به گزارش شهرآرانیوز زمان زیادی از حادثه دردناک اشترانکوه نمی‌گذرد. حادثه‌ای که به دلیل ریزش بهمن، زندگی شش‌کوهنورد همدانی و لرستانی را در هم نوردید و جانشان را از دست دادند. البته این تراژدی، شش سال پیش هم در این قله که به آلپ ایران معروف است، تکرار شد و جان ۹ کوهنورد مشهدی را که راهی صعود شده بودند، گرفت.
استان ما نیز کوهستان‌خیز است، اما بهمن‌خیز نه. با وجود این، از ابتدای سال تا امروز، ۷۲ حادثه کوهستان در استان به‌وقوع پیوسته که فوتی هم داشته است. آخرین حادثه منجر به فوت نیز مربوط به چند روز گذشته در کوه‌های هزار مسجد کلات است. آن‌طور که سرپرست اداره عملیات معاونت امداد و نجات جمعیت هلال احمر خراسان رضوی می‌گوید، بیشتر حوادث کوهستان در استان ما، مربوط به افرادی است که به‌صورت گلگشت راهی کوهستان یا دره‌نوردی می‌شوند، درحالی که دانشی درباره کوهنوردی ندارند و آموزشی ندیده‌اند.
مصطفی ذاکر اضافه می‌کند: این افراد، معمولا راه رفت را بدون مشکل خاصی تا رسیدن به مقصد، می‌پیمایند، اما در زمان بازگشت با مشکل یا حادثه روبه‌رو می‌شوند. در این بین، کوهنوردان حرفه‌ای یا افرادی که دوره‌های مقدماتی کوهنوردی را گذرانده یا عضوی از باشگاه‌های کوهنوردی هستند، کمتر دچار حادثه می‌شوند. البته شرایط کوهنوردی در زمستان کاملا با ماه‌های دیگر سال متفاوت است و افراد حرفه‌ای هم ممکن است غافل‌گیر شوند.
طبق گفته این مقام مسئول در جمعیت هلال احمر، ۷۲ حادثه کوهستان از ابتدای سال تاکنون در استان ثبت شده است که موارد مختلفی را شامل می‌شود. از مفقودی در کوهستان و سقوط از ارتفاع گرفته تا محبوسی در غار و گرفتاری در دره و واژگونی موتورسیکلت. موارد بسیاری هم حوادثی بوده است که افراد در کوهپیمایی دچار بیماری قلبی یا فشار خون بالا یا تنگی نفس شده و با اعلام وضعیت خود به جمعیت هلال احمر، درخواست کمک کرده‌اند. آن‌طور که ذاکر بیان می‌کند، از میان این حوادث، مفقودی‌ها تعداد بیشتری را به خود اختصاص داده است.
۲۰ آبان‌ماه در گزارشی آماری به بررسی حوادث کوهستان در استان که توسط جمعیت هلال احمر امدادرسانی می‌شود پرداختیم. آمار‌ها نشان می‌داد که کوهستان بینالود نیشابور در رتبه نخست حوادث کوهستان قرار گرفته است و پس از آن کوه‌های هزار مسجد در کلات، خلیل‌آباد کاشمر و دره شمخال قوچان، رتبه‌های بعدی هستند.
سرپرست اداره عملیات معاونت امداد و نجات جمعیت هلال احمر دراین‌باره بیان می‌کند: از ابتدای سال تاکنون، در طی ۷۲ حادثه ثبت‌شده مربوط به کوهستان، ۱۳۷ حادثه‌دیده داشته‌ایم. ۶۲ مصدوم و متأسفانه پنج‌فوتی. آخرین حادثه منجر به فوتی هم مربوط به رشته‌کوه‌های هزارمسجد کلات است.
او درباره جزئیات این حادثه می‌گوید: در این حادثه، دو نفر راهی صعود به قله‌های هزارمسجد می‌شوند که یک نفر در طی مسیر از صعود منصرف شده و بازمی‌گردد و دیگری راه را تا قله ادامه می‌دهد، اما متأسفانه به دره‌ای پرتاب می‌شود. وی ادامه می‌دهد: با اعلام مفقودی این فرد به هلال احمر، نیرو‌های ما به محل اعزام شدند و بعد از هفت‌ساعت جست‌وجوی دشوار و طی‌کردن مسیری بیست‌کیلومتری، با پیکر بی‌جان این فرد در ته دره روبه‌رو شدند.
ذاکر درباره حادثه‌خیز بودن کوهستان بینالود می‌گوید: کوهستان بینالود را به نام بام خراسان می‌شناسند و صعود به آن به دلیل همین عنوان، مورد علاقه افراد بسیاری است. از طرفی به‌دلیل نزدیکی به مشهد و نیشابور پرجمعیت، دردسترس کوهنوردان و افرادی که به گلگشت علاقه دارند نیز هست. ارتفاع این قله، ۳ هزار و ۲۰۰ متر است و راه‌های دسترسی مختلفی دارد. مسیر پیمایش آن طولانی است و معمولا افراد در طی کوهنوردی دچار خستگی می‌شوند.
درواقع چیزی نزدیک به هفت‌ساعت برای رسیدن به قله زمان نیاز است و در مجموع نزدیک به دوازده‌ساعت برای رفت و برگشت زمان می‌برد. کوهنوردان برای صعود به بینالود، معمولا طوری برنامه‌ریزی می‌کنند که تا قبل از تاریکی هوا برگردند. اما توصیه ما اینجاست که افراد، کوهنوردی در زمستان را برای مسیر‌هایی بگذارند که در روشنایی هوا، به سرانجام برسد.
سرپرست اداره عملیات معاونت امداد و نجات جمعیت هلال احمر خراسان رضوی، شرایط کوهنوردی در زمستان را چند برابر سخت‌تر از زمان‌های دیگر بیان می‌کند و می‌گوید: افراد باید در این فصل خود را برای شرایط سخت آماده کنند. در زمستان تشکیل مثلث مرگ در کوهنوردی قطعا منجر به فوت افراد می‌شود. سه ضلع این مثلث باد، خستگی و دمای کم است. تصور کنید شما در پیمایش، خسته شدی، عرق کردی؛ دمای هوا هم کم است، رطوبت بدنت پایین آمده و باد هم می‌وزد و مستعد سرمازدگی هستی که در ادامه‌اش دچار یخ‌زدگی می‌شوی و ممکن است جانت را از دست بدهی.
به گفته ذاکر، در هر هزار متر ارتفاع، دمای هوا، پنج تا شش درجه افت می‌کند؛ بنابراین در ارتفاع بالا، کاهش اکسیژن در بدن اتفاق می‌افتد و فرد دچار ارتفاع‌زدگی می‌شود و با حالاتی مانند سرگیجه و حالت تهوع روبه‌رو می‌شود. این حالات برای کوهنوردان مسئله‌ای نیست، اما کم‌شدن اکسیژن برای افراد عادی حتی با فرض هوای خوب، موجب می‌شود تصمیم اشتباه بگیرند که همین موضوع منجر به گم‌کردن مسیر می‌شود.
این مقام مسئول در جمعیت هلال‌احمر توصیه‌هایی را برای کاهش حوادث کوهستان بیان می‌کند: مهم‌ترین توصیه ما این است که از پیمایش تنهایی کوه بپرهیزید و حتما از همراهی با یک تا دو نفر بهره ببرید. کوهنوردان حرفه‌ای هم وقتی تنهایی به کوه می‌روند، دچار مشکل می‌شوند. از طرفی مسیر پیمایش و جزئیات آن را به نزدیکانتان اطلاع بدهید تا درصورت مفقودشدن، نیرو‌های امدادی بتوانند اطلاعات اولیه را از خانواده شما دریافت کنند. پیش از صعود، اطلاعات مسیر را بررسی کنید. با افراد همگن راهی پیمایش شوید. افرادی که توانایی‌تان در یک سطح باشد. وضعیت سرعت باد، بارندگی و صاعقه را پیش از حرکت بررسی کنید.
نقشه مسیر را با کمک نرم‌افزار‌های مربوط بررسی و نقشه‌های صعود گروه‌های دیگر را هم بررسی کنید. او می‌افزاید: پوشش مناسب در پیمایش‌ها بسیار بااهمیت است. داشتن تجهیزاتی مانند کاپشن ضدآب، دستکش و عینک طوفان. همچنین سعی کنید مسیر‌هایی را انتخاب کنید که قبلا هم رفته‌اید. مسیر‌های جدید را فقط با افراد کاربلد پیمایش کنید. شماره‌های امداد و نجات را بدانید.
ذاکر بیان می‌کند: بسیاری از افراد به دلیل اطلاعات کم، در کوهستان گم می‌شوند. چون آن‌ها معمولا نمی‌توانند از طریق گوشی‌های همراه و با کمک جی‌پی‌اس، لوکیشن بفرستند و بسیار اهمیت دارد که پیش از کوهنوردی این موارد را بررسی کنند و از آن آگاه باشند.
او به این هم اشاره می‌کند که آموزش‌هایی برای تربیت نجاتگران به‌طور دوره‌ای برگزار می‌شود تا هم مسیر‌های مختلف را به خوبی شناسایی کنند و هم برای نجات افراد، آموزش ببینند. ذاکر می‌گوید: افراد داوطلب، آموزش‌های پایه و دوره‌های کمک‌های اولیه را می‌گذرانند و بعد برای نجات در کوهستان وارد عمل می‌شوند.
آن‌ها با مراحل صعود و فرود، کارگاه زدن فنی برای نجات افراد و کار با طناب آشنا می‌شوند و در عملیات‌ها می‌توانند از این موارد بهره بگیرند. البته در شرایط سخت معمولا بالگرد اعزام می‌شود، اما در شرایطی که امکان اعزام بالگرد نباشد، نجاتگران می‌آموزند که با بسکت (وسیله حمل مصدوم در کوهستان و محل ناهموار) مصدوم را به محلی امن ببرند تا به پایین منتقل شود.