نگار طاهونچی | شهرآرانیوز «از حماسه دیروز تا حماسه امروز»، عنوان دیوارنگاره بولوار فردوسی مشهد است که این روز‌ها دو هنرمند نقاشی دیواری شهرمان مشغول نقش بستن تصاویری برگرفته از شخصیت‌های اساطیری شاهنامه و چهل تن از شهدای بی سیمچی دوران دفاع مقدس روی آن هستند. روایت داستان‌های حماسی فردوسی و پیوند آن با حماسه دوران دفاع مقدس و تصاویر شهدا، رنگی تازه به این دیوار شهر داده است. این نقاشی دیواری هنوز به صورت کامل به پایان نرسیده، اما توانسته است نگاه رهگذرانی را که پیاده از آنجا عبور می‌کنند یا مردمی که کلافه از ترافیک پشت چراغ قرمز ایستاده اند، برای چند ثانیه به خودش جلب کند.
احمد منصوب که سرپرستی نقاشی دیواری «از حماسه دیروز تا حماسه امروز» را برعهده دارد و از سال ۱۳۷۵ فعالیت‌های هنری اش را با کشیدن تصاویری از شهدا روی پارچه، بوم و دیوار آغاز کرده است، به خبرنگار شهرآرا می‌گوید: این دیوارنگاره به درخواست دبیرخانه کنگره ملی شهدا و با پشتیبانی شهرداری طراحی شده و کشیدن این تصاویر از مردادماه با تصاویر حماسی از رستم آغاز شده است و تکمیل نقاشی‌های این دیوار تا دی ماه ادامه خواهد داشت.
وی با اشاره به اینکه این دیوارنگاره با آثار دیگرش متفاوت است، بیان می‌کند: فردوسی با سرودن شاهنامه و خلق شخصیت‌های بزرگی مانند رستم که واجد صفات خوبی مثل ایران دوستی، شجاعت و پهلوانی هستند، حماسه ایرانی را جاودانه کرد. از طرفی، شهدای دوران دفاع مقدس نیز به شعر «چو ایران نباشد تن من مباد» از این شاعر معنای دیگری بخشیدند و ایران را با حماسه‌ای دیگر در مقابل بیگانگان حفظ کردند.
منصوب ادامه می‌دهد: دیوار پادگان مخابرات سپاه امام رضا (ع) در بولوار فردوسی، فضا و موقعیت مناسبی برای کشیدن تصاویر شاهنامه فردوسی و نیز تمثال شهدا داشت و باتوجه به ابعاد این دیوار تصمیم گرفتیم نقاشی را با تکنیکی متفاوت کار کنیم.
این نقاش درباره تکنیک‌های استفاده شده برای این دیوار می‌افزاید: برای اینکه حماسه ایثارگری شهدا بهتر بین مردم ترویج یابد و تأثیرگذار باشد، این موضوع را به حماسه فردوسی پیوند زدیم. در بعضی قسمت‌های این دیوار از نگاره‌هایی استفاده کردیم که متعلق به هفتصد سال پیش و مربوط به شاهنامه بایسنقری بودند و در بعضی قسمت‌ها نیز از تکنیک استاد فرشچیان استفاده کردیم.
وی در ادامه می‌گوید: برای کشیدن این تصاویر، پژوهش‌های زیادی بین آثار نگارگری ایرانی و همچنین آرامگاه فردوسی انجام دادیم. در آرامگاه فردوسی به دنبال المان و نشانه‌ها بودیم و تصمیم گرفتیم بر اساس نیاز محتوایی اثر، از تکنیک نگارگری استفاده کنیم.
منصوب درباره مضمون دیوارنگاره «از حماسه دیروز تا حماسه امروز» توضیح می‌دهد: محتوای دیوارنگاره با شاهنامه فردوسی آغاز می‌شود و به تاریخ معاصر پیوند می‌خورد. در ابتدای دیوارنگاره، فردوسی و رستم در کرانه‌ای ایستاده اند و فردوسی شعر «چو ایران نباشد تن من مباد» را می‌سراید. در ادامه این اثر هم رزمنده‌های ایرانی در میان آتش و دود دیده می‌شوند که در جنگ با دشمن پیروز شده اند.
وی ادامه می‌دهد: بعد از این تصاویر، به شهدای بی سیمچی دوران جنگ می‌رسیم. روی این دیوار از میان ۱۷۰ شهید، قرار است تصویر ۴۰ شهید کشیده شود. اولین تصویر مربوط به شهید تاتاری است که در سال ۱۳۵۹ به شهادت رسیده است.
این هنرمند نقاش با اشاره به اینکه هدف ما در ترسیم چهره‌های شهدا این بوده است که به سبک رئال نزدیک باشد، می‌گوید: وقتی کار به واقعیت نزدیک باشد، مردم با آن ارتباط خوبی برقرار می‌کنند. برای کشیدن تصویر هر شهید صرفا از عکس‌های پرسنلی استفاده نکردیم و در فضاآرایی این تابلوها، گاهی از ذهن و فضاآرایی تمثیلی نیز استفاده کرده ایم.
ناصر علی آبادی دیگر نقاش دیوارنگاره «از حماسه دیروز تا حماسه امروز» است. او با بیان اینکه این دیوارنگاره، تلفیقی از هنرهای مختلف است، می‌گوید: در شکل گیری این اثر، سبک نقاشی ایرانی و واقع گرا به کار گرفته شده که استفاده از کوه، شاخه درخت و تکثیر شکوفه در پس زمینه‌ای که برای تمثال هر شهید استفاده می‌کنیم، از شاخص‌های آن است.
وی ادامه می‌دهد: برای اجرا و طراحی این دیوار سعی کردیم مطالعه تصویری داشته باشیم و از تصاویر مجسمه‌های آرامگاه فردوسی نیز برای طراحی در این دیوار استفاده کنیم. همه تلاش ما برای ترسیم چهره شهدا این بود که کار به نحوی باشد که حق مطلب برای ایثارگری‌ها و رشادت‌های آنان ادا شود.
این نقاش مشهدی با بیان اینکه مردم مشهد از آثار هنری باکیفیت استقبال می‌کنند، می‌گوید: در زمان تولید این اثر، استقبال مردم خوب بود و همه از کار راضی بودند. انجام چنین کار‌های هنری می‌تواند در فرهنگ سازی مؤثر باشد، زیرا وقتی مردم کار هنری خوبی می‌بینند، سعی می‌کنند آن را حفظ کنند.
علی آبادی درباره طراحی تصاویر شهدا بیان می‌کند: از خانواده‌های هر شهید خواستیم عکس‌هایی از شهید را در اختیار ما قرار دهند تا با روحیات او آشنا شویم. مثلا شهیدی در سنگر است یا شهیدی در کنار لوازم کارش درحال نوشتن است و سپس با استفاده از تخیل و ذهن، برای کشیدن تصویر هر شهید فضاآرایی کردیم. علاوه بر این موضوع، فضایی را که هر شهیدی در آن به شهادت رسیده است نیز برای اینکه مخاطبان بهتر با آن ارتباط برقرار کنند، ترسیم کردیم. مثلا اگر شهیدی در نیزار یا شهیدی در کنار آب و نخل به شهادت رسیده است، ما نیز همان فضا را روی دیوار ترسیم کردیم.
وی با اشاره به تفاوت‌های دیوارنگاره «از حماسه دیروز تا حماسه امروز» با سایر نقاشی دیواری‌های مشهد، می‌گوید: چند سال است که کار هنری در مشهد با تکرار همراه است و ما سعی کرده ایم این رویه تکراری را بشکنیم و کاری جدید به مردم ارائه دهیم. هر بار که قرار است کاری در مشهد اجرا شود، مسئولان از ما می‌خواهند طرح بیاوریم و آنان طرح را تأیید کنند، درحالی که طرح این دیوارنگاره قابل ارائه نبود و ما باید پژوهش‌های زیادی انجام می‌دادیم و از مسئولان خواستیم برای اجرای این کار به ما اعتماد کنند و نتیجه این اعتماد، انجام یک کار هنری خوب و نیز استقبال مردم شد.
حسین باغگلی، معاون شهردار و رئیس سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد، نیز می‌گوید: یکی از موضوعاتی که در دستورکار معاونت فرهنگی شهرداری مشهد قرار دارد، پاسداشت یاد شهدا و ترویج سیره آن‌ها در فضای شهری با استفاده از ظرفیت‌های هنری شهر است. دراین باره نیز در شهر مشهد، تصاویر شهدا در مناسبت‌های گوناگون اکران می‌شود و در فضاآرایی شهری به ویژه در دیوارنگاره ها، معاونت فرهنگی و هنری شهرداری اقدامات خوبی انجام داده است.
وی با اشاره به نقاشی دیواری شهدای بی سیمچی توضیح می‌دهد: یکی از اقدامات مهم مدیریت شهری در راستای پاسداشت یاد و نام شهدا، برگزاری جشنواره «روشنای شهر» است. ششمین دوره این جشنواره برگزار و طرح‌های منتخب این جشنواره برای هفده مکان شهری و اجرای نقاشی دیواری روی ۴ هزارو ۵۰۰ متر دیوار شهر با خلق تصاویری از شهدا فرستاده شد. با کامل شدن این آثار منتخب، سرانه دیوارنگاره‌ها به بیش از ۲۲ هزار مترمربع خواهد رسید. دیوارنگاره «از حماسه دیروز تا حماسه امروز» نیز مهم‌ترین اثر منتخب جشنواره «روشنای شهر» است.
وی ادامه می‌دهد: این دیوارنگاره در متراژ هفتاد مترمربع و با نگاهی خلاقانه، دلاوری‌های چهل شهید بی سیمچی دوران جنگ را روایت می‌کند و از لحاظ سبک هنری که برای ترسیم آن به کار رفته، کاری ویژه و فاخر است.
رئیس سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد با بیان اینکه حماسه ایرانی از دوران فردوسی تا جنگ تحمیلی محور این نقاشی دیواری است، تصریح می‌کند: در این تصاویر، نبرد‌های مختلفی از رزم رستم تا شهدای دوران جنگ به شیوه‌ای ظریف کار شده که همین موضوع نیز ارزشی ویژه به فضای هنری شهر بخشیده است.