به گزارش شهرآرانیوز، رمضان روحانی، سه‌شنبه شب، ۱۴ آذرماه در نشست بحران کشفرود و نقش فعالان اجتماعی در حل آن که در محل مسجد سهله مشهد برگزار شد، اظهار کرد: کشفرود از آبریزهای جنوبی هزار مسجد و بینالود سرچشمه می‌گیرد. رودخانه کشفرود حدود ۳۰۰ کیلومتر طول دارد که حدود ۴۸ کیلومتر آن در مشهد بوده و بیشترین بحران ما نیز در همین ۴۸ کیلومتر است.
وی افزود: جمعیتی در حدود ۲۰۰ هزار نفر در اطراف رودخانه به طور مستقیم با کشف رود در ارتباط هستند. قدمت این رودخانه به حدی بوده که در اشعار فرودسی نیز به آن اشاره شده است. کشفرود تمدن‌ساز و شکل‌دهنده روستاهای اطراف خود است. این رود زندگی‌بخش، منبعی برای حیات ساکنان و اطرافیان خود، منبع تامین آب کشاورزان، گردشگری و محلی برای کوچ پرندگان بوده است. پویایی کشفرود در گذشته محسوس است.
روحانی در خصوص بحران کشفرود، عنوان کرد: اولین بحران ما خشک شدن بخش زیادی از کشفرود است. از ۴۸ کیلومتر رودخانه کشفرود در مشهد، حدود ۲۸ کیلومتر خشک شده که این مساله به دلیل مهاجرت مردم به مشهد بوده است. افزایش مهاجرت به مشهد موجب گسترش شهرنشینی به سمت حومه مشهد و همچنین عدم توجه به مدل توسعه شهر موجب ایجاد پدیده حاشیه‌نشینی شده است.
دبیر کارگروه استانی ساماندهی و احیای رودخانه کشفرود ادامه داد: عدم نظارت مسئولان، ساخت‌وسازهای غیر اصولی در حریم رودخانه، ایجاد باغ‌های اطراف رودخانه و ازدیاد برداشت آب، احداث سد در اطراف رودخانه و ایجاد کارگاه‌ها و صنایع در اطراف کشفرود باعث خشک شدن بخش زیادی از آن شده است.
وی بیان کرد: بحران‌های ایجاد شده در ۲۰ کیلومتر دیگر، مهم‌تر از بحران خشکی کشفرود هستند. ما در شبانه‌روز ۵۰۰ هزار مترمکعب فاضلاب در مشهد تولید می‌کنیم اما حجم تصفیه‌خانه‌های ما حدود ۳۰۰ هزار مترمکعب در شبانه‌روز و فاضلاب مازاد شهر مشهد ۲۰۰ هزار مترمکعب است. راهکاری که در این خصوص در نظر گرفته شده وارد کردن این فاضلاب‌ها به داخل رودخانه بوده است.
روحانی گفت: ورود فاضلاب‌ها به رودخانه، کمبود تصفیه‌خانه، کمبود ظرفیت تصفیه‌خانه‌های فعلی و ورود حجم بالای فاضلاب به آن‌ها از جمله دلایل در این خصوص است. روزانه ۳۰۰ تانکر فاضلاب در کشفرود تخلیه می‌شود. ما از سه منبع بای‌پس تصفیه‌خانه‌ها، تانکرها و فاضلاب‌های سطح شهر، فاضلاب را به کشفرود وارد می‌کنیم که در نهایت منجر به آلودگی رود می‌شود.
دبیر کارگروه استانی ساماندهی و احیای رودخانه کشفرود با اشاره به اینکه اولین معضل فعلی کشفرود، ورود فاضلاب‌های صنعتی، خانگی و بیمارستانی به رودخانه است، تصریح کرد: امروز کشفرود محلی برای تخلیه فاضلاب‌های شهری شده است. کشفرود دیگر رودخانه نیست، بلکه آبی که در کشفرود در جریان بوده، فاضلاب است.
وی اضافه کرد: کشت محصولات کشاورزی در حاشیه رودخانه و آبیاری محصولات با فاضلاب خام موجود در رودخانه، باعث شده که از کشفرود به عنوان رودخانه سرطان یاد شود. ما در حاشیه شهر کشت مرگ را داریم. با توجه به اینکه محصولات کشت شده در کشفرود به سطح شهر پخش می‌شود، با یک مساله در حاشیه شهر مواجه نیستیم. بلکه این مساله شهری و حتی ملی است.
روحانی بیان کرد: اگر مطالبه‌گری مستمر باشد، اثربخش است. نباید نسبت به مسائل اطراف بی‌تفاوت باشیم. بحران کشفرود زنگ خطر دیگری با عنوان در خطر بودن امنیت غذایی مردم مشهد است. درصد بالایی از فلزات سنگین مانند سرب، کادمیوم، ارسنیک و جیوه که به شدت سرطان‌زا هستند در سطح محصولات کشت شده در حاشیه شهر یافت شده است.
دبیر کارگروه استانی ساماندهی و احیای رودخانه کشفرود با اشاره به گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی در سال ۱۴۰۱، عنوان کرد: بر اساس این گزارش همه دستگاه‌های اجرایی استان که در حوزه کشفرود مشهد وظیفه دارند، به بخشی از تکالیف خود در این حوزه عمل نکرده‌اند. یعنی ما در این زمینه توسط سازمان‌های متولی دچار ترک فعل شده‌ایم.
وی افزود: اولویت نبودن کشفرود، ضعف در نظارت بر عملکرد سازمان‌ها، فقدان مطالبه‌گری تخصصی از سمت مردم و نخبگان و فقدان یک سند جامع راهبردی در این خصوص از مهم‌ترین علل این موضوع است.
روحانی گفت: جلوگیری از ورود فاضلاب‌های خانگی و صنعتی به رودخانه به ترتیب با راهکارهای توسعه طرح اگو و جمع‌آوری فاضلاب شهری، نظارت بر صنایع به منظور عدم تخلیه فاضلاب در رودخانه، الزام صنایع به انجام پیش‌تصفیه فاضلاب، جلوگیری از ورود بای‌پس تصفیه‌خانه‌ها به رودخانه با راهکارهای ارتقای ظرفیت تصفیه‌خانه‌های فعلی، بهبود تکنولوژی تصفیه‌خانه‌های فعلی، احداث تصفیه‌خانه‌های جدید و احداث تصفیه‌خانه‌های لوکال بخشی از راهکارها برای بهبود وضع موجود است.
دبیر کارگروه استانی ساماندهی و احیای رودخانه کشفرود ادامه داد: از دیگر راهکارها می‌توان به جلوگیری از انتقال فاضلاب‌های خام به مزارع کشاورزی اشاره کرد که مهم‌ترین راهکارها در این خصوص برخود با خاطیان، تامین آب مورد نیاز کشاورزان از طریق بازچرخانی آب تصفیه شده توسط شرکت آبفا و آب‌منطقه‌ای، دادن الگوی کشت کم‌آب‌طلب و غیر مثمر توسط جهاد کشاورزی مانند توسعه کشت جارو مورد نیاز شهرداری است. همچنین با ایجاد فضاهای تفریح و سرگرمی در اطراف رودخانه برای جذب گردشگر با احداث فضای سبز و درخت‌کاری و پیگیری برای ثبت حقوقی منطقه کشفرود برای تبدیل به قطب گردشگری نیز می‌توان اوضاع را بهبود داد.
وی با اشاره به اهمیت آموزش و فرهنگ‌سازی در توجه به محیط زیست در خانواده‌ها، مدارس، مساجد و دانشگاه‌ها تصریح کرد: احصای شبکه مسائل در نهایت منجر به تدوین سند جامع ساماندهی و اجرای کشفرود و ارائه پیشنهادات سیاست‌گذاری و بسته‌های تصمیم‌ساز خواهد شد.