به گزارش شهرآرانیوز، بعد از سال‌ها انتظار و تاخیر، بالاخره انتخابات انجمن هنرهای نمایشی خراسان‌رضوی در تاریخ ۶ تیر ۱۴۰۳ برگزار شد؛ انتخاباتی که پیش از این‌ها باید برگزار می‌شد، اما به دلایل مختلفی که مهم‌ترین آن بنا به نظر مسئولان، شیوع کرونا بود، بار‌ها به تعویق افتاد و اکنون در دور جدید انتخابات، کریم جشنی، محمد بهاگیر، محمد حسن‌زاده، رضا عرفانی و امیراحسان امیرپور به عنوان اعضای اصلی هیئت‌مدیره انتخاب شدند.
درحالی‌که هنرمندان انتظار دارند اعضای هیئت‌مدیره از تکرار گذشته پرهیز و سعی کنند بین جامعه و خانواده تئاتر اعتمادسازی کنند، اهل تعامل باشند و بین هنرمندان و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی ارتباط سازنده برقرار کنند، باید دید با توجه به برگزاری انتخابات جدید نظر هنرمندان دراین‌باره چیست و چقدر امیدوار بهبود وضعیت تئاتر مشهد هستند؟
در ادامه، نظر برخی اهالی تئاتر مشهد را درباره این انتخابات و فعالیت انجمن هنرهای نمایشی خراسان‌رضوی می‌خوانیم.
بر روی جایگاه فکری و توانایی افراد هیچ نظارتی نیست
بانوی پیشکسوت تئاتر مشهد برای بیان وضعیت کنونی انجمن هنرهای نمایشی در خراسان‌رضوی در ابتدا درباره تاریخچه شکل‌گیری این انجمن در مشهد صحبت می‌کند و می‌گوید: از زمانی‌که به‌خاطر دارم، شهر‌هایی مانند بیرجند و بجنورد انجمن نمایش داشتند، اما به‌دلیل عدم کارایی انجمن نمایش، ما تصور می‌کردیم این انجمن در استان ما فعال نیست. بعد از پیگیری‌هایی که کردیم، متوجه شدیم که ما هم انجمن نمایشی داشتیم که فعالیت چندانی نداشته است؛ اتفاقی که متاسفانه الان هم وجود دارد.
راضیه ایرانی ادامه می‌دهد: تاسیس انجمن نمایش در بحث اجرا‌ها و شکل‌گیری تئاتر کمک‌کننده است. اما از یک جایی به بعد انجمن نمایشی حالت نمایشی و اداری پیدا کرده و دیگر آن کارایی که باید را نداشت و صرفاً برگزاری همایش‌ها را وظیفه خود می‌دانست.
وی با اشاره به وظایف انجمن هنرهای نمایشی می‌گوید: در بحث پیشبردی هنر تئاتر، انجمن نمایشی اقدام خاصی انجام نمی‌دهد. ورود و خروج آدم‌ها به عرصه تئاتر هیچ قیدوبندی ندارد و هرکس که بخواهد وارد آن می‌شود. بر روی جایگاه فکری و اندیشه‌ای و توانایی افراد هیچ نظارتی نیست. این نظارت‌ها برعهده انجمن نمایشی است که آن باید برنامه‌ای دقیق می‌داشت، اما متاسفانه وجود ندارد. انجمن نمایش برای کسی که تئاتر کار می‌کند باید کسب بودجه و جذب حامی مالی کند؛ درحالی‌که این اتفاق نمی‌افتد.
این پیشکسوت تئاتر مشهد تصریح می‌کند: انجمن نمایش علاوه بر نظارت بر آموزشگاه‌ها، باید آموزشگاهی قوی‌تر از آموزشگاه‌‍‌های دیگر داشته باشد. اعضای هیئت‌مدیره انجمن هنرهای نمایشی هیچ برنامه خاصی ندارند و هر آنچه اداره فرهنگ و ارشاد به آن‌ها دیکته می‌کند، انجام می‌دهند. من معتقدم انجمن هنرهای نمایشی در استان ما کارایی لازم را ندارد. از طرفی، کسانی که کاندیدا می‌شوند، تاییدصلاحیت آن‌ها باید براساس شایستگی کاری و علمی باشد.
ایرانی با اشاره به لزوم رویکرد تخصص‌گرایی در انتخاب اعضای هیئت‌مدیره ادامه می‌دهد: ما در انجمن هنرهای نمایشی، به‌دنبال کسانی هستیم که استقلال ما را تامین کرده و مخاطب و حامی مالی جذب کنند. طبق آماری که من به دست آورده‌ام، انجمن هنرهای نمایشی یزد جزو انجمن‌هایی است که توانمندی‌هایش بالاست. در کلانشهری مانند مشهد نیز باید چنین‌اتفاقی بیفتد. باید متخصصان در این زمینه به کار گرفته شوند. من مسئول، باید بدانم انجمن نمایش چه کارایی و نیاز‌هایی دارد و بین کاندیداها، فرد اصلح را انتخاب کنم. در بحث اقتصاد تئاتر و هنر باید فرد متخصص و برنامه‌ریز انتخاب شود.
کیوان صباغ، از دیگر هنرمندان پیشکسوت و اهالی باتجربه تئاتر مشهد، با اشاره به انتظار هنرمندان از انجمن هنرهای نمایشی می‌گوید: من به عنوان هنرمند هیچ انتظاری از اعضای هیئت‌مدیره انجمن هنرهای نمایشی ندارم. در گذشته، به مدت دو سال از اعضای هیئت‌مدیره انجمن هنرهای نمایشی بودم و با توجه به سابقه‌ای که در این زمینه دارم، بیشتر از هرکس دیگری می‌دانم که شرایط و موانع پیش روی اعضای هیئت‌مدیره چیست؛ بنابراین هر انتظاری داشته باشم، نابه‌جا است.
صباغ درباره وضعیت انجمن هنرهای نمایشی اضافه می‌کند: شرایط به شکلی است که اعضای هیئت‌مدیره می‌خواهند کاری انجام دهند، اما نمی‌توانند. مثل این می‌ماند کارخانه‌ای را که سرمایه و مواد اولیه ندارد، به شخصی بدهند و بگویند کار کن، درحالی‌که عملاً این کارخانه ورشکسته است. بدون سرمایه چگونه می‌شود چراغ خط‌تولید آن را روشن کرد؟
این هنرمند تئاتر با بیان اینکه انجمن هنرهای نمایشی فقط می‌تواند به عنوان تسهیل‌کننده در کنار هنرمندان باشد و نمی‌تواند نقش حامی را ایفا کند، ادامه می‌دهد: از انجمن هنرهای نمایشی که بودجه و اختیارات کامل ندارد، حمایت مالی نمی‌شود، سیاست‌گذاری استانی و شهری را نمی‌تواند انجام دهد و از طرفی نظارت و برنامه‌ریزی درباره تئاتر‌ها نیز نمی‌تواند انجام دهد، چه انتظاری می‌توان داشت؟ انجمن هنرهای نمایشی قدرت ندارد و تنهاکاری که می‌تواند بکند این است که اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی دستمزد هنرمندان را از طریق این انجمن پرداخت کند و آن‌ها نیز به عنوان واسطه با هنرمندان تسویه کنند. بیشترین عملکرد انجمن هنرهای نمایشی واسطه‌ای بین دولت و بخش خصوصی بوده است.
عباس جانفدا، از دیگر هنرمندان تئاتر مشهد نیز با اشاره به فرایند برگزاری انتخابات انجمن هنرهای نمایشی می‌گوید: در بخش برگزاری و فرایند انتخابات، مسائل زیادی وجود دارد؛ ازجمله اینکه شش سال است این انجمن بدون متولی بوده و هیچ هیئت‌مدیره رسمی و شناخته‌شده‌ای ندارد. اینکه بعد از چند سال، ساختار قانونی پیدا کرده اتفاق خوبی است؛ اما اینکه این انتخابات به چه شکلی برگزار شده، دچار ابهام و اشکال است.
جانفدا در ادامه صحبت‌هایش، بیان می‌کند: در فرایند انتخابات، ابتدا باید مجمع عمومی برگزار شود. در این انتخابات ما شاهد برگزاری این فرایند نبودیم. این انتخابات به صورت برخط برگزار شد و این درحالی است که نه‌تنها کاندیدا‌های انجمن هنرهای نمایشی به اهالی تئاتر معرفی نشدند، بلکه برنامه‌های آن‌ها نیز برای اداره انجمن هنرهای نمایشی در هیچ‌جا ارائه نشد.
این هنرمند تئاتر ادامه می‌دهد: احساس من این است که فرایند برگزاری این انتخابات دارای اشکالات قانونی بوده است. بیشتر به‌نظر می‌رسد اصرار اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بر این بوده که قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری، انتخابات انجمن هنرهای نمایشی برگزار شود تا یادگاری از این دوره مدیریتی باقی بماند.
جانفدا خاطرنشان می‌کند: من نمی‌خواهم انتخابات را زیر سوال ببرم و نقد کنم، اما برای مثال اینکه شخصی هم کاندیدا باشد و هم در برگزاری انتخابات دخیل باشد، از اشکالاتی است که باید سازوکاری برای آن ایجاد شود. باید این موضوع بررسی شود که رای‌دهندگان با چه سازوکاری انتخاب شدند و اینکه آیا کسانی که به کاندیداها رای دادند، دارای صلاحیت بوده‌اند؟
این هنرمند تئاتر مشهد می‌افزاید: در هر صورت، انتخابات برگزار شده و افراد انتخاب شده‌اند. اکنون امیدوارم اداره فرهنگ و ارشاد با هیئت‌مدیره انجمن‌های هنرهای نمایشی نهایت همکاری را داشته باشد و استقلال و قدرتی را که از دست داده است، دوباره بازگرداند. لازمه این کار نیز در درجه‌اول اعتمادسازی است؛ یعنی اعتمادی را که اهالی هنر نسبت به انجمن هنرهای نمایشی از دست داده‌اند، ترمیم کند و بازگرداند. باید کاری کند که انجمن هنرهای نمایشی محل رجوع اهالی تئاتر باشد.
این هنرمند تئاتر اضافه می‌کند: اگر هیئت‌مدیره می‌خواهد موفق و قدرتمند شود، باید به جایگاه و پایگاه اصلی خودش یعنی ایجاد بستری برای حضور اهالی تئاتر، بازگردد. اگر بخواهد مستقل از اهالی تئاتر به مسیر خودش ادامه دهد، محکوم به شکست است و تبدیل به انجمنی می‌شود که در این شش سال اخیر، دیدیم. در این سال‌ها، اهالی تئاتر بدون درنظرگرفتن انجمن هنرهای نمایشی، کار‌های خود را مستقل انجام می‌دادند و انجمن از چرخه تصمیم‌گیری‌های اهالی تئاتر خارج شده بود و صرفاً نامی را به یدک می‌کشید.
جانفدا با اشاره به رویکری که انجمن هنرهای نمایشی باید داشته باشد، حرف‌هایش را به پایان می‌برد و می‌گوید: انجمن باید از اهالی تئاتر درباره مشکلاتی که وجود دارد، نظرخواهی کند. اعضای هیئت‌مدیره باید با یکدیگر وفاق داخلی داشته و در تمام موضوعات با یکدیگر، هم‌نظر و هم‌سو باشند، از بازی قدرت و باندبازی عبور کنند و هنرمندان تئاتر را زیر چتر حمایتی خود بگیرند که در این صورت قطعاً می‌توانند قدرتمند عمل کنند. خیلی مهم است که هیئت‌مدیره هر قدمی که برمی‌دارد با نظر و تایید اهالی تئاتر باشد.