به گزارش شهرآرانیوز آمار و اطلاعات انتشار آلایندگی‌ها در هوای شهر مشهد نشان می‌دهد که ۵ درصد انتشار مونوکسیدکربن، بیش از ۵۰ درصد ذرات معلق و حدود ۱۰ درصد آلودگی هوای شهر را خودروهای سنگین دیزلی ایجاد می‌کنند. آن‌طور که کارشناسان می‌گویند، همین خودرو‌ها نقشی ۱۵ تا ۳۰ درصدی در ایجاد وارونگی هوا دارند.
همه این دلایل به‌اضافه اهمیت بررسی عیب‌وایراد‌های فنی این خودرو‌ها که به کاهش حوادث رانندگی و مرگ‌ومیر بر اثر آن منجر می‌شود، باعث شده است معاینه‌فنی برای خودروهای سنگین دیزلی نه‌تن‌ها الزامی باشد، بلکه در زمان کمتری نسبت به خودروهای سبک و با سخت‌گیری بیشتری انجام شود.
براساس قانون، مرجع صدور مجوز و اداره مراکز معاینه‌فنی سنگین، اداره راه‌وشهرسازی است، اما از آنجایی که تردد و تعداد این خودرو‌ها در کلان‌شهر‌ها زیاد است، شهرداری‌های این شهر‌ها مجوز ساخت مرکز معاینه‌فنی سنگین در داخل شهر را دارند. حالا شهرداری مشهد اولین مرکز معاینه‌فنی درون‌شهری خودروهای سنگین را در شرق کشور ساخته است؛ مرکزی که زمان خروج اتوبوس‌ها و خودروهای سنگین عمرانی و خدمات شهری را از شش ساعت به دو ساعت کاهش می‌دهد.
کلنگ ساخت پنجمین مرکز معاینه‌فنی خودروهای سنگین شهر مشهد که اولین مرکز درون‌شهری برای این خودرو‌ها به حساب می‌آمد، سال ۱۳۹۹ به زمین زده شد. شهرداری برای ساخت این پروژه ۸ میلیارد تومان اعتبار کنار گذاشت و مدیرعامل وقت سازمان حمل‌ونقل و بار درون‌شهری شهرداری مشهد اعلام کرد که این پروژه شش‌ماهه به پایان خواهد رسید.
اما فرایند ساخت مرکز معاینه‌فنی سنگین مشهد از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ آن‌طور که بایدوشاید پیش نرفت و چندین‌بار بنا به دلایلی مختلف، متوقف شد تا اینکه با حل‌وفصل مشکلاتی که بر سر راه این پروژه قرار داشت، ساخت‌وساز مرکز معاینه‌فنی سنگین مشهد سرعت گرفت و تقریبا در کمتر از یک‌سال آماده بهره‌برداری شد.
شهردار مشهد با بیان اینکه یکی از راه‌های کنترل آلودگی هوا در مشهد احداث مرکز معاینه‌فنی خودروهای باری سنگین درون‌شهری است، گفت: این مرکز در زمینی به‌وسعت ۷ هزارو ۵۰۰ مترمربع در ابتدای عصمتیه احداث شده است و به‌نوعی بزرگ‌ترین مرکز معاینه‌فنی خودروهای سنگین باری درون‌شهری در شرق کشور است.
محمدرضا قلندرشریف با اشاره به هزینه ۲۰ میلیارد تومانی شهرداری برای احداث مرکز معاینه‌فنی ۲۶ آذر، ادامه داد: این مرکز دارای دو خط معاینه‌فنی است و روزانه به‌صورت میانگین می‌تواند چهل خودرو سنگین را پذیرش کند. با راه‌اندازی این مرکز، خودروهای باری سنگین و خودروهای عمومی مانند اتوبوس‌های شهری برای انجام معاینه‌فنی نیازمند خروج از شهر نیستند.
وی در ادامه تصریح کرد: یکی‌دیگر از مزیت‌های مرکز معاینه‌فنی خودروهای سنگین باری درون‌شهری، هم‌جواری با توقفگاه بزرگ سازمان اتوبوس‌رانی و همچنین یکی از توقفگاه‌های خودروهای سنگین است.
مدیرعامل سازمان حمل‌ونقل بار درون‌شهری نیز در گفتگو با خبرنگار شهرآرا بیان کرد: ساخت این پروژه به‌دلیل مشکلات مالی متوقف مانده بود و درحالی به ما تحویل داده شد که فقط ۴۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشت؛ بنابراین با حل‌وفصل‌کردن این مشکلات، فرایند ساخت آن سرعت گرفت و به پایان رسید.
سیدجعفر شمس با بیان اینکه براساس قانون، مراکز معاینه‌فنی سنگین باید خارج از شهر و زیرمجموعه وزارت راه‌وشهرسازی باشند، گفت: کلان‌شهر‌ها طبق همان قانون مجوز دارند که یک مرکز معاینه‌فنی سنگین در داخل شهر داشته باشند و این مرکز بیشتر برای خودروهای خود شهرداری‌ها مثل اتوبوس و... یا خودروهای سازمان‌های دیگر استفاده خواهد شد.
در مرکزی هم که در مشهد ساخته شده، قرار است امور مربوط به معاینه‌فنی خودروهای سنگین شهرداری مانند اتوبوس و خودروهای آتش‌نشانی و دیگر خودروهای شهری انجام شود. ضمن اینکه از خروج این خودرو‌ها از شهر جلوگیری می‌شود تا وقفه زیادی در ارائه خدمات به همشهریان ایجاد نشود.
وی در ادامه و با تأکید بر کاهش زمان خروج اتوبوس‌ها و سایر خودروهای خدماتی شهرداری برای دریافت معاینه‌فنی و افزایش کارکرد آن‌ها به‌دلیل ساخت این مرکز در دل شهر، تصریح کرد: یکی از راه‌های کاهش سرفاصله حضور اتوبوس در ایستگاه‌ها، کاهش توقف آن‌ها به‌دلایل مختلف است. تا پیش از افتتاح این مرکز، میانگین خروج اتوبوس از خط برای دریافت معاینه‌فنی، حدود شش ساعت بود و با افتتاح مرکز معاینه‌فنی ۲۶ آذر، این زمان به دو ساعت کاسته شد.
شمس ادامه داد: اکنون ۱۷۰۰ ناوگان فعال در مشهد داریم که باید هر سه ماه یک‌بار معاینه‌فنی شوند و با این کاهش چهارساعته معطلی برای معاینه‌فنی، ۲۷ هزار ساعت خدمت در یک‌سال به‌نفع مردم و شهر خواهد شد. براساس محاسباتی که انجام شده، این صرفه‌جویی زمانی باعث کاهش توقف اتوبوس‌ها و معادل خرید هفت اتوبوس برای شهر مشهد است.
البته علاوه بر اتوبوس‌ها، خودروهای سازمان عمران، خودروهای حمل زباله و... هم مثل اتوبوس‌ها دیگر نیازی نیست بیش از شش ساعت برای معاینه‌فنی از خط خارج شوند و میزان کارکرد آن‌ها افزایش پیدا خواهد کرد.