انگلستان پایه فارسی‌ستیزی را در افغانستان گذاشته است
به گزارش شهرآرانیوز، منوچهر فرادیس در نشست ماهانه فرهنگستان زبان و ادب فارسی با عنوان «زبان فارسی در صد سال پسین افغانستان» گفت: انگلستان پایه فارسی‌ستیزی را در افغانستان گذاشته است. از دوران احمدشاه ابدالی، شاه امان‌الله و امیر حبیب‌الله شاهد فارسی‌ستیزی در افغانستان هستیم. دیوان و دفتر و شعر و تاریخ و کتاب‌های رسمی که مهر دولتی احمدشاه ابدالی دارند و همه این آثار به زبان فارسی است. اشعار خود احمدشاه ابدالی نیز به زبان فارسی است. آنچه که از امیر امان‌الله خان به عنوان خاطراتش باقی مانده نیز به زبان فارسی است.
وی افزود: محمود طرزی به واسطه اختلافاتی که پدرش با امیر عبدالرحمن‌خان داشت اول بار به کراچی و از آن به بغداد و پس از آن به استانبول تبعید می‌شود و پس از آن به شام می‌رود و آنجا آموزش دید، اما پس از مرگ امیر عبدالرحمن‌خان فرزند او امیر حبیب‌الله به امارت می‌رسد و او عده‌ای را دعوت می‌کند که دوباره به افغانستان بازگردند و یکی از آن‌ها خانواده محمود طرزی است.
همچنین در این نشست، محمد دبیرمقدم، معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سخنانی با ذکر جمله‌ای از جیمز دارمستتر گفت: او در یکی از مجلد‌هایی که سال ۱۸۸۳ میلادی به زبان فرانسوی نگاشته است نکته‌ای درباره زبان فارسی بیان کرده که «زبان فارسی در میان همه زبان‌های خانواده هند و اروپایی از همه ساده‌تر شده است.» هرگز از این سخن رنگ و بوی خاص تعصبی برداشت نکنید. برای من که معلم زبان‌شناسی هستم و سرگرم پژوهش در زبان‌های ایرانی هستم، گفتۀ دارمستتر این پیام را در خود دارد که چه شده است که زبان فارسی که در پنج قرن پیش از میلاد حضرت مسیح چنان‌که در سنگ‌نوشته‌های شاهان هخامنشی می‌بینیم، یک زبان تصریفی بوده، در دوره فارسی میانه ساسانی مشهور به پهلوی مقداری زیادی از ویژگی‌های تصریفی را از دست داده و تبدیل به زبان عملی شده است و بعد وقتی به دورۀ فارسی نو می‌رسد این امر شدت بیشتری گرفته است.
دبیرمقدم افزود: پیام گفته دارامستتر برای من معلم زبان‌شناسی و علاقه‌مند به حوزه رده‌شناسی این است که زبان فارسی در گستره جغرافیای وسیعی به کار می‌رفته و کسانی که زبان مادری‌شان فارسی نبوده به عنوان زبان دوم این زبان را می‌آموختند. هر وقت این اتفاق می‌افتد ساختار نحوی یک زبان ساده می‌شود و به یک زبان میانجی یا فراقومی تبدیل می‌شود. زبان فارسی هم این ویژگی را دارد.
وی تاکید کرد: این اتفاق درباره زبان انگلیسی هم افتاده، اما پنج قرن پیش؛ اگر شما شکسپیر را بخوانید می‌بیینید که با یک زبان تصریفی روبه‌رو هستید مثل فارسی باستان و چه شد که در مدت زمان ۶۰۰ سال زبان انگلیسی به زبانی تحلیلی تبدیل شد؟ علت آن است که زبان انگلیسی هم در گستره وسیعی نفوذ پیدا کرد و گویش‌هایی مثل انگلیسی آمریکایی، انگلیسی استرالیایی، انگلیسی کانادایی، انگلیسیِ هندی و یا انگلیسی آفریقایی به وجود آمد. همین مسئله درباره زبان فرانسوی هم صادق است، اما هیچکس نمی‌گوید که من زبانم استرالیایی و یا زبانم کانادایی است.
معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: چه شده که این‌قدر در این منطقه که سه نام فارسی، دری و تاجیکی برای زبان فارسی داریم آیا این موضوع تصادفی است و علت اصرار بر اینکه بگویم فارسی معیار ایران، فارسی معیار افغانستان (دری) و یا فارسی معیار تاجیکستان چیست؟ این مفاهیم را ما نمی‌توانیم دل‌بخواهی تعریف کنیم؛ بنابراین هرگونه تضعیفی در این راستا انجام شود خواسته و ناخواسته بازی در زمین کسانی است که علاقه‌مند به فرهنگ مشترک این منطقه نیستند و می‌خواهند ما را در دام خود گرفتار کنند. اگر زبانی ویژگی بسیار تصریفی داشته باشد یعنی به همان شدت زبان فارسی باستان، نظام حالت و نظام مطابقه جنس دستوری داشته باشد، یعنی آن زبان قرن‌هاست که در انزوا بوده است و اگر بخواهد رخت عوض کند این اتفاق در ده سال و بیست سال اتفاق نمی‌افتد. اگر اصرار ورزیده شود یعنی میدان باز می‌شود برای زبان خارجی.
به گفته دبیرمقدم، اگر در هندوستان زبان فارسی جایگزین پیدا کرد، فارسی، زبان فرهنگی بود و زبان گویشور نبود، اما در جا‌های دیگر که زبان گویشور است این اتفاق نمی‌افتد.
منبع: ایبنا