شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ بیست وهشتمین جشنواره تئاتر بین المللی کودکان و نوجوانان که در اردکان برگزار شد، دیروز به کارش پایان داد. در این دوره پنج گروه نمایشی از شهرمان در بخش‌های مختلف روی صحنه رفتند و شانسشان را برای دریافت جایزه امتحان کردند. براین اساس، نمایش «رؤیای اسبی به نام شبرنگ» نوشته مهدی سیم ریز و به کارگردانی محمد جهان پا در بخش نوجوان حضور داشت. درسا نکویی «مجلس نقل عروسی بانو گشسب» را در بخش خیابانی (نقل-ویژه) اجرا کرد.
نمایش‌های «داستان گم شدن هویج آقا، سیب زرده و کلوچه خانم» به نویسندگی مجید بخششیان و کارگردانی مهناز آقایی و «بچه‌های حبه» به نویسندگی و کارگردانی علی ساقی در بخش خردسال روی صحنه رفتند و نمایش «موزه سیار عروسک‌های سیمرغ» به سرپرستی محمد برومند در بخش مهمان اجرا شد. هم زمان با پایان بیست وهشتمین جشنواره تئاتر بین المللی کودکان و نوجوانان با هنرمندان مشهدی حاضر در این رویداد درباره اهمیت تئاتر کودک و نوجوان و وضعیت آن در شهرمان گفتگو کرده ایم که در ادامه پیش روی شماست.
محمد جهان پا که چندی پیش نمایش «رؤیای اسبی به نام شبرنگ» را در جشنواره بین المللی تئاتر فجر روی صحنه برد و توانست در چهار بخش نامزد دریافت جایزه شود، با همین نمایش توانست به بخش نوجوان بیست وهشتمین دوره تئاتر کودک ونوجوان هم راه پیدا کند. این اثر نمایشی که برگرفته از شاهنامه فردوسی است، به داستان زندگی نامه «کی خسرو» از توران تا ایران و موضوع انتقام او از افراسیاب به خون خواهی پدرش و هزاران ایرانی کشته شده می‌پردازد.
جهان پا درباره تجربه حضور نمایش «رؤیای اسبی به نام شبرنگ» در دو جشنواره مهم کشور می‌گوید: تئاتر «رؤیای اسبی به نام شبرنگ» برای نوجوانان تولید شده است، اما باتوجه به فضای نمایش، آن را برای جشنواره تئاتر فجر هم فرستادیم که پذیرفته و در چهار بخش نامزد دریافت جایزه شد. این اتفاق نشان داد با وجود آنکه نمایش برای نوجوانان طراحی شده، همه نکات حرفه‌ای در آن رعایت شده است.
او که تجربه حضور موفق در چندین دوره تئاتر کودک ونوجوان را دارد، یادآور می‌شود: ما در این سال‌ها تلاش کردیم توجه را از تئاتر کودک و نوجوان تهران به سمت شهر خودمان بیاوریم و خوشبختانه الان فضا به گونه‌ای شده که تئاتر کودک ونوجوان مشهد مهم و دارای اعتبار شده است. این هنرمند ادامه می‌دهد: تئاتر کودک ونوجوان خراسان حدود ۱۰ سال می‌شود که در کشور حرف اول را می‌زند؛ اتفاقی که بی شک حاصل زحمات افرادی، چون جواد رحیم زاده و حمید قلعه‌ای بوده است که سال‌ها در زمینه تئاتر کودک ونوجوان فعالیت کرده اند.
جهان پا با اشاره به راه اندازی سالن استاد داوود کیانیان در کانون پرورش فکری کودک ونوجوان مشهد نیز می‌گوید: سالن استاد کیانیان با میزبانی از نمایش‌های مختلف در دو سال گذشته به سالن تخصصی تئاتر کودک تبدیل شده است. درواقع تداوم اجرا‌ها در این سالن باعث می‌شود که خانواده‌ها برای دیدن نمایش‌های کودکان برنامه ریزی و در ادامه بتوانند کارگردانان و گروه‌های خوب را شناسایی کنند.
او در بخش دیگری از صحبت هایش درباره اهمیت تئاتر کودک ونوجوان تصریح می‌کند: همان طور که مارک تواین، نویسنده مشهور آمریکایی، می‌گوید، تئاتر کودک ونوجوان بزرگ‌ترین اختراع فرهنگی بشر در قرن بیستم است. چون ما می‌توانیم هرگونه جریان آموزشی را در قالب نمایش در سنین کم به کودکان انتقال دهیم تا زمانی که بزرگ شدند، در همه زمینه‌ها مانند فرهنگ شهروندی و خانواده اتفاقات خوبی برایشان رخ دهد. همچنین کودکانی که از سنین کم به تماشای نمایش می‌نشینند، می‌توانند به بیننده حرفه‌ای تئاتر تبدیل شوند و سبد هنری و فرهنگی خانواده‌ها را پربارتر کنند.
محمد برومند نمایش «موزه سیار عروسک‌های سیمرغ» را در بخش مهمان بیست وهشتمین جشنواره تئاتر بین المللی کودکان و نوجوانان اجرا کرد؛ اثری که تلاش می‌کند عروسک‌های سنتی، آیینی و نمایشی را به مخاطبان معرفی کند. در «موزه سیار عروسک‌های سیمرغ»، صد عروسک آیینی، سنتی و نمایشی به شکل نمایشگاهی ارائه می‌شوند، سپس قصه هر عروسک به صورت نمایشی اجرا می‌شود و در هر اجرا بخشی از عروسک‌ها معرفی و جان بخشی می‌شوند.
برومند «موزه سیار عروسک‌های سیمرغ» را اثری پژوهشی نمایشی معرفی می‌کند و می‌گوید: در کشور ما سنت‌ها و آیین‌ها درحال ازبین رفتن هستند و متأسفانه هیچ کس برای آن کاری انجام نمی‌دهد. ازاین رو من تصمیم گرفتم دست کم برای عروسک‌های سنتی و آیینی مان کاری انجام دهم؛ تصمیمی که به تولید «موزه سیار عروسک‌های سیمرغ» منجر شد.
این هنرمند همچنین درباره اهمیت تئاتر کودک ونوجوان بیان می‌کند: پایه تئاتر ما می‌تواند از تئاتر کودک ونوجوان و دانش آموزی آغاز می‌شود، اما تئاتر دانش آموزی متولی ندارد و با بی مهری آموزش وپرورش روبه رو شده است. دراین بین، برگزاری جشنواره کودک ونوجوان اتفاقی خوب است که همه استادان و هنرمندان حرفه‌ای را گردهم می‌آورد. به گفته او، جشنواره تئاتر کودک ونوجوان رویدادی بسیار مهم است و می‌توان تأثیرش را در آثاری که در شهر‌های مختلف روی صحنه می‌روند، دید.
برومند درباره جایگاه تئاتر کودک ونوجوان مشهد در کشور نیز می‌گوید: تئاتر مشهد در همه زمینه‌ها بعد از تهران حرف اول را می‌زند و شاید اگر بودجه و سرمایه‌ای که در تهران متمرکز شده است، در مشهد هم وجود داشت، شهر ما جلوتر از پایتخت حرکت می‌کرد. این کارگردان ادامه می‌دهد: فعالیت‌هایی که در این حوزه شکل گرفته، به فرد متکی است و سیستم و برنامه‌ای برای تحقق آن‌ها تعریف نشده است.
او با بیان اینکه تئاتر کودک ونوجوان مشهد به حال خودش رها شده است، می‌گوید: ما در مشهد متولی یا انجمنی برای تئاتر کودک ونوجوان نداریم که به صورت جدی از این حوزه حمایت کند. همچنین در این شهر به غیر از سالن کانون پرورش فکری، سالن اختصاصی برای تئاتر کودک در نظر گرفته نشده است.
مهناز آقایی نمایش «داستان گم شدن هویج آقا، سیب زرده و کلوچه خانم» به نویسندگی مجید بخششیان را برای کودکان کمتر از هفت سال تولید کرده و در بخش خردسال روی صحنه رفته است. این نمایش به مزیت‌های صبحانه خوردن کودکان می‌پردازد.
آقایی درباره حضور بازیگر کودک در این نمایش نیز توضیح می‌دهد: من همیشه در آثارم، از یک بازیگر خردسال یا کودک استفاده می‌کنم و بسیار خوش حالم که در نمایش «داستان گم شدن هویج آقا، سیب زرده و کلوچه خانم»، پسرم شخصیت اصلی را بازی و تلاش می‌کند پیام نمایش را به هم سن وسالانش منتقل کند. درواقع من به جای آنکه یک بزرگ سال را با شمایلی عجیب وغریب برای ایفای نقش کودک انتخاب کنم، از خود کودکان استفاده می‌کنم؛ تصمیمی که برای من به عنوان کارگردان سختی‌های خاص خودش را دارد، ولی بسیار شیرین هم هست.
او شرکت در جشنواره‌ها را مهم می‌داند و می‌گوید: بیشتر هنرمندان برای اجرای عمومی کار تولید می‌کنند، ولی من علاوه بر اینکه دوست دارم اثرم را برای عموم روی صحنه ببرم، به دنبال حضور در جشنواره‌ها نیز هستم و همواره تلاش کرده ام همه آثارم را به جشنواره‌های مختلف بفرستم.
چون راه یافتن به جشنواره‌ها علاوه بر اینکه رزومه‌ای برای کارگردان محسوب می‌شود، به شما این امکان را می‌دهد که اثرتان را برای مردم شهر دیگری اجرا و اتفاقی بسیار جذاب و شیرین را تجربه کنید. این هنرمند با اشاره به حضور پنج نمایش از مشهد در جشنواره بین المللی تئاتر کودکان و نوجوانان یادآور می‌شود: تئاتر کودک ونوجوان مشهد همیشه در کشور سردمدار است و در جشنواره‌های مختلف دانش آموزی و کودکان و نوجوانان خوش می‌درخشد.
به نظرم حتی می‌توانیم بگوییم تئاتر کودک مشهد بسیار جلوتر از تهران است. او همچنین بر ضرورت حمایت ارگان‌هایی مانند حوزه هنری، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و آموزش وپرورش از تئاتر کودک تأکید و بیان می‌کند: اگر حوزه هنری و کانون پرورش فکری استان از من حمایت نمی‌کردند، شاید نمی‌توانستم کارم را پیش ببرم؛ بنابراین این حمایت‌ها بسیار اهمیت دارد و به هنرمندان انگیزه می‌دهد تا دست به تولید بزنند.
علی ساقی نمایش «بچه‌های حبه» را نوشته و کارگردانی کرده است که در بخش خردسال جشنواره حضور داشت. داستان این نمایش اقتباسی از قصه معروف «بزبزقندی» است که در آن حبه انگور بزرگ و خودش صاحب فرزند شده است. در این نمایش آرش سروری، وجیهه مرغزاری شیروانی و علی ساقی به ایفای نقش پرداخته اند و تلاش می‌کنند پنج حواس را از طریق بازی نمایش خلاق به کودکان آموزش دهند.
علی ساقی که دانشجوی دانشگاه هنر تهران است، درباره اهمیت حضور در جشنواره‌ها می‌گوید: جشنواره‌ها فرصت مناسبی برای گردهم آمدن هنرمندان هستند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا دنیا‌ها و نگاه‌های متفاوت به یک موضوع خاص را بشناسند. درواقع هنرمندان با حضور در این رویداد‌ها می‌توانند سلیقه‌های مختلف را ببینند و از حالت تک بعدی خارج شوند. علاوه بر این، جشنواره‌ها ویترینی از مجموعه کار‌هایی هستند که در یک سال درباره یک موضوع خاص تولید شده اند و فرصتی ایجاد می‌کنند تا هنرمندان بتوانند از تجربه‌ها و آموخته‌های یکدیگر استفاده کنند.
او در ادامه می‌گوید: تئاتر کودک ونوجوان مشهد به شدت در کشور قدرتمند و حتی جلوتر از تهران است.
به گفته ساقی، ظرفیت‌ها و توانایی‌هایی که در شهر مشهد وجود دارد، در جشنواره‌ها بیشتر خودش را نشان می‌دهد، به طوری که گروه‌های دیگر دوست دارند آثار هنرمندان مشهدی را تماشا کنند.
در اختتامیه بیست وهشتمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک ونوجوان، هنرمندان مشهدی خوش درخشیدند
بیست و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک ونوجوان اردکان با معرفی برگزیدگان بخش‌های مختلف به پایان رسید. به گزارش شهرآرا، در این مراسم چهار نماینده مشهد که در بخش رقابتی حضور داشتند، توانستند جوایزی را از آن خود کنند و پیشتاز این دوره از جشنواره باشند.
براساس آرای هیئت داوران مسابقه نمایش ایرانی شامل سیدفاتح بادپروا، سروش جمشیدی و مهدی حاجیان در بخش نقالی تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی به درسا نکویی برای مجلس نقل «عروسی بانو گشسب» از مشهد اختصاص پیدا کرد. در بخش نوجوان، تئاتر «رؤیای اسبی به نام شبرنگ» توانست چندین جایزه مختلف را به دست بیاورد و با اقتدار جلوتر از دیگر رقبایش قرار بگیرد.
این نمایش با نظر هیئت داوران متشکل از شهره سلطانی، آزاده انصاری، قطب الدین صادقی، حسن دولت آبادی و رضا فیاضی، علاوه بر کسب تندیس‌های نمایشنامه نویسی (مهدی سیم ریز)، کارگردانی (محمد جهانپا)، طراحی صحنه (مهدی شریفی)، طراحی لباس (محبوبه سطانی)، طراحی گریم و ماسک (سمیه ارقبایی) و تقدیر در بخش‌های بازیگری مرد (علی نوروزیان)، عروسک گردانی (ابوالفضل بیدل و امیرحسین مالکی) و موسیقی (مبین قهرمانی) توانست دیپلم افتخار نمایش برگزیده مسابقه نوجوان را نیز از آن خود کند.
در بخش خردسال هم مشهد دو نماینده داشت که براساس آرای داوران متشکل از سوسن مقصودلو، مجید قناد و امیر سلطان احمد، لوح تقدیر بازیگر خردسال به یزدان انتظاری برای بازی در نمایش داستان «گم شدن هویج آقا، سیب زرده و کلوچه خانم» رسید. وجیهه مرغزاری شیروان نیز برای بازی در نمایش «بچه‌های حبه»، لوح تقدیر بازیگری زن را به دست آورد.
همچنین داوود کیانیان، پیشکسوت مشهدی تئاتر کودک ونوجوان، کارگاهی با محوریت آشنایی با کاربرد تئاتر در زندگی در شهر اردکان برگزار کرد که مورد استقبال هنرمندان قرار گرفت. این نویسنده و پژوهشگر تئاتر کودک ونوجوان در این کارگاه با تأکید بر اینکه تئاتر کودک به عنوان یک ابزار آموزشی عمل می‌کند، تصریح کرد: در تئاتر مخاطب در کنار سرگرم شدن می‌تواند از کاربرد‌های پرورشی و حتی درمانی آن نیز بهره ببرد و مشکلاتش را حل کند. این تئاتر حتی می‌تواند فرد را از فردیت خارج و اجتماعی کند.
جشنواره بیست وهشتم با شعار «تئاتر، تمرین ناب زندگی» و با هدف تقویت همدلی و همراهی، رشد آگاهی و اعتمادبه نفس فرزندان ایران زمین از طریق نمایش، به دبیری امیر مشهدی عباس در شهر تاریخی اردکان یزد برگزار شد.