حمیده ذاکری| شهرآرانیوز، سیدبن‌طاووس در کتاب «الإقبال بالأعمال‌الحسنه»، در ذیل اعمال روز ۲۳ ذی‌القعده می‌نویسد: «در بعضی از کتاب‌های دانشمندان غیرعرب دیده‌ام که زیارت امام‌رضا (ع) در روز ۲۳ ذی‌القعده، از نزدیک یا دور، به وسیله یکی از زیارات معروف یا آنچه که شبیه زیارت است، مستحب است». (الإقبال بالأعمال‌الحسنه، ص ۱۳۰)
و این قول معروف، یادگاری از علما برای ماست تا یکی از روز‌های سال را برایمان به علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) پیوند بزند؛ هرچند جز این هم روز‌های دیگری در تقویم هستند که به نام این امام بزرگوار و زیارتشان متبرک شده‌اند؛ روز‌های مبارکی که بهانه‌ای ویژه زیارت برای شیعیان و دوستداران امام فراهم می‌کنند تا ما بازهم در جوار رحمتش قرار بگیریم و از برکات زیارتش بهره‌مند شویم؛ برکاتی که ثمراتش در حیات و ممات ما مؤثر است.
در این ایام، ما همان شاگرد گریزپای مدرسه هستیم که با وعده تشویق معلم یا گرفتن پاداش به مدرسه می‌رود و معلم امیدوار است که کم‌کم از مواهب تحصیل آگاه شود و این مسیر را بی‌بهانه طی کند؛ کشف و دریافتی که اگر برای ما دوستداران اهل‌بیت (ع) فراهم شود، دیگر نه‌تن‌ها منتظر بهانه سال‌ها و سالگرد‌ها نمی‌مانیم، بلکه خود بهانه‌ای برای دیدار مهیا می‌کنیم تا زندگی روزانه‌مان را به یاد و نام علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) پیوند دهیم.
طبق آدابی که از بزرگان دین رسیده است، علاوه‌بر همه ساعت‌ها و روزها، روز‌هایی در سال بر زیارت امام‌رضا (ع) تأکید و توصیه شده است؛ ایامی که در آن، زیارت ایشان از دور و نزدیک، مستحب و سفارش شده است. خوب است در تقویمتان این روزها را علامت بزنید تا در طول سال، آنها را فراموش نکنید و در آن روز، ارادتتان را به حضرت به هر شکلی که در توانتان است، نشان دهید.
از مرحوم مجلسی نقل شده است که زیارت امام‌رضا (ع) در تمام ایام و اوقات دارای فضل و شرف است؛ به‌خصوص ایامی که به آن حضرت اختصاص دارد؛ مانند یازدهم ذی‌القعده، روز ولادت و آخر ماه صفر، روز شهادت آن حضرت. همچنین از مصادیق مبارک و مقدس در روز‌های آخر ماه ذی‌القعده، روز زیارتی مخصوص امام‌رضا (ع) در بیست‌وسوم و روز بیست‌وپنجم این ماه با نام «دحوالارض» یعنی روزی است که زمین گسترده می‌شود که در این‌باره بزرگان دین برای اینکه ما را متوجه فضیلت این روزها کنند، مطالبی را بیان کرده‌اند و با مراجعه به کتاب مفاتیح‌الجنان درباره آنها به آگاهی می‌رسیم.
همان‌طور که می‌دانید، معمولا زیارت در حرم ائمه معصوم (ع) انجام می‌شود، اما در این روزها با آوردن دو کلمه «قرب» و «بعد» (نزدیک و دور) می‌خواهند همه افراد را متوجه آن مکان کنند که اگر در نزدیک حرم امام هستید، به حرم مشرف شوید و اگر از آن دور هستید و در هرجای دنیا زندگی می‌کنید، به آن روز به‌عنوان روز زیارتی مخصوص امام‌رضا (ع) توجه کنید. بر این اساس، کیفیت زیارت بستگی به شرایط و امکانات زائر دارد که اگر امکان داشته باشد، زیارت‌های معروفی همچون زیارت جامعه و زیارت امین‌ا... را به‌جای آورد.
خوب است بدانیم که علامه درباره روز زیارتی امام‌رضا (ع)، ۲۵ ذی‌القعده یا روز دحوالارض می‌گوید: «بزرگان دین، بهترین اعمال را در این روز، زیارت امام‌رضا (ع) می‌دانند». روز دیگری که در تقویم به نام ایشان است، روز اول یا ششم ماه رمضان است که با ولایتعهدی امام‌رضا (ع) بیعت شد. همچنین شهید اول می‌گوید: «زیارت امام‌رضا (ع) در ماه رجب، از افضل اعمال است».
شاید شنیده باشید که هریک از روز‌های هفته به یکی از ائمه معصوم (ع) منتسب است تا به این وسیله ما در طول هفته این بزرگان را یاد کنیم. درمیان آنها چهارشنبه به امامان کاظم، رضا، جواد و هادی (ع) اختصاص دارد. مهم آن است که درباره زیارت «امام‌رضا (ع)» از نظر زمانی روایت داریم که چهارشنبه روز زیارت ایشان است و رعایت این موضوع خاص بر دریافت فضیلت زیارت «حضرت» تأثیر می‌گذارد و خوب است این موضوع را در ذهن داشته باشیم.
بیشتر دوستداران امام رئوف (ع) سعی می‌کنند در این روز خودشان را به صحن‌وسرای حضرت برسانند یا حداقل از راه دور سلامی خدمتشان عرض کنند. اگر از راه دور این روز را گرامی می‌دارید، خوب است با یک سلام که به صلوات خاصه «امام‌رضا (ع)» مزین است، از حضرت یاد کنید. به تعبیر بزرگان، هر سلام در صلوات‌ها، خود یک زیارت کامل است.
از امیرمؤمنان (ع) روایت است که فرمودند: صبح برای خروج از منزل، کار‌هایی را انجام دهید. یکی از کار‌هایی که ایشان توصیه می‌فرمایند، آن است که به ما چهارده‌معصوم (ع) به‌نام، سلام دهید و این سلام به ما را تکرار کنید. باتوجه‌به این توصیه، خوب است که ما اهالی مشهد و دوستداران امام‌هشتم (ع)، روزمان را با نام و یاد خدا و سلام بر آن امام بزرگوار آغاز کنیم و بدین‌گونه، هنگام خروج از منزل، شروع مبارکی را رقم بزنیم.
اعمال عبادی روزانه، فرصتی برای یاد کردن از ائمه‌معصوم (ع) است. با پیوند نام و یاد ایشان به این اعمال، هم آن اعمال را بابرکت‌تر می‌کنیم و هم به رسم اولیای خدا عمل می‌کنیم و با پیوند اعمال عبادی مانند نماز‌های روزانه‌مان به حضرت رضا (ع)، به‌نوعی آنها را بیمه می‌کنیم. به‌جز این همان‌طور که می‌دانید، ما در پایان نماز به پیامبران و اولیا و عبد‌های صالح خدا سلام و درود می‌فرستیم. خوب است پس از نماز نیز به سنت گذشتگان، دست بر سینه بگذاریم و به ائمه اطهار (ع) سلام بدهیم. به‌جز این می‌توانیم با خواندن نماز‌هایی که به نام این حضرات است، به آنها توسل کنیم و این‌گونه نمازهایمان را به زیارت پیوند بزنیم.
در ایام هفته به‌خصوص روز‌های پایانی آن، ممکن است با خویشان و اقوام دورهم جمع شویم. از این فرصت می‌توانید آن‌چنان‌که توصیه شده است، برای ذکر و یاد کردن ائمه معصوم (ع) به‌خصوص علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) استفاده کنید. احیای امر امامان (ع) جزو وظایفی است که در روایات بسیاری بر آن تأکید شده است.
امام‌رضا (ع) در روایتی می‌فرمایند: «رحم ا... عبداً احیا امرنا ... یتعلم علومنا و یعلم‌ها الناس، فان الناس لو علموا محاسن کلامنا لاتبعونا: رحمت خدا بر بنده‌ای که امر ما را زنده کند... دانش‌های ما را فراگیرد و به مردم بیاموزد. اگر مردم زیبایی‌های سخنان ما را می‌دانستند، از ما پیروی می‌کردند». (معانی‌الاخبار، ص ۱۸۰، ح یک).
همه ما دوست داریم به عزیزانمان هدایایی بدهیم. شاید تابه‌حال به ذهنتان نرسیده باشد که می‌توانید در طول روز هدیه‌ای را برای امام‌هشتم (ع) تدارک ببینید. یکی از این هدایا می‌تواند تلاوت روزانه قرآن باشد. می‌دانید که تلاوت روزانه قرآن کریم، یکی از عادات همیشگی علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) بوده است. شما می‌توانید با این کار هم به توصیه ائمه در مورد تلاوت روزانه قرآن عمل کنید و هم ثواب آن را به این امام بزرگوار هدیه کنید.
هدیه کردن ثواب خواندن قرآن به امام، از آن دسته هدیه‌هایی است که سودش برای هدیه‌دهنده، بیشتر از هدیه‌گیرنده است؛ زیرا رسم معصومان (ع) بر این بوده است که لطف و محبت دیگران به خودشان را بی‌پاسخ نمی‌گذاشتند و آن را به بهترین صورت، جبران می‌کردند. در روایتی از امام‌کاظم (ع) آمده است: «هرکه ثواب ختم قرآن خود را به پیامبر یا یکی از معصومان هدیه کند، پاداش این کار او، همراهی و معیت با آنها در قیامت است».