به گزارش شهرآرانیوز شنیدن این خبر که باوجود کاهش میزان مصرف آرد در کشور بعد از اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، میزان مصرف آرد در خراسان رضوی ۴.۱ درصد افزایش یافته، شاید این نتیجه گیری را در ذهن ایجاد کند که استان ما نتوانسته به هدف اجرای این طرح دست پیدا کند.
اما کارشناسان و مسئولان نظر دیگری دراین باره دارند و معتقدند که این طرح نشان داد سهمیه آرد استان ما با توجه به حضور ۳۰ میلیون زائر در سال و همچنین ورود و سکونت اتباع خارجی با میزان مصرف همخوانی ندارد، موضوعی که سال‌های گذشته نیز بار‌ها در سخنان مسئولان مرتبط مطرح شده بود. اگر بخواهیم قبل از شرح ماجرا خلاصه‌ای از آن را برایتان بازگو کنیم، باید بگوییم طبق گزارش صورت مالی شرکت بازرگانی دولتی ایران از میزان آرد رسیده به استان‌های کشور در سال‌های ۱۴۰۱، استان ما با ۷ درصد سهمیه، رتبه سوم را دارد، این درحالی است که ما دومین استان پرجمعیت کشور هستیم.
همچنین باوجود ویژگی‌های خاص خراسان رضوی نسبت میزان آرد استان ما به جمعیت در مقایسه با این میزان در کشور کمتر است. می‌خواستیم برای بررسی بهتر این موضوع، اعداد و ارقام جزئی‌تر و به روزتری را مطرح کنیم، اما اداره کل غله خراسان رضوی با وجود پیگیری‌های متعدد پاسخگو نبود؛ بنابراین به داده‌های شرکت بازرگانی دولتی ایران و مرکز آمار ایران که آن‌ها هم از اهمیت زیادی برخوردارند، اکتفا کردیم.
خراسان رضوی در سال گذشته ۷۶۷ هزارو ۴۳۶ تن آرد از شرکت بازرگانی دولتی ایران خریده است. اگر فقط جمعیت ثابت استان را که بر اساس برآورد‌های مرکز آمار ایران در سال گذشته حدود ۷ میلیون نفر بوده است در نظر بگیریم، یک حساب و کتاب ساده نشان می‌دهد که سهم سالانه هر فرد در استان از این میزان آرد ۱۰۹ کیلوگرم و در ماه ۹.۱ کیلوگرم بوده است، این درحالیست که این نسبت در میانگین کشوری سالانه ۱۳۰ کیلوگرم است. همچنین این میزان به عنوان مثال برای استان‌هایی مانند خوزستان ۱۷۶ کیلوگرم، فارس ۱۱۴ کیلوگرم، آذربایجان غربی ۱۳۳ کیلوگرم، اصفهان ۹۱ کیلوگرم و تهران ۹۴ کیلوگرم بوده است. نکته‌ای که باید در نظر داشته باشیم، این است که استان ما سالانه پذیرای ۳۰ میلیون نفر زائر بارگاه منور رضوی در مشهد است.
این اعداد را می‌توانیم به صورت دیگری هم بررسی کنیم. مجموع آرد فروخته شده به استان‌های کشور توسط شرکت بازرگانی دولتی بیش از ۱۱ میلیون و ۹۳ هزار تن بوده است که سهم خراسان رضوی از این میزان فقط ۷ درصد است، در حالی که سهم جمعیت ثابت ما از کشور، بیش از ۸ درصد است. باید این نکته را هم اضافه کنیم که همه این حساب وکتاب‌ها بدون در نظر گرفتن خروج آرد از شبکه، قاچاق، دورریز و... است که باید در گزارشی جداگانه به آن پرداخت. با این اعداد و ارقام لازم است که سرانه آرد خراسان رضوی به ویژه مشهد، اصلاح و بازنگری شود.
به افزایش مصرف آرد در استان پس از اجرای طرح هوشمندسازی آرد و نان در کشور اشاره می‌کنیم و از فرماندار مشهد علتش را می‌پرسیم. محسن داوری با تأکید بر اینکه سهمیه آرد شهرستان مشهد نسبت به جمعیت و شرایط ویژه آن در مقایسه با کل کشور کمتر بوده است، می‌گوید: در این مدت ما با افزایش حضور زائران نیز روبه رو بوده ایم که باید سهمیه مناسبی برای آن در نظر گرفته می‌شد. باوجوداین سهمیه ما، هم نسبت به جمعیت و هم نسبت به سرانه مصرف کمتر از میانگین کشوری بوده است.
او با اشاره به تلاش برای افزایش سهمیه آرد به ویژه در شهرستان مشهد می‌افزاید: در این حوزه تا حدودی افزایش سهمیه داشته ایم و علت افزایش مصرف آرد در گزارش‌ها همین موضوع بوده است. باوجوداین هنوز تا میزان سهمیه مناسب، به ویژه برای شهر زائرپذیر مشهد فاصله داریم که برای جبرانش تلاش می‌کنیم.
فرماندار مشهد در پاسخ به این سؤال که آیا طرح هوشمندسازی آرد و نان در مشهد موفق بوده یا نه؟ تأکید می‌کند: نانینو تا حدودی توانست نظارت خوبی در حوزه نانوایی‌ها ایجاد کند، شاید این طرح کامل نیست، اما باوجوداین در راستای جلوگیری از تخلف و فروش آرد خارج از شبکه موفق بوده است.
رئیس اداره نظارت و بازرسی جهاد کشاورزی مشهد دراین باره می‌گوید: شرایط استان خراسان رضوی با دیگر استان‌ها متفاوت است، به ویژه شهر مشهد باتوجه به زائرپذیربودن آن میزان آرد مصرفی‌اش در فصول مختلف متفاوت است.
علی اکبر نصری سرآسیا می‌افزاید: به عنوان مثال پیش از طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان در دهه پایانی صفر، هیئت‌های مذهبی از استان‌های دیگر آرد مورد نیاز خود را برای پخت نان به همراه می‌آوردند، اما بعد از اجرایی شدن این طرح همه آرد مورد نیاز در استان تأمین می‌شد؛ بنابراین موجب افزایش مصرف آرد در استان شد.
او همچنین به بازنگری در سامانه فروش آرد به نانوایی‌ها برای رفع نواقص طرح اشاره می‌کند و می‌گوید: این طرح توانست تا حدودی از فروش آرد خارج از شبکه جلوگیری کند، همچنین آماری را که تا پیش از این درباره توزیع آرد و نان وجود نداشت، با آنالیز دقیق در اختیار ما قرار داد؛ بنابراین نمی‌توان افزایش مصرف آرد در استان را به معنای شکست طرح برداشت کرد.
نظر مصطفی کشتگر، رئیس پیشین اتحادیه نانوایان مشهد را درباره طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان و علت افزایش مصرف آرد در استان می‌پرسیم.
او می‌گوید: سال‌ها همه مسئولان مربوط درباره کمبود سهمیه آرد مشهد و به تبع آن استان نسبت به جمعیت و زائرپذیریی اش اعتراض داشتند، حالا دستگاه نانینو با همه کاستی هایش این موضوع را نشان داده است.
کشتگر تأکید می‌کند: نمی‌توان گفت که در حوزه نانوایی‌ها تخلفی نمی‌شود و فروش آرد خارج از شبکه وجود ندارد. متأسفانه حتی بعد از اجرای طرح نیز این موارد دیده می‌شود، اما در مجموع طبق برآورد‌های گذشته، میزان سهمیه آرد استان از سرانه مصرف کمتر است؛ بنابراین نیاز است سهمیه آرد بر اساس شرایط خاص و ویژه مشهد افزایش پیدا کند.
مهم‌ترین مورد مصرف آرد، تولید نان است که کارشناسان حوزه تغذیه آن را قوت غالب مردم ایران می‌دانند. پیش از این، میزان سرانه مصرف نان برای مشهدی‌ها به طور میانگین ۷.۱ کیلوگرم در ماه بیان می‌شد در حالی که بر اساس گفته مسئولان، بر اساس نتایج آخرین طرح جامع الگوی مصرف مواد غذایی خانوار و وضعیت تغذیه‌ای کشور، مصرف سرانه نان معادل ۱۱۷کیلوگرم در سال یا به عبارتی ۹.۷۵ کیلوگرم در ماه است. مسئولان استان در کنار رفع مشکلات طرح هوشمندسازی نان و جذب حداکثری آرد در شبکه توزیع سالم، باید برای جذب بیشتر سهمیه آرد از کشور متناسب با شرایط ویژه استان تلاش کنند.