اگر بدون هیچ محافظی در معرض ذرات معلق ۲.۵میکرون قرار بگیرید، معادل این است که در روز چندین سیگار بکشید؛ این عبارتی است که اینترنت با جست‌وجوی عوارض ذرات معلق ۲.۵میکرون برای شما روایت می‌کند و به نظر می‌رسد که ساده‌ترین و ملموس‌ترین تعبیر از اثرات مخرب آلودگی هوا بر سلامت انسان باشد.
طبق نتایج یک مطالعه کشوری که اخیرا اعلام شده است، طی سال گذشته، میانگین سالیانه غلظت ذرات معلق pm۲.۵ در مشهد و ۳۲ شهر دیگر کشور، بیش از هفت‌برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت (۵میکروگرم در متر‌مکعب) و تقریبا سه‌برابر استاندارد ملی (دوازده میکروگرم در متر‌مکعب) بوده است.
آلودگی هوا دیگر خیلی‌وقت است که زود به‌زود آسمان مشهد را فرامی‌گیرد و معمولا منشأ این گرد‌و‌غبار از سوی مسئولان، فعال شدن کانون خارجی قره‌قوم ترکمنستان و کانون‌های داخلی غرب و شمال‌غرب استان اعلام می‌شود؛ این آلودگی موجب شده است که از ابتدای امسال تاکنون فقط شانزده روز هوای پاک سهم مشهدی‌ها شود.
اخیرا نیز علیرضا صداقت، رئیس سازمان نظام‌پزشکی مشهد، از این شهر به عنوان آلوده‌ترین شهر کشور یاد کرد و با ارائه یک آمار مقایسه‌ای، اعلام کرد که مشهد به‌طور متوسط در ۳۲۲ روز از سال با پدیده وارونگی دما مواجه است و این در حالی است که کلان‌شهر‌های تهران و تبریز این پدیده را به‌ترتیب در ۲۳۳ و ۱۹۱ روز از سال تجربه می‌کنند. او همچنین با اشاره به حضور زائران زیادی که هر سال به مشهد سفر می‌کنند، رسیدگی به شرایط هوایی مشهد را مستلزم توجه کشور دانست.
عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، نیز اخیرا با اشاره به انجام مطالعه‌ای برای بررسی اثرات بهداشتی و اقتصادی منتسب به آلاینده ذرات معلق pm۲.۵ در ۳۳ شهر کشور، مطالبی را اعلام کرده است که جای تأمل دارد. همچنین طبق نتایج این تحقیق، به‌طورمیانگین در سال۱۴۰۱ در شهر‌های مورد‌مطالعه فقط ۲۱.۷درصد از روز‌های سال میانگین غلظت روزانه ذرات معلق pm۲.۵ کمتر از پانزده میکروگرم در متر‌مکعب (رهنمود سازمان بهداشت جهانی) بوده است.
او وضعیت آلودگی هوا در کلان‌شهر‌های تهران، اصفهان، اراک و مشهد را بحرانی‌تر اعلام کرده و گفته است که «در این شهرها، به‌خصوص در روز‌هایی که هوا پایدار است و وزش باد وجود ندارد، غلظت آلاینده ذرات معلق بالاتر از الگوی اعلام‌شده سازمان بهداشت جهانی است.» شاهسونی در ادامه صحبت‌هایش به‌طور‌خاص در باره مشهد، اظهار کرد: متأسفانه در سال‌های اخیر، طوفان‌های گرد‌و‌غبار علاوه بر جنوب‌غرب و جنوب‌شرق کشور، هوای کلانشهر مشهد را نیز تحت‌تأثیر قرار داده است و امسال بیشترین افزایش غلظت ذرات معلق در کلان‌شهر‌ها را در مشهد شاهد هستیم.
دی‌ماه امسال و در پی روز آلوده‌ای که هوای شهر را به وضعیت خطرناک رساند، رضا وثوقی‌مقدم، مدیر امور بیمارستان‌ها و تعالی خدمات بالینی دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد، نیز اعلام کرد که افزایش ۱۰۰ درصدی میزان مراجعات و بستری کودکان به بیمارستان‌های شهر را شاهد بوده‌ایم. حال طبق تحقیقی که انجام شده و شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، آن را بیان کرده است، سه بیماری سرطان ریه، سکته قلبی و سکته مغزی ارتباط معناداری با آلودگی هوا دارند.