شکیبا افخمی‌راد | شهرآرانیوز؛ جشنواره هنرهای مردمی به‌عنوان یکی از بخش‌های جشنواره هنرهای شهری مشهد، امسال در دو بخش مجزا شامل سرود و نمایش برگزار می‌شود. این رویداد برای اولین‌بار در کشور درحال اجراست و قصد دارد زمینه حضور و مشارکت بیشتر گروه‌های مردمی و همچنین اجرای گسترده‌تر فعالیت‌ها در فضای محلات را فراهم کند.
درواقع امسال جشنواره هنرهای مردمی در دو بخش تئاتر و سرود میزبان همه گروه‌های هنری ازجمله محلات، مساجد، مدارس و دیگر تشکل‌های فعال در حوزه این دو رشته خواهد بود. این درحالی است که در سال‌ها گذشته بخش‌های سرود و نمایش جشنواره هنرهای شهری مشهد فقط با حضور گروه‌های حرفهای برگزار می‌شد. باتوجه‌به جدیدبودن جشنواره هنرهای مردمی به‌سراغ علی مسافری، رئیس اداره هنری شهرداری مشهد، رفته‌ایم و از او درباره نحوه برگزاری این رویداد و اهدافی که دنبال می‌کند، پرسیده‌ایم.
مسافری مهیاکردن عرصه مشارکت مردم در برخی شاخه‌های هنری را یکی از دغدغه‌های مدیریت شهری در ایجاد جشنواره هنرهای مردمی معرفی می‌کند و درباره اهمیت این مشارکت می‌گوید: هنر از منظر شهری و اجتماعی علاوه بر کارکرد رویدادی خود می‌تواند به‌عنوان یک عنصر و قالب خلاقانه برای ایجاد هم‌گرایی در اجتماع و فعال‌کردن ظرفیت‌ها عمل کند؛ موضوعی که همواره موردتوجه بسیاری از کشور‌های دنیا بوده است و آن‌ها نیز با تعریف برنامه‌های هنری افراد را گردهم می‌آورند تا سلامت جسمی و روحی را تأمین کنند.
رئیس اداره هنری شهرداری مشهد ادامه می‌دهد: از آنجایی که رشته‌های سرود و نمایش علاقه‌مندان زیادی در سطوح مختلف اجتماع دارند و زمینه مشارکت نیز از نظر موضوعی و زیرساختی در این دو رشته فراهم است، ما رویدادی با عنوان جشنواره هنرهای مردمی شامل دو بخش سرود و نمایش را راه‌اندازی کردیم، اما امیدواریم در مراحل بعد بتوانیم آن را گسترش دهیم و از ظرفیت‌های افراد در دیگر هنر‌ها ازجمله آذین‌بندی شهری استفاده کنیم.
به‌گفته او، هدف از ایجاد بخش هنرهای مردمی در جشنواره هنرهای شهری، ایجاد زمینه لازم برای مشارکت بخش گسترده تری از جامعه در تولید آثار هنری، همچنین بهره‌مندی بیشتر از فعالیت‌های هنری و نزدیک‌شدن موضوعات و مضامین هنر شهری به دغدغه‌ها و نگاه مردمی است.
در ادامه صحبت‌هایمان با علی مسافری، از او درباره جزئیات بخش نمایش پرسیده‌ایم؛ بخشی که اهدافی مانند گسترش هنرهای نمایشی در شهر، کشف استعداد‌های نوظهور، تقویت پایگاه‌های مردمی و استفاده از ابزار نمایش برای بررسی معضلات اجتماعی و خانواده و جامعه را دنبال می‌کند.
مسافری با اشاره به زیرمجموعه‌هایی که برای بخش نمایش تعریف شده است، می‌گوید: ما در حوزه نمایش باتوجه‌به ظرفیت‌هایی که وجود داشت، سه زیرمجموعه تئاتر محله، تئاتر خانواده و تئاتر مونودرام را در نظر گرفتیم.
به‌گفته او، بخش تئاتر محله میزبان گروه‌های حرفه‌ای‌تر (گروه‌های مساجد، مدارس و مستقل) خواهد بود که در محله‌ها شکل گرفته‌اند. این گروه‌ها می‌توانند از میان موضوعات مدنظر جشنواره، موضوعی را انتخاب و نمایشی را طراحی کنند، سپس در فرایندی که در خانه هنرمندان تعریف شده است، کارشان را تقویت می‌کنند و در زمان‌های مختلف اجرا‌هایی در محله‌شان خواهند داشت.
رئیس اداره هنری شهرداری مشهد با اشاره به شکل‌گیری لیگ اجرای نمایش در بخش تئاتر محله می‌گوید: گروه‌ها در یک بازه زمانی در مکان‌هایی که تعیین شده است، اجرا و ناظران ما آن‌ها را رصد می‌کنند. سپس بعد از یک دوره چهارماهه، برترین‌ها مشخص می‌شوند.
او درباره بخش مونودرام (تک‌نفره) نیز توضیح می‌دهد: از آنجایی که بسیاری از مردم ممکن است به‌صورت فردی در زمینه هنر فعال باشند، بخشی را با عنوان تئاتر مونولوگ طراحی کردیم که علاقه‌مندان می‌توانند به‌صورت تک‌نفره در قالب‌هایی مثل استندآپ، خوانش و... اجرا کنند.
به‌گفته مسافری، بخش تئاتر خانواده نیز با هدف اشتراک‌گذاری تجربیات خانواده، آموزش فرهنگ شهروندی و همچنین مشارکت در شناسایی و مسائل شهری و ارائه راه‌حل‌های پیشنهادی در قالب فیلم ویدئویی طراحی شده است. درواقع شرکت‌کنندگان این بخش باید از طریق محاوره، گفتگو یا هر عمل آماتوری و ساده‌ای، پیامی را منتقل کنند.
رئیس اداره هنری شهرداری مشهد درباره داوری بخش تئاتر خانواده و مونودرام نیز می‌گوید: شرکت کنندگان این دو بخش باید از اجراهایشان فیلم بفرستند تا کارشان ارزیابی شود. در بخش تئاتر مونولوگ، چون اجرا‌ها تک‌نفره است، ما از افراد برگزیده دعوت خواهیم کرد تا در طول سال در رویداد‌های مختلف کارشان را اجرا کنند؛ اما تئاتر خانواده فقط به‌صورت تصویر و اجرا در منزل است. ما در فضای‌مجازی آثار این بخش را منتشر می‌کنیم و به نفرات برتر جایزه می‌دهیم.
او مراحل حضور در بخش تئاتر محله را نیز چنین توضیح می‌دهد: علاقه‌مندان ابتدا در سایت ثبت‌نام می‌کنند، سپس متن و طرحشان را در حوزه موضوعات مشخص‌شده به دبیرخانه می‌فرستند. پس از آن، ما برای آن‌ها یک دوره کوتاه تقویتی با حضور استادان تئاتر برگزار می‌کنیم تا کیفیت آثارشان را بهبود ببخشند.
مسافری یادآور می‌شود: گروه‌های بخش تئاتر محله باید حتما تعداد مشخصی اجرا داشته باشند. اگر هم تعداد اجراهایشان بیشتر شود، امتیاز بیشتری می‌گیرند. همچنین امتیاز اجرا در محله با مکان‌های شلوغ شهر متفاوت است. درنهایت ناظران این امتیاز‌ها را بررسی و ۱۰ گروه را برای اجرا‌های نهایی انتخاب می‌کنند.
رئیس اداره هنری شهرداری مشهد درباره امکان ایجاد ناهماهنگی در اجرا‌ها نیز می‌گوید: گروه‌ها باید قبل از اجرا با ناظر هماهنگ کنند تا از ایجاد ازدحام در یک نقطه جلوگیری شود.
فراخوان بخش سرود جشنواره هنرهای مردمی در قالب جشنواره محلات و لیگ سرود محلات مشهد منتشر شده است. این بخش با هدف ترویج روحیه تلاش، تعاون و کار گروهی، ایجاد فضای مناسب برای رقابت سالم و سازنده میان نوجوانان و جوانان شهر، تقویت تعاملات و ارتباطات میان گروه‌های سرود محلات مشهد، ارتقای سطح توانمندی مربیان و اعضای گروه‌های سرود محلات و شناسایی استعداد‌های توانمند برگزار می‌شود.
مسافری درباره این بخش توضیح می‌دهد: ما در مرحله اول قصد داریم گروه‌های محلی را شناسایی و از آن‌ها برای شرکت در جشنواره دعوت کنیم، سپس در مرحله دوم لیگ سرود را برگزار خواهیم کرد. براین‌اساس، گروه‌ها در قالب لیگ سرود در مکان‌های مشخص اجرا و درنهایت گروه‌های برتر دارای بیشترین امتیاز، جوایز اصلی را دریافت می‌کنند.
او یادآور می‌شود: ما به‌دنبال حدود پنجاه گروه هستیم تا در طول هفته به‌صورت چرخشی در مکان‌های مختلف اجرا کنند؛ اما، چون احتمال می‌دهیم استقبال زیاد باشد و کیفیت لیگ تحت‌تأثیر قرار بگیرد، اول جشنواره محلات را برگزار کردیم تا گروه‌های هر منطقه به‌صورت مجزا داوری و برگزیده‌ها شناسایی شوند. سپس این گروه‌های برتر را وارد فرایند لیگ می‌کنیم.
به‌گفته مسافری، از گروه‌های راه‌یافته به لیگ برای ضبط کارشان و تهیه لباس یک‌شکل حمایت می‌شود. همچنین جوایز دیگری هم در نظر گرفته شده است که براساس تعداد اجرا و مکان‌هایی که گروه‌ها اجرا می‌روند، به برگزیدگان اهدا خواهند شد.
رئیس اداره هنری شهرداری مشهد، لیگ سرود را فرصتی برای گروه‌های مبتدی و مردمی برای شرکت در فعالیت‌های هنری در محلات می‌داند که می‌تواند نیرو‌های جدیدی را پرورش دهد و هنر سرود را از انحصار گروه‌های خاص خارج کند.
مسافری در بخش دیگری از صحبت‌هایش با تأکید بر اینکه بخش نمایش و سرود جشنواره ۱۴۰۳ فقط به عید نوروز محدود نمی‌شود، می‌گوید: برنامه ما این است که اجرای نمایش‌ها هم‌زمان با نوروز آغاز شود. همچنین قرار است هفته اول عید شاهد اجرا‌های بیشتری باشیم، سپس تا انتهای اردیبهشت، پنجشنبه‌ها و جمعه‌ها میزبان گروه‌ها در مکان‌های پیش‌بینی‌شده خواهیم بود.
به‌گفته او، تئاتر‌ها براساس موضوعاتی که دارند، تقسیم‌بندی می‌شوند؛ برای مثال آن‌هایی که با محوریت امام‌رضا (ع) تولید شده‌اند، بیشتر در دهه کرامت اجرا می‌شوند.
رئیس اداره هنری شهرداری مشهد درباره زمان آغاز بخش سرود نیز می‌گوید: ما مرحله اول سرود را به‌زودی آغاز می‌کنیم، سپس گروه‌های برگزیده، در ایام نوروز، عید فطر، دهه کرامت و دهه ادب و حماسه اجرا خواهند داشت.
او همچنین یادآور می‌شود: علاوه بر اجرا‌های لیگ سرود و تئاتر، ممکن است در نوروز چند اجرای متفاوت شهری با حضور گروه‌های حرفهای هم داشته باشیم.
به‌گفته مسافری، در سال‌های گذشته اجرا‌های سرود و تئاتر به مکان‌های خاصی محدود بوده است و همه نمی‌توانستند از آن‌ها بهره ببرند؛ اما امسال با برگزاری لیگ تئاتر و سرود، انتظار می‌رود بخش‌های بیشتری از مشهد پوشش داده شوند که پویایی و شادابی محلات را به‌همراه خواهد داشت. رئیس اداره هنری شهرداری مشهد باور دارد لیگ نمایش و سرود محلات فرصتی را فراهم می‌کند تا لایه‌های میانی بتوانند در زمینه‌های شهری فعالیت کنند. او ادامه می‌دهد: مدیریت شهری باید با ارائه طرح‌ها و روش‌های جدید به پویایی و خلاقیت در مسیر مشخصی کمک کند که جشنواره هنرهای مردمی یکی از این طرح‌هاست.