به گزارش شهرآرانیوز، «سرزمین شعر» اولین رقابت جدی و مبتنی بر نقد و نظر تخصصی در حوزه شعر معاصر ایران است که در آن ۶۴شاعر در هشت گروه با یکدیگر به رقابت شعری میپردازند و اشعارشان توسط کارشناسان متخصص حوزه شعر و ادبیات مورد داوری قرار میگیرد. «سرزمین شعر» به تهیهکنندگی علی زارعان در ۲۶قسمت ۷۰دقیقهای، از روزهای آخر سال شروع شد و پخش آن تا عید سعید فطر ادامه دارد.
ناصر فیض، علیرضا قزوه، محمدکاظم کاظمی و علیمحمد مؤدب داوران مسابقات این برنامه هستند و محمدمهدی سیار میزبانی و اجرای برنامه را به عهده دارد.
این برنامه در شبهای قدر و شب سال نو از قالب مسابقه خارج و در قالب محفل گفتوگوی ادبی با ادیبان و شاعران ایران و سرزمینهای فارسیزبان اجرا شد. به همین بهانه، ما با محمدکاظم کاظمی، شاعر و پژوهشگر افغانستانی، درباره وضعیت شعر آیینی و اهمیت برنامه سرزمین شعر به گفتوگو پرداختیم.
محمدکاظم کاظمی با اشاره به وضعیت شعر آیینی در سالهای اخیر اظهار کرد: در نیم قرن اخیر، شاهد دو اتفاق بودیم؛ یکی از آن مواردی که میتوان به آن اشاره کرد توجه شاعران فارسی به شعر آیینی بود. همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی توجه به دین و مذهب در ایران گسترش پیدا کرد که این موضوع نیز عامل ترویج شعر آیینی در ایران شد. با توجه به اهمیت نظام آموزشی، فرهنگی و حکومتی به مسائل دینی و مذهبی، شاعران نیز به این سمت ترغیب شدند و ما با یک جریان پربار و پررنگ از شعر آیینی مواجه شدیم. نگاه به شعر آیینی با نگرشهای نو در شعر فارسی همراه شده است. قبل از آن، این سبک شعری در حالوهوای کهن سیر میکرد و شاعران بیشتر از زبان قدیم در شعرهای خود استفاده میکردند و از قالبهای نو کمتر استفاده میکردند. از نیمقرن اخیر، شاعران در قالبهای نو شعر میسرودند.
وی افزود: گذشته از سبک بیان، در نیمقرن اخیر، موضوع شعرهای آیینی نیز به تناسب زمانه انتخاب شدند و از ادبیاتی که بر مرثیهسرایی و تجلیل استوار بود، دور شد. از طرفی دیگر نباید این موضوع را انکار کرد که همچنان مدح و ستایش از بزرگان نسبت به سایر مفاهیم دینی در شعر آیینی غلبه دارد. میتوانیم به این موضوع اشاره کنیم که بعضی شعرها برای آموزههای دین سروده نمیشوند بلکه برای ستایش از بزرگان دین سروده میشوند و این در حالی است که شعر ما بیشتر به آموزههای دینی نیاز دارد. شعر باید رنگ اثرگذاری تعلیمی، فکری و مسلک از بزرگان دین داشته باشد. بسیاری از شعرهای آیینی، شخصیتمحور هستند که باید به سمت موضوعمحوری هدایت شوند. ضمناً توازن خوبی بین شعرهای آیینی احساس نمیشود.
این شاعر و پژوهشگر افغانستانی بیان کرد: سرزمین شعر، رویدادی بیسابقه در عرصه رسانه و شعر بود. در گذشته جشنوارههای زیادی برگزار شدند که در آن شعر شاعران مورد ارزیابی قرار میگرفت، اما در آن محافل، جنبه ارائه شعر بسیار کم بود و خواندن و عرضه شعر در حین مسابقه کمتر دیده میشد. گاهی نیز عرضه شعر را در جشنوارهها و کنگرهها داشتیم که هیچ کدام جنبه رسانهای پیدا نمیکرد و عمدتاً مردم از آنها بیخبر میماندند.
کاظمی تصریح کرد: شعر اهمیت فراوانی برای فرهنگ جامعه دارد که به نظر میرسد جای چنینبرنامهای در بین برنامهها و محافل شعری خالی بوده است. حالا با ساخت چنینبرنامهای که در آن سه رکن مسابقه، عرضه شعر و رسانه نمایان است، اتفاق بیسابقهای افتاده است.
وی خاطرنشان کرد: در سرزمین شعر، داوری به صورت چندمرحلهای انجام شد. موضوع قابلتأملی که میتوان به آن اشاره کرد، نامحدودبودن ردههای سنی برای شرکت در این برنامه بود. سطح رقابت در برنامه سرزمین شعر بسیار بالا بود و شاعران شناختهشده و حرفهای در برنامه با یکدیگر به رقابت پرداختند. بعضی از آنها کتاب خود را به چاپ رسانده بودند و بعضی از آنها نیز برنده مسابقات بزرگی همچون جشنواره فجر بودند. شاعران با موضوعات مختلفی از جمله آیینی، فرهنگی، اجتماعی و عاشقانه در این برنامه شعر میسرودند.
در ادامه، علیمحمد مؤدب درباره ایده اولیه برنامه «سرزمین شعر» خاطرنشان کرد: ایده اولیه این برنامه در شورای شعر وزارت ارشاد و با همفکری جمعی از شاعران شکل گرفت. دبیر این برنامه، علیرضا قزوه بود که با پیگیری و تلاشهای دلسوزانه ایشان، صداوسیما و همراه اول نیز پای کار آمدند و این برنامه تولید شد.
وی ادامه داد: برای دوره اول این برنامه، اتفاق خوبی افتاد و به صورت جدی از ظرفیت شعر در فضای رسانهای رونمایی شد. در گذشته، شعر به صورت تزئینی و محتوای مکمل در کنار برنامهها بود، اما سرزمین شعر برای اولینبار جریان اصلی شعر در کشور را رسانهای کرد.
این شاعر بیان کرد: شاعران مشهدی زیادی نیز در این رقابت شرکت داشتند که یکی از محبوبترین شعرها در این برنامه متعلق به شاعر خراسانی، موسی عصمتی بود که ویدئوی شعرخوانی ایشان در اولین برنامه بازتاب بسیار گستردهای در شبکههای مجازی داشت.