به گزارش شهرآرانیوز «ایران کشوری است که بر روی گنج خوابیده.» این اصطلاحی است که در بین متخصصان و عموم مردم رواج دارد، جمله‌ای که به دنبال آن همیشه گفته می‌شود، این قدر ظرفیت داریم که اگر هر کدام از آن‌ها را فعال کنیم، می‌توانیم درب چاه‌های نفتی را ببندیم. در این میان یکی از این ظرفیت‌های کمترشناخته‌شده بخش ترانزیت است.
ایران با پانزده همسایه، بیشترین تعداد همسایگان را بعد از روسیه و چین در اختیار دارد؛ همچنین وجود ۲۰هزار کیلومتر راه ترانزیتی و حضور در نقطه تمرکز مهم‌ترین راه‌های ارتباطی منطقه به ایران، ظرفیتی بی نظیر در حوزه ترانزیت داده است. در حالی ایران سالانه ظرفیت ترانزیت ۲۰۰ میلیون تن کالا را دارد که اکنون سالانه کمتر از ۲۰ میلیون تن کالا از کشور ترانزیت می‌شود.
با توجه به اهمیت ترانزیت در رشد درآمد‌های ارزی ایران، دولت سیزدهم توجه به این مسئله را در دستورکار قرار داده است به طوری که رسیدن به درآمد سالانه ۲۰ میلیارد دلاری در این حوزه هدف گذاری شده است. در این میان خراسان رضوی دارای سه گذرگاه مرزی فعال شامل دوغارون با افغانستان و لطف آباد و سرخس با ترکمنستان است که هر سه سهم مهمی از این تجارت را برعهده دارند.
بر اساس اعلام مسئولان راه آهن خراسان، ۸۵درصد ترانزیت ریلی کشور از گذرگاه ریلی سرخس می‌گذرد و همین نشان می‌دهد که ایستگاه راه آهن سرخس، معبر مهم ترانزیت ریلی ایران است. «تیم مارشال» نویسنده کتاب «زندانیان جغرافیا» آسیای مرکزی را منطقه‌ای می‌داند که به دلیل دسترسی نداشتن به آب‌های آزاد در خشکی محصور شده است و در بن بست استراتژیک قرار دارد. این مسئله نشان می‌دهد که خراسان رضوی به دلیل همسایگی با کشور‌های آسیای مرکزی می‌تواند به پل ارتباطی این کشور‌ها به آب‌های آزاد تبدیل شود.
در سال‌های اخیر دولت سیزدهم تلاش کرده تا با انعقاد قرارداد‌های دوجانبه و چندجانبه بستر‌های رشد مبادلات تجاری دو و چندجانبه با کشور‌های مختلف را فراهم کند. در این راستا می‌توان به عضویت ایران در پیمان شانگهای و بریکس اشاره کرد. همچنین در سال گذشته در حاشیه دوازدهمین اجلاس وزرای حمل ونقل سازمان همکاری اقتصادی اکو که به تازگی برگزار شد، پروتکل کریدور حمل ونقلی چین به اروپا از مسیر ازبکستان، ترکمنستان، ایران و ترکیه به امضای وزرا و نمایندگان کشور‌های عضو سازمان همکاری اقتصادی (اکو) رسید. علاوه بر این کریدور شمال به جنوب از مسیر سرخس، یکی دیگر از مسیر‌های ترانزیتی است که ایران تلاش کرده در یک سال اخیر بیش از گذشته آن را فعال کند.
آخرین آمار‌های منتشر شده نشان می‌دهد که برنامه ریزی‌های صورت گرفته سبب شده تا ترانزیت کشور و خراسان رضوی در سال گذشته رشد خوبی داشته باشد. گمرک ایران اعلام کرده است که ترانزیت خارجی از مسیر ایران در سال گذشته با ۳۶.۵۲درصد افزایش به رقم ۱۷میلیون و ۷۹۰هزار تن رسیده است.
همچنین مدیرکل راهداری و حمل ونقل جاده‌ای خراسان رضوی به ایسنا گفته است که تردد ناوگان ترانزیتی ورودی در سال ۱۴۰۲ دارای رشد ۴درصدی و تردد ناوگان ترانزیتی خروجی دارای رشد ۴۱درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱ بود. جعفر شهامت گفته است که در سال۱۴۰۲ از مجموع پایانه‌های مرزی استان بیش از ۴۱۱ هزار تردد حامل بار صادراتی، وارداتی و ترانزیتی انجام شده که نزدیک به ۶میلیون تن بوده که از نظر تردد ۳۰درصد و از نظر تناژ جابه جا شده ۳۹درصد نسبت به سال۱۴۰۱ افزایش داشته است.
مدیرکل سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با بیان اینکه ایران از گذشته در بحث ترانزیت کالا بین شرق و غرب دنیا نقش درخورتوجهی داشته است، می‌گوید: بخش مهمی از کریدور‌های منطقه‌ای از مسیر منطقه خراسان رضوی می‌گذرد و این به منزله فرصت برای استان ماست. امیررضا رجبی می‌افزاید: یکی از مسیر‌های ترانزیتی، مرز سرخس است.
این مرز، مسیر ریلی ترانزیت کالا به آسیای میانه است که کالا‌ها را به آب‌های آزاد و اروپا منتقل می‌کند. آنچه اهمیت دارد، این است که ۸۰درصد ترانزیت ریلی ایران از مرز سرخس عبور می‌کند و پیش بینی می‌شود با پروتکل کریدور حمل ونقلی چین به اروپا بر اهمیت این مرز افزوده شود.
رجبی با بیان اینکه سیاست دولت سیزدهم تقویت صنعت ترانزیت است، ادامه می‌دهد: برای تحقق این مسئله، سیاست عضویت در پیمان‌های بین المللی و پیوستن پروتکل کریدور حمل ونقلی در پیش گرفته شده است. ازاین رو انتظار می‌رود که عضویت در پروتکل‌های حمل ونقلی بتواند ظرفیت‌های ترانزیتی خراسان رضوی را فعال کند.