به گزارش شهرآرانیوز، در سال‌های نه چندان دور، به عنوان زباله‌های بیولوژیک، قاطی دیگر زباله‌ها دور ریخته می‌شد وحتی کسی فکرش را هم نمیکرد، خونی که در بند ناف نوزاد است،نجات بخش بیماری های صعب العلاج خواهد بود اما در واقع، خون بند ناف نوزاد حاوی مقدارزیادی سلول بنیادین است که امروزه در درمان بسیاری از بیماری‌های صعب العلاج موثر است.
توانایی سلول‌های بنیادین در درمان بیماری‌های صعب العلاج تا حدی است که بنا به گفته رئیس پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی، ۸۰ بیماری شامل ۵ گروه از بیماری‌های لاعلاج خونی، شانس درمان با سلول‌های بنیادی خون ساز را دارند.
گروه اول؛ بیماری‌های خونی بدخیم؛ مانند سرطان‌های حاد و مزمن، گروه دوم؛ بیماری‌های خونی غیر بدخیم؛ مانند تالاسمی ماژور، کم کاری مغز و استخوان، گروه سوم؛ بیماری‌های نقص ایمنی ارثی و کشنده که با پیوند سلول‌های بنیادی درمان می‌شوند. گروه چهارم؛ بیماری‌های متابولیک ارثی است که بسیار پرهزینه و کشنده هستند که قسمت اعظم این بیماران هم برای پیوند سلول‌های بنیادی خونساز مراجعه میکنند و گروه پنجم؛ برخی از تومور‌های جامد که برای درمان نیاز به پیوند سلول‌های بنیادی خونساز دارند.
سلول های بنیادین به دو دسته خون ساز و مزانشیمی تقسیم می شوند سلول های بنیادین خونساز در مغز استخوان موجودند و از طریق بند ناف نوزاد سلول های خون ساز را جدا میکنند، سلول های بنیادین مزانشیمی، غیر خونی هستند و در درمان بافت های آسیب دیده عضله ساز وعصب ساز و کبد نظیر فلج های مغزی،آرتروز مفاصل زانو،زخم های دیابتی و سوختگی بیماری های التهابی روده و عارضه های درمانی بعد از پیوند مغز استخوان کاربرد دارند.
سارا دختربچه ۶ ساله مشهدی مبتلا به اوتیسم است که پزشکان در سن ۲ سالگی بیماری او را تشخیص دادند، درمان‌های رایج اولیه که شامل دارو‌های گران قیمت بود برای وی تجویز شد، اما هیچگونه تاثیری نداشت و درمان او بی نتیجه ماند، سرانجام توسط سلول‌های بنیادینی که در زمان نوزادی سارا در بانک خون ذخیره شده بود، توانست او را از این بیماری نجات دهد.
کیانی مادر سارا درخصوص بیماری دخترش میگوید: وقتی دخترم ۲ ساله بود متوجه بیماری اش شدیم و تا ۶ سالگی اش درگیر این بیماری بود و تا آن زمان، نمی‌دانستم سلول‌های بنیادینی که ۶ سال پیش آن‌ها را در بانک خون ذخیره کرده بودیم می‌تواند درمانگر این بیماری باشد.
وی میگوید:سارا تا قبل ازپیوند، به هیچ عنوان تمرکز توجه نداشت و بیش فعالی داشت، اما بعد از پنج مرحله پیوند تا ۹۰ درصد نتیجه گرفتیم و بسیار خوب بود.
آقای حیدری از مازندران مبتلا به بیماری‌ای ال سی است، این بیماری پیش‌رونده مربوط به سیستم عصبی می‌باشد که سلول‌های اعصاب را در مغز و نخاع تحت تاثیر قرار داده و موجب از دست‌رفتن کنترل عضلات می‌گردد.
سکینه حیدری میگوید: وضعیت جسمانی پدرم تا قبل از پیوند با سلول‌های بنیادین، بسیار وخیم بود بطوریکه از کمر به پایین فلج شده بودند و هیچ حرکتی نداشت، اما بعد از پیوند توانست تعادل پیدا کند و با عصا حرکت کند.
بانک خون بند ناف، در مشهد فقط به صورت خصوصی و توسط سازمان رویان ذخیره می‌شود و متاسفانه مشهد، علیرغم داشتن زیرساخت های مناسب و متخصصین خبره و باتجربه در زمینه سلول های بنیادین، به صورت دولتی وجود ندارد.
دکتر علی قاسمی، بانک اطلاعاتی بین المللی از سلول های بنیادین را در مشهد فراهم کرده که بر اساس آن اطلاعات خونی افراد علاقمند به اهدای سلول های بنیادی در هر کجای دنیا فراهم است ولی لزوما بانک خون بند ناف و یا سلول های بنیادین وجود ندارد.
مسئول دفتر بانک خون بند ناف رویان در خراسان رضوی در این خصوص در گفتگو با خبرنگار شهرآرانیوز، اظهار میکند: مرکز سلول‌های بنیادین دفتر نمایندگی بانک خون بند ناف رویان در خراسان رضوی از سال ۸۶ فعالیت خود را آغاز کرده است و تا الان مستمر ادامه داشته است، در این مرکز مادران باردار از هفته ۳۴ بارداری برای تشکیل پرونده می‌توانند اقدام کنند پس از زایمان بعد از خون گیری از بند ناف به تهران ارسال می‌شود و تا مدت ۳۰ سال نگهداری می‌شود اگر در این فاصله زمانی برای خود و یا خانوداه مشکلی پیش آید می‌توانند از بانک خون فامیلی سلول‌های بنیادین استفاده کنند.
مژده حکیم بیان میکند:هزینه ثبت نام در بانک خون رویان مبلغ ۶ میلیون تومان است که سالیانه مبلغ شارژ آن ۲۵۰ هزار تومان است، تاکنون بیش از ۳۰۰ هزار متقاضی ذخیره سازی سلول بنیادین در استان خراسان رضوی داشتیم که حدودا ۱۵۰ پیوند بیماری خونی، اوتیسم و مغز استخوان به صورت موفق در سال انجام شده است.
وی اضافه میکند: ذخیره سازی سلول بنیادین بسیار حائز اهمیت است و پشتوانه سلامت برای خانواده‌ها محسوب می‌شود درمان با سلول‌های بنیادین، پتانسیل درمان ۸۰ نوع بیماری لاعلاج را دارد که تا الان سرطان‌های خون، تالاسمی، افت پلاکت، بیماری‌های مربوط به مغز استخوان، نقص سیستم ایمنی درمان شده است.
رئیس گروه بانک خون بند ناف سلول‌های بنیادین درسازمان انتقال خون ایران با بیان اینکه ذخیره سازی و اهدای خون بند ناف، به صورت رایگان در تهران انجام می‌شود میگوید: این بانک خون، در دسترس عموم قرار میگیرد تا بخشی از نیاز بیماران کاندید پیوند سلول‌های بنیادین خون مرتفع شود.
نسیم عزتی درخصوص تعداد نمونه‌های اهدا شده و ذخیره شده در بانک خون میگوید: تاکنون ۲۶ هزار نمونه اهدایی خون بند ناف به انتقال خون ارسال شده است که از این میان ۴ هزار و ۴۰۰ نمونه خون، بند ناف با کیفیت در بانک خون، ذخیره شده است، اما فقط ۲۸ مورد پیوند صورت گرفته است.
وی درخصوص علت پایین بودن پیوند در کشورنسبت به جمعیت بالای اهدا کنندگان بیان میکند: به دلیل تنوع ژنتیک و قومیت درایران، پیوند سلول‌های بنیادین پایین است، زیرا سلول‌های بنیادین اهدایی باید با مورد پیوند شده، تناسب داشته باشد، علاوه بر این خون بند ناف مصرف چندانی برای بزرگسالان ندارد و بیشتر در درمان کودکان استفاده می شودو برای بزرگسال از سلول های بنیادین دیگر استفاده می شود ضمن اینکه تبلیغی برای این نوع اهدا در کشور تاکنون صورت نگرفته است.
رئیس گروه بانک خون بند ناف سلول‌های بنیادین ادامه میدهد: اهدای خون بند ناف کاملا داوطلبانه و با رضایت کتبی مادرصورت میگیرد، علاوه بر اینکه هیچ دخلی در مراحل زایمان نخواهد داشت هیچگونه خطری هم سلامتی مادر و نوزاد را تهدید نخواهد کرد.
علاوه بر درمان‌های موفق بیماری‌ها با سلول‌های بنیادی که عملیاتی شده‌اند، در حال حاضر ثابت شده که سلول‌های بنیادی قادر به درمان محدوده وسیعی از بیماری‌های مزمن و حاد هستند و تحقیقات گسترده‌ای برای درمان انواع بیماری‌ها و ضایعات از جمله مشکلات عصبی، ترمیم بافت‌های آسیب دیده قلبی و استخوانی، ترمیم سوختگی‌ها و ضایعات پوستی، ترمیم لوزالمعده و ترشح انسولین، پارکینسون، بیماری‌های قلبی، کبدی، دیابت، دیستروفی عضلانی، آسیب‌های نخاعی و سکته و ترمیم سایر بافت‌های آسیب دیده با استفاده از سلول‌های بنیادی در دست اجرا است.
دانشگاه علوم پزشکی مشهد در طرح های تحقیقاتی خود در تلاش است تا دامنه درمان بیماری ها را با سلول های بنیادین بیشتر کند.