الهام ظریفیان | شهرآرانیوز مشهد همواره از قطب‌های سینماداری کشور بوده است و از شهر‌های پرمخاطب سینماهای کشور به شمار می‌آید. تاریخ چهار دهه اخیر سینماهای شهرمان، از توسعه و تحولات بی‌شماری حکایت دارد. بعد از انقلاب اسلامی، سینماهای بسیاری مانند پردیس‌های سینمایی «هویزه» و «آفریقا» بازسازی شده‌اند که سبب جذب تماشاگر بیشتر و فروش بالا‌ی آن‌ها شده است. پردیس سینمایی سیمرغ هم با ۲۵ سال سابقه فعالیت، بار‌ها مورد بازسازی و نوسازی قرار گرفت.
بعد از انقلاب اسلامی، سینماهایی، چون «شهر قصه»، «مهران»، «گلستانه»، «رسالت»، «گلشن»، «بهمن»، «سیمرغ»، «پیروزی»، «پارک‌بازار»، «ویلاژتوریست»، «مهر کوهسنگی»، «اطلس»، «برفی» و «شهید اصغرزاده» در مشهد ساخته شده‌اند که برخی از این سینما‌ها مانند سینماهای «سیمرغ»، «پارک‌بازار»، «ویلاژتوریست»، «مهر کوهسنگی»، «اطلس» و «برفی» با چند سالن در سطح کشور پرفروش هستند و برخی از آن‌ها یا تخریب و تعطیل شده‌اند یا تغییرکاربری داده‌اند.
اما دراین‌میان، سه سینمای تعطیل و نیمه‌تعطیل مشهد در حالت بلاتکلیفی به سر می‌برند. در این گزارش پیگیر وضعیت سینماهای «بهمن»، «پیروزی» و «شهید اصغرزاده» شده‌ایم و با مدیران قبلی و فعلی این سینما‌ها درباره اوضاع فعلی‌شان گفتگو کرده‌ایم.
سینمابهمن ۱۵ آبان ۱۳۷۸ با ۳ سالن نمایش و ظرفیت ۴۴۶ صندلى در انتهای بولوار بهمن (یک منطقه پرجمعیت و به نسبت کم برخوردار) افتتاح شد. این سینما در سال‌های اول خیلی پرقدرت ظاهر شد و به ویژه در دهه ۷۰ و ۸۰ که سینما‌ها در کل کشور فروش بهتری نسبت به سال‌های گذشته داشتند، به نظر می‌رسید قصد دارد سرگرمی مفیدی برای اوقات فراغت جوانان این منطقه فراهم کند؛ اما این تب تند خیلی زود سرد شد و رو به افول گذاشت تا اینکه بالاخره در سال ۱۳۹۱ تعطیل شد. این سینما اکنون متروکه است. «بهمن» که متعلق به انجمن سینمای جوانان است، در ابتدا به بخش خصوصی واگذار شد.
در ادامه، دفتر مشهد این انجمن تصمیم گرفت از آن بهره برداری کند، اما درنهایت تعطیل شد. نسرین شاه محمدی که از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ مدیریت انجمن سینمای جوانان مشهد را برعهده داشت، از همان ابتدای مدیریتش تصمیم گرفت سروسامانی به سینمابهمن بدهد. او می‌گوید: یک سال در آن خرج کردیم، ولی، چون موقعیت جغرافیایی نامناسبی داشت، شرکت‌های سینمایی با ما همکاری نمی‌کردند. از سویی، سینما مستهلک شده بود و از لحاظ ایمنی مشکل داشت.
به گفته او، این سینما در زمان ساخت استاندارد‌های لازم را نگرفته بود. شاه محمدی می‌افزاید: بالکن وضعیت مناسبی نداشت و شیب سالن‌ها نیز اشتباه بود. سیم کشی ساختمان مشکل داشت و وسط نمایش فیلم ناگهان برق قطع می‌شد. مجموع این عوامل باعث شده بود سینما درآمدی نداشته باشد.
او با تأکید بر اینکه سینماداری کار انجمن سینمای جوان نیست، می‌گوید: انجمن بودجه‌ای برای بازسازی سینما نداشت. ضمن اینکه به دلیل موقعیت نامناسب استقبالی هم از آن نمی‌شد. شاید اگر کمی نزدیک‌تر به خواجه ربیع بود، بهتر از آن استقبال می‌شد، اما در مکانی دورافتاده قرار داشت. فیلم خیلی خوب اگر نمایش داده می‌شد، شاید ۱۰ تا ۱۵ نفر تماشاگر داشت. الان هم که متروکه شده و وضعیتش نامناسب است، باید کلا کوبیده و دوباره سینما طبق استاندارد‌های روز در آن ساخته یا به مرکز خرید تبدیل شود.
شاه محمدی با بیان اینکه بازسازی این سینما هزینه زیادی می‌طلبد، می‌گوید: همان زمان هم کمکی برای بازسازی آن نشد. هرسال درباره این سینما‌ها نوشته می‌شود، ولی کسی گوشش بدهکار نیست.
امیرحسین دبیرزاده آخرین بهره بردار سینمابهمن پیش از تعطیلی اش توسط انجمن سینمای جوانان مشهد بود. او که چندان با حرف‌های شاه محمدی موافق نیست، می‌گوید: سینمابهمن در سال ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ در اجاره من بود. قبل از آن چندین سال تعطیل بود، ولی بعد روزبه روز وضعش بهتر شد.
متأسفانه انجمن سینمای جوان وقتی دید اوضاع سینما رو به ثبات است و تماشاگر دارد، ناگهان اجاره را ده برابر کرد. حتی رئیس وقت اداره فرهنگ وارشاد اسلامی جلسه‌ای برای تعدیل این قیمت گذاشت، ولی انجمن از حرفش کوتاه نیامد. من گفتم با همان شرایط ده ساله اجاره می‌کنم و مطابق عرف ۲۰ درصد در سال به اجاره اضافه می‌کنم. قبول نکردند و گفتند خودمان آن را اداره می‌کنیم، ولی چند ماه بیشتر دوام نیاوردند و سینما تعطیل شد.
او ادامه می‌دهد: سینما از سال ۱۳۹۱ تعطیل شد و همچنان بلاتکلیف است. بعد از مدتی شنیدم آن را برای فروش گذاشته اند. الان متأسفانه متروکه و به محلی برای بیتوته معتادان و کارتن خواب‌ها تبدیل شده است.
دبیرزاده با این نظر مخالف است که سینمابهمن در موقعیت مکانی نامناسب و منطقه به اصطلاح کم برخوردار قرار دارد و برای سینما کشش ندارد و می‌گوید: اصلا این گونه نیست. زمانی که قیمت بلیت ۸۰۰ تومان بود، من تا روزی ۷۰۰ هزار تومان فروش داشتم. استقبال فوق العاده خوب بود. صبح‌ها هشتصد دانش آموز داشتیم، عصر‌ها هم مشتری‌های عادی می‌آمدند. وقتی مدیر، سینمایی باشد، هرجایی از شهر که سینما باشد، می‌تواند آن را به درآمد برساند. سینما در هر موقعیتی، به نسبت خودش می‌تواند فروش داشته باشد. نباید از سینمابهمن در بولوار بهمن توقع فروشی مانند فروش سینماهویزه داشت.
او همچنین این را قبول ندارد که ساختمان سینمابهمن استاندارد‌های سالن سینما را ندارد و می‌افزاید: اگر استاندارد نمی‌داشت، از ابتدا مجوز فعالیت از کمیسیون ماده ۲ و ۵ (کمیسیون ماده ۷) را نمی‌گرفت. این کمیسیون فقط از یک نهاد تشکیل نشده است، سازمان آتش نشانی، اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی، اماکن و چند سازمان کلیدی دیگر در این کمیسیون نماینده دارند. می‌شد دستی به سر و روی این سینما کشید و همچنان از آن استفاده کرد. الان کدام یک از سینما‌ها به ویژه آن‌هایی که جدید ساخته شده اند، مشکل ندارند؟ من اگر عضو کمیسیون بودم، شاید به بسیاری از سینماهای جدید مجوز نمی‌دادم، چون ایرادات اساسی دارند. ساختمان سینمابهمن ویژه سینما بود، بازار نبود که نشود ایرادات آن را برطرف کرد.
او که اکنون مدیریت سینماسیمرغ را برعهده دارد، درباره شیب سالن‌های سینمابهمن می‌گوید: شیب استاندارد در سالن‌های سینما به این شکل است که از ردیف‌های عقب شروع می‌شود، در وسط قوس دارد و بعد بالا می‌رود؛ ولی بعضی سینما‌ها مانند سه سالن پایین سینماسیمرغ، چون طول کمتری دارند، از شیب دوم استفاده کرده اند. مهم دید تماشاگر به پرده است که سینمابهمن این مشکل را نداشت. درحالی که در بیشتر پردیس‌های جدید مشکل دید وجود دارد، مشکل سینمابهمن چیز دیگری بود. نبود مدیریت، آن سینما را به اینجا رساند، وگرنه از خیلی از پردیس‌های جدید موقعیت بهتر و شیب مناسب تری دارد.
ولی در این چند سال که رها شده، فرسوده شده است و اگر کسی بخواهد دوباره آن را راه اندازی کند، باید هزینه زیادی برای زیباسازی و نوسازی کف، دیوار‌ها و صندلی‌ها صرف کند. بااین حال، دایرکردن آن همچنان جواب می‌دهد. از نظر اقتصادی هیچ فرقی ندارد سینما در چه منطقه‌ای باشد، سوددهی خودش را خواهد داشت. مگر سینمای پارک بازار از نظر اقتصادی در منطقه ضعیفی قرار ندارد؟ بااین حال می‌بینیم مشتری خودش را دارد. محدوده بولوار بهمن و میدان امام حسین (ع) هم مخاطب خودشان را دارند و اگر سینمابهمن بازسازی شود، می‌تواند فروش خودش را داشته باشد.
در ادامه گزارش با سیدوحید حسینی، مسئول انجمن سینمای جوانان مشهد، تماس می‌گیریم و از او درباره آخرین وضعیت سینمابهمن و همچنین سینماشهرقصه، دو سینمای متعلق به انجمن سینمای جوانان می‌پرسیم. او ما را به ستاد مرکزی انجمن سینمای جوانان ایران ارجاع می‌دهد و می‌گوید تصمیم گیری و مدیریت این سینما‌ها اکنون در اختیار این ستاد است. گفتنی است پیگیری ما برای ارتباط با این ستاد به نتیجه نرسید.
سینماپیروزی، سینمای دیگری بود که پس از انقلاب اسلامی توسط بخش خصوصی در سال ۱۳۸۶ در مشهد افتتاح شد، اما خیلی زود به ورطه بلاتکلیفی کشیده شد. امیرحسین دبیرزاده که در برهه‌هایی مدیریت سینماپیروزی را نیز برعهده داشته است، می‌گوید: سینماپیروزی در مقطعی باز بود و بعد بسته شد تا اینکه من سال ۱۳۹۴ آن را اجاره کردم و تا سال ۱۳۹۷ بهره بردار آن بودم. قرارداد من که تمام شد، به شخص دیگری واگذار شد، اما من در مدیریت اکران فیلم‌ها با تیم جدید همکاری می‌کردم. سینما تا پیش از شیوع کرونا باز بود، ولی پس از آن تعطیل شد.
او با بیان اینکه این سینما با وجود موقعیت مکانی خوب، امکانات مناسبی ندارد، می‌گوید: با وجود این، درآمدش فوق العاده بود. به خاطر دارم در آن مدت میانگین روزانه ۱۰۰۰ تماشاگر داشت، درحالی که ظرفیت آن ۴۶۰ نفر بود. استاندارد‌های لازم را داشت، اما فرسوده و مستهلک شده و به روزرسانی نشده بود. از نظر ظاهری مانند وضعیت صندلی ها، کف سالن، پروژکتورها، دیوار‌ها و... مشکل داشت که مالک این موارد را قبول کرده و اکنون درحال بازسازی آن است.
علی اتابکی مشهدی، مالک سینماپیروزی، سال ۱۳۸۰ زمینی را در بولوار پیروزی خرید و شروع به ساخت سینما کرد.
او سال ۱۳۸۶ سینماپیروزی را به بهره برداری رساند. او می‌گوید: درحال بازسازی سینما هستیم و بنا داریم سالن‌ها را از دو به چهار سالن افزایش دهیم. دی ماه سال گذشته، ریاست محترم سینمایی کشور و استاندار محترم خراسان رضوی توافقی کردند مبنی بر اینکه یک میلیارد تومان وام بلاعوض برای بازسازی و توسعه این سینما به ما بدهند.
ما براساس همین وعده شروع به تخریب سینما کردیم. دیوار جلو مجموعه را برداشتیم که سالن انتظار را گسترش دهیم، اما متأسفانه این بودجه نرسید. از استانداری پیگیری کردیم ما را به سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان ارجاع دادند، اما این سازمان گفت چنین بودجه‌ای برای این کار اختصاص پیدا نکرده است؛ بنابراین به خود وزارتخانه متوسل شدیم. وزارتخانه هم این هفته و آن هفته می‌کند و الان یک سالی است که درگیر آن هستیم.
اکنون منتظریم تسهیلاتی از وزارتخانه برای ما مصوب شود تا بتوانیم کار را انجام دهیم. اگر می‌دانستیم این پول را نمی‌دهند، تخریب نمی‌کردیم و با همان سالن‌ها مجموعه را بازسازی می‌کردیم. ما حتی گفتیم بلاعوض هم نمی‌خواهیم، وام با سود به ما بدهید که متأسفانه هنوز نتیجه‌ای نگرفته ایم.
او با بیان اینکه به دلیل نرسیدن بودجه وعده داده شده، کار بازسازی این سینما متوقف شده است، ادامه می‌دهد: طبق برآوردی که به وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی نیز اعلام کردیم، بازسازی و توسعه این سینما ۱۰ میلیارد تومان هزینه دارد.
سینمای شهید سیدابراهیم اصغرزاده مجموعه دیگری است که یک سال پس از گشایش فاز دوم مجتمع فرهنگی هنری امام رضا (ع) در سال ۱۳۸۹ با حضور وزیر وقت فرهنگ وارشاد اسلامی افتتاح شد. از این سینما که ۸۵۰ مترمربع زیربنا و ۴۴۵ صندلی ظرفیت دارد، به عنوان مجهزترین سینمای کشور یاد شد که جدیدترین سیستم پخش صوتی دالبی دنیا، سیستم آکوستیک صدا، پرده نمایش فیلم و سیستم پخش تصویر را دارد.
برای ساخت و تجهیز این سالن سینمایی، ۸ میلیاردو ۵۰۰ میلیون ریال هزینه شد. بااین حال، این سینما هنوز رنگ هیچ تماشاگری را به خود ندیده است. برای اطلاع از وضعیت آن با سوسن محمدزاده، رئیس گروه سینمایی و سمعی بصری اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی خراسان رضوی، تماس می‌گیریم. او که لفظ تعطیلی را برای این سینما درست نمی‌داند، می‌گوید: سینمای تعطیل به سینمایی می‌گویند که قبلا فعالیت داشته است؛ سینمای شهید اصغرزاده هیچ وقت فعالیت رسمی و اکران فیلم نداشته است.
محمدزاده می‌افزاید: مالکیت این سینما دولتی است و طبق قانون باید از طریق مزایده واگذار شود. این فرایند در حوزه وظایف همکارانم در معاونت توسعه مدیریت و منابع است.
او می‌گوید: سال ۱۳۸۹ فاز دوم مجتمع فرهنگی هنری امام رضا (ع) که ساخته شد، سالن سینما نیز برای آن در نظر گرفته شده بود، ولی هنوز فعالیت رسمی آن آغاز نشده و به شبکه اکران کشوری متصل نشده است. تاکنون فقط رویداد‌هایی مانند جشنواره و همایش در آن برگزار شده است. در این سال‌ها متقاضیان زیادی برای بهره برداری از این سالن درخواست داده اند که ما این درخواست‌ها را به همکارانمان منتقل کرده ایم، ولی واگذاری سالن مستلزم آن است که مراحل قانونی آن طی شود. ضمن اینکه اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان تنها تصمیم گیر این فرایند نیست.
عزت میرنجاتی، معاون توسعه مدیریت و منابع اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی خراسان رضوی، هم می‌گوید: همه ساختمان‌ها و سالن‌های فرهنگی و هنری ما طبق قانون باید به روش اجاره و براساس ضوابطی که وزارتخانه تعیین کرده است، واگذار شوند. این هم یک فرایند دارد. مطابق آیین نامه اجرایی وزارتخانه کارشناسی اجاره انجام و فراخوان مزایده منتشر می‌شود.
واجد شرایطی که بیشترین مبلغ را پیشنهاد بدهد، برنده مزایده می‌شود و فضا را اجاره می‌کند. ما این فرایند را به ترتیب برای همه ساختمان هایمان طی می‌کنیم و هیچ ساختمانی مستثنا نیست.
او می‌افزاید: درباره سالن شهید اصغرزاده، کارشناسی هنوز شروع نشده و در دست اقدام است. کانون کارشناسان دادگستری سه کارشناس باید به ما معرفی کند که این کارشناسان باید برآورد قیمت بدهند و پس از آن وارد فرایند مزایده و فراخوان شویم. سعی می‌کنیم در چند ماه باقی مانده امسال این کار را انجام دهیم. چندماهی است که این فرایند کلید خورده است.
میرنجاتی ادامه می‌دهد: از ابتدا که این مجتمع افتتاح شد، اصلا قراری بر واگذاری مراکز فرهنگی و هنری نبوده است.
بعد از آن بود که مصوبات مربوط به واگذاری سالن‌های فرهنگی دولتی آمد و براساس آن چند وقتی است که این موضوع در ارزیابی عملکرد دستگاه‌ها پررنگ دیده می‌شود و سازمان‌ها مجاب شده اند به این سمت بروند. هم اکنون اگر کسی درخواست برگزاری فعالیت در این سالن داشته باشد که در آن بحث درآمدزایی مطرح نباشد، با آن موافقت می‌شود.