیران کشوری و شهری قرار گرفته است و نمونه این اقدام را می‌توان در شهر تهران در جریان ساخت ایستگاه‌های مترویی شاهد بود. شهر مشهد باتوجه‌به جمعیت بیش از ۳.۵ میلیون نفری آن، حضور سالانه بیش از ۳۰ میلیون زائر در شهر و همچنین اجرای عملیات ساخت مترو در خطوط ۳ و ۴ می‌تواند یکی از شهر‌هایی باشد که روش TOD در آن به‌درستی جواب خواهد داد.
ازاین‌رو، مدیران شهری برای ساخت ایستگاه‌های مترویی به‌دنبال استفاده از این روش هستند و بنا به گفته مدیرعامل شرکت قطارشهری مشهد، از مجموع ۳۹ ایستگاه خطوط ۳ و ۴ مترو مشهد، دست‌کم ۱۵ ایستگاه ظرفیت سرمایه‌گذاری دارند که بسته سرمایه‌گذاری در محدوده این ایستگاه‌ها آماده شده است و امیدواریم در جریان ساخت، از این ظرفیت بهره‌مند شویم.
درعین‌حال، معاون شهردار و رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری مشهد هم معتقد است که جذب سرمایه‌گذار برای ساخت ایستگاه سخت است، اما باتوجه‌به ظرفیت‌های ایجادشده در شعاع ایستگاه‌های مترویی مشهد، فرصت برای حضور سرمایه‌گذاران در موضوعات TOD در مشهد فراهم شده است.
محمدهادی محمدی‌مقدم در گفتگو با شهرآرا با بیان اینکه از زمانی که موضوع قطارشهری در مشهد مطرح شد، مدیران وقت پیش‌بینی‌های حداقلی و در برخی موارد حداکثری را برای پروژه‌های سرمایه‌گذاری در محدوده ایستگاه‌های مترو لحاظ کرده بودند، اظهار کرد: دراین‌راستا، در خط ۱ قطارشهری مشهد در ایستگاه چهارراه نخریسی پروژه ۱۷ شهریور، در میدان بسیج ظرفیت شرکت برق برای پروژه سرمایه‌گذاری و در برخی دیگر از ایستگاه‌های این خط پروژه‌هایی تعریف شد که برخی از آن‌ها اجرا شد و برخی دیگر درحال اجراست.
معاون شهردار و رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری مشهد با بیان اینکه در خطوط ۲ و ۳ نیز ظرفیت‌ها برای این موضوع شناسایی و در گذشته از سوی شهرداری هم مشاوری گرفته شده بود، تصریح کرد: باتوجه‌به اینکه هنوز موضوع قطارشهری و ساخت ایستگاه‌ها به پایان نرسیده، موضوع سرمایه‌گذاری با روش TOD به‌صورت کامل عملیاتی نشده و خروجی ساخت ایستگاه متروست که سبب سرمایه‌گذاری می‌شود.
وی افزود: جذب سرمایه‌گذار برای ساخت ایستگاه، اقدامی سخت است، چراکه سرمایه‌گذار باید ایستگاه را با استاندارد‌های ایستگاهی بسازد و درعین‌حال پروژه اقتصادی تعریف کند که این موضوع سبب سخت‌شدن حضور سرمایه‌گذاران در ساخت ایستگاه می‌شود؛ اما خوشبختانه در هم‌جواری ایستگاه‌های مترو زمین‌های خوبی تملک شده و ظرفیت آماده شده است و به‌محض تمام‌شدن ایستگاه می‌توان شاهد اجرای پروژه‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری بود.
محمدی‌مقدم با اشاره به طی‌شدن فرایند طرح بلندمرتبه‌سازی و تأیید مصوبه این طرح، گفت: موضوع توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل عمومی یا همان TOD دیده شده است و در حاشیه ۳۰۰ متری ایستگاه‌های قطارشهری بلندمرتبه‌سازی از ۲۰ تا ۳۵ طبقه دیده می‌شود.
وی در پاسخ به اینکه نمی‌توان با گذاشتن جلسات و توجیه سرمایه‌گذاران از ظرفیت بخش خصوصی برای ساخت ایستگاه‌ها نیز استفاده کرد، گفت: در این زمینه تلاش زیادی انجام داده‌ایم، اما هنوز این اقدام محقق نشده است. درعین‌حال، همچنان پیگیر جذب سرمایه‌گذار هستیم. البته باتوجه‌به ظرفیت‌های خوبی که در شعاع ایستگاه‌های مترو برای سرمایه‌گذاری ایجاد شده است، اجرای پروژه‌های سرمایه‌گذاری نیز می‌تواند پس از ساخت ایستگاه درآمد‌های خوبی نصیب شهرداری کند.
مدیرعامل شرکت قطارشهری مشهد نیز درباره حضور سرمایه‌گذاران برای ساخت ایستگاه‌های مترو گفت: استفاده از روش TOD یا توسعه بر مبنای حمل‌ونقل عمومی، روشی رایج در دنیاست که براساس این روش و باتوجه‌به اینکه مترو از محدوده اصلی شهر می‌گذرد، برای شعاع سیصد تا هشتصدمتری اطراف ایستگاه‌های مترو طراحی ویژه سرمایه‌گذاری با ایجاد کاربری‌های مختلفی مانند کاربری اقامتی، اداری و تجاری لحاظ می‌شود.
کیانوش کیامرز افزود: زمانی که قصد ساخت مترو داریم، براساس این روش، زمین‌های محدوده ایستگاه مترو تملک می‌شود و سرمایه‌گذار می‌تواند براساس کاربری‌های تعریف‌شده در این زمین‌ها در فرایند ساخت ایستگاه مشارکت کند تا علاوه بر اینکه سرمایه‌گذار در قبال پروانه‌ها و کاربری‌هایی که می‌گیرد منفعت داشته باشد، شهرداری نیز شاهد کاهش هزینه‌هایش برای ساخت مترو باشد.
وی ادامه داد: در شهر مشهد نیز در آخرین جلسه‌ای که با حضور شهردار مشهد، رئیس کمیسیون عمران، حمل‌ونقل و ترافیک شورای اسلامی شهر و معاون اقتصادی شهرداری با سرمایه‌گذاران گذاشته شد، این موضوع مطرح شده است و سرمایه‌گذاران نیز گفته‌اند که اگر شهرداری در این زمینه با ما همکاری کند، ما نیز در ساخت ایستگاه آورده‌ای را برای مترو خواهیم داشت که البته این اقدام نیازمند ایجاد زیرساخت‌های لازم است.
کیامرز درباره ظرفیت‌های بهره‌مندی از روش TOD در خط ۳ مترو گفت: برای این خط موضوع سرمایه‌گذاری دیده شده و زمین‌هایی نیز خریده و تملک شده است، اما به‌دلیل سرعت‌بخشی برای ساخت شش‌کیلومتر میانی این خط نتوانستیم در این بخش کار سرمایه‌گذاران را دخیل کنیم، اما برای ادامه کار از هم‌اکنون مذاکرات با سرمایه‌گذاران از طریق معاونت اقتصادی درحال انجام است.
مدیرعامل شرکت قطارشهری مشهد با بیان اینکه شرکت قطارشهری بسته کامل ظرفیت‌های خطوط ۳ و ۴ را به حوزه اقتصادی شهرداری ارائه کرده است، اظهار کرد: اینکه کدام یک از این ایستگاه‌ها برای سرمایه‌گذاری ظرفیت دارد بررسی شده است و در مجموع خطوط ۳ و ۴ مترو مشهد دارای ۳۹ ایستگاه است که ۱۵ ایستگاه این دو خط ظرفیت‌های بسیاری برای سرمایه‌گذاری دارند و حتی در خط ۴ و در محدوده شهرک شهید رجایی و شهرک شهید باهنر نیز با توجه به تراکم جمعیت و اجرای پروژه‌های بیمارستانی و فضای سبز، ظرفیت برای حضور سرمایه‌گذاران از طریق روش TOD وجود دارد.
وی تأکید کرد: باتوجه‌به برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته و در صورت فعال‌بودن حوزه اقتصادی و اتصال سرمایه‌گذاران به حوزه قطارشهری، مجموعه مدیریت شهری مشهد می‌تواند موضوع TOD را در مشهد اجرا کند.
مدیرعامل شرکت قطارشهری مشهد ادامه داد: برای ساخت یک ایستگاه مترو در مشهد، حدود ۴۰۰ میلیارد تومان باید هزینه کرد که در صورت بارگذاری مناسب در روش TOD می‌توان در ۱۰۰ درصد هزینه ساخت ایستگاه‌های مترو صرفه‌جویی کرد.