حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ فضای انتخاباتی کشور با نزدیک شدن به روز برگزاری انتخابات، گرم‌تر و پرشورتر از روز‌های گذشته شده است. در این میان، رعایت اخلاق و موازین شرعی داوطلبان و رأی‌دهندگان، یکی از عوامل مهم مشارکت حداکثری مردم در انتخابات به‌شمار می‌رود. یکی از راهکار‌های حفظ و تقویت نظام سیاسی در هر کشور، «مشارکت سیاسی» مردم در اعمال حاکمیت است.
از برجسته‌ترین اشکال مشارکت سیاسی مردم، شرکت آن‌ها در «انتخابات» مختلفی است که در کشور برگزار می‌شود. انتخابات در حکومت‌های مردمی برای تعیین سرنوشت مردم، درنظر گرفته می‌شود و از لحاظ سیاسی هرچه جمعیت شرکت‌کنندگان در انتخابات بیشتر باشد، نشان از مقبولیت یا مشروعیت بیشتر حکومت و هیئت‌حاکمه دارد و جایگاه بین‌المللی آن کشور را در عرصه جهانی، ارتقا و استحکام می‌بخشد.
بر همین اساس، در جمهوری‌اسلامی ایران یکی از اموری که رهبران دینی و سیاسی همواره بر آن تأکید کرده‌اند، دعوت آحاد مردم به حضور در انتخابات بوده است. به‌سراغ مراجع و علما رفته‌ایم تا پاسخ آن‌ها را نیز درباره لزوم مشارکت و حضور مردم در انتخابات، به‌عنوان یک واجب عینی، بدانیم.
واجب عینی، واجبی است که همه مکلفان باید انجام دهند، به‌گونه‌اى‌که با انجام دادن بعضى، از عهده دیگران ساقط نمى‌شود؛ مانند نماز‌های یومیه و روزه ماه رمضان. واجب کفایی آن است که با عمل عده‌ای، از عهده دیگران ساقط است؛ مانند تطهیر مسجد، تدفین میت و....
واجبات کفایی، بخشی از واجبات دینی هستند که هدف شارع، انجام آن کار است و فرقی نمی‌کند که چه فردی آن را انجام دهد، بنابراین می‌توان گفت همه مکلفان، به‌طور مساوی مخاطب آن دستور هستند، بنابراین با انجام برخی مکلفان، تکلیف از دوش دیگران برداشته می‌شود.
واجب کفایی درمقابل واجب عینی قرار دارد که در این واجب (عینی) شخص مکلف، مخاطب دستور الهی است؛ مانند برپا داشتن نماز. با انجام شدن واجب کفایی، وجوب از سایر افراد برداشته می‌شود و انجام‌دهنده کار به ثواب می‌رسد، ولی اگر هیچ‌یک از مکلفان اقدام به انجام واجب نکنند، همه گناهکار خواهند بود.
واجبات کفایی مربوط‌به مصالح عمومی جامعه است و انجام خود آن عمل اهمیت دارد، برخلاف واجبات عینی که انجام عمل از فرد خاص، مهم است. غسل، کفن‌ودفن میت، اقامه نماز میت، پاک کردن مسجد از نجاست، جهاد، امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر، نجات جان فردی که در خطر مرگ است و تحصیل علوم دینی، بخشی از واجبات کفایی هستند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار هزاران نفر از مردم استان آذربایجان‌شرقی در تاریخ ۲۹/۱۱/۱۴۰۲ «نگاه به خود» برای «تقویت نقاط قوت، کامیابی و رفع نقاط ضعف» و نگاه هوشمندانه و بدون انفعال به دشمن را دو وظیفه مهم و اساسی برشمردند و با تأکید بر اهمیت وحدت ملی و انتخابات ۱۱اسفند، به‌عنوان راه حل مشکلات و اصلاح امور، همه را به شرکت پرشور در این رویداد مهم ملی فراخواندند و نکات مهمی را درباره چگونگی انتخاب نامزد اصلح، اتقان و سلامت انتخابات و پرهیز از بداخلاقی‌های انتخاباتی بیان کردند.
معظم‌له جبهه استکبار را بی‌شک مخالف انتخابات ایران دانستند و گفتند: انتخابات، مظهر جمهوریت نظام است و به همین علت است که مستکبران و آمریکا که هم با جمهوریت و هم با اسلامیت نظام مخالفند، با انتخابات و حضور پرشور مردم پای صندوق‌های رأی مخالف هستند.
ایشان با اشاره به درخواست یکی از رؤسای جمهور قبلی آمریکا از مردم ایران، برای شرکت نکردن در یکی از انتخابات گذشته، گفتند: آن رئیس‌جمهور، ندانسته به ایران کمک کرد؛ زیرا مردم از سر لج و مخالفت با او، بیشتر و پرشورتر از همیشه در انتخابات شرکت کردند؛ به همین علت، آمریکایی‌ها دیگر این‌گونه سخن نمی‌گویند، اما با شیوه‌های مختلف به‌دنبال دور و مأیوس کردن مردم از انتخابات هستند.
رهبر معظم انقلاب، انتخابات را رکن اصلی نظام جمهوری‌اسلامی و راه اصلاح کشور خواندند و گفتند: همه باید در انتخابات شرکت کنیم. کسانی هم که به‌دنبال ترمیم و حل مشکلات هستند، راه درست آن، انتخابات است و باید به انتخابات رو کنند.
درباره انتخابات از رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای، پرسش‌های شرعی شده است که به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری در ادامه می‌خوانید:
سؤال: آیا شرکت در انتخابات جمهوری‌اسلامی ایران، شرعا واجب و شرکت نکردن، حرام است؟
جواب: شرکت در انتخابات نظام جمهوری‌اسلامی برای افراد واجد شرایط، یک وظیفه شرعی، اسلامی و الهی است.
سؤال: آیا شرکت در انتخابات جمهوری‌اسلامی ایران، واجب عینی است یا کفایی؟
جواب: واجب عینی است.
سؤال: اگر اصلح را نشناسیم، یا تحقیق کنیم و به شخص اصلح نرسیم، آیا می‌شود در انتخابات شرکت نکنیم؟
جواب: در تشخیص فرد اصلح، می‌توانید از کسانی که به‌لحاظ تعهد دینی و بصیرت انقلابی مورد اعتمادند، کمک بگیرید و درهرصورت شرکت در انتخابات یک وظیفه شرعی است.
***
آیت‌ا... مکارم‌شیرازی:
همان‌طور که حفظ جان، مال، ناموس، دین و کشور واجب است و باید این‌ها را حفظ کنیم، رأی دادن نیز که مقدمه حفظ این موارد است، واجب است. به‌عبارت دیگر، مقدمه واجب نیز واجب است.
حضرت آیت‌ا... جوادی‌آملی:
تقویت نظام اسلامی با شرکت در انتخابات و مانند آن، لازم است، لیکن هر فردی در انتخاب نماینده و رأی به کاندیدا آزاد است؛ البته رعایت مصالح نظام اسلامی و امت مسلمان، لازم است.
آیت‌ا... شبیری‌زنجانی:
موارد مختلف است؛ در جایی که حیات مذهب حق، متوقف بر شرکت باشد یا شرکت نکردن، موجب مفاسد عظیم‌تر در مجتمع شود، شرکت کردن لازم است.
آیت‌ا... فاضل‌لنکرانی
در پاسخ به سؤالی مبنی‌بر اینکه اگر شوهری همسر خود را از شرکت در انتخابات و خروج از منزل برای این کار منع کند، آیا زن می‌تواند بدون اذن او از منزل خارج شود و در انتخابات شرکت کند، می‌گویند:در واجب عینی، اذن شوهر به هیچ‌وجه دخالت ندارد.
آیت‌ا... وحید خراسانی:
به‌طورکلی، تضعیف نظام جمهوری اسلامی ایران، حرام است و هرکاری که انجام آن باعث تضعیف نظام شود، لازم است ترک شود.
آیت‌ا... نوری‌همدانی:
همان‌گونه که کرارا بیان شده است، شرکت در انتخابات و انتخاب اصلح، امری لازم و واجب است.
آیت‌ا... صافی‌گلپایگانی:
همه صحنه‌هایی که مردم حضور دارند، برای آن است که می‌خواهند دین را نگه دارند و در برابر دشمنان اسلام، صف‌آرایی کنند و اجتماعاتی با این شکوه و عظمت، با انگیزه‌ای جز حفظ دین فراهم نمی‌شود.
آیت‌ا... جعفر سبحانی:
سرنوشت نظام اسلامی و کشور بستگی دارد که در انتخابات شرکت کنیم و به افراد متدین و ملتزم به اسلام و قوانین و توانا بر اداره کشور رأی دهیم. وا... العالم.