به گزارش شهرآرانیوز، ۱۲ هزار میلیارد تومان؛ این رقم برآوردی از خسارت قطع برق سال گذشته به محصولات باغی و زراعی خراسان رضوی و تأسیسات کشاورزی مرتبط با آن است، اما حالا باتوجه‌به افزایش دمای هوا، افزایش ساعت‌های خاموشی و افزایش قیمت تأسیسات کشاورزی، پیش‌بینی می‌شود که این رقم امسال افزایش هنگفتی داشته باشد. این جملات، خلاصه‌ای از گفت‌وگوی شهرآرا با معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی است.
تصورش را بکنید که این فقط خسارت مادی است، ادامه این روند باتوجه‌به ارتباط مستقیم امنیت غذایی به حوزه کشاورزی خسارت‌های جبران‌ناپذیری را در پی خواهد داشت. کدام روند؟ روند قطع برق و بی‌توجهی به توسعه زیرساخت‌های انرژی. سال‌ها قبل برای رفع مشکل سوخت موتورپمپ‌های دیزلی قرار شد با حمایت وزارتخانه‌های نفت، نیرو و جهاد کشاورزی پمپ‌های دیزلی کشاورزان به پمپ‌های برقی تبدیل شود.
همین موضوع باعث شد که آبیاری زمین‌های کشاورزی از طریق چاه در بسیاری از مناطق به برق وابسته شود. حالا ناترازی انرژی باعث قطعی برق در حوزه‌های مختلف از صنعت تا کشاورزی شده است. قطعی‌هایی که خسارتش نه فقط برای امسال که در آینده کشاورزی نیز مؤثر است.
«به داد کشاورزان برسید، قطعی برق حداقل به ۵۰ درصد محصولات کشاورزی ما ضرر می‌زند. چه خرده‌مالک‌ها و چه کشاورزانی که کل مالک هستند و چاه آب دارند، هر روز قطع برق داریم که مشکلات زیادی برای ما به وجود آورده است.» اینها برشی از صحبت‌های حسن قلی‌پور، کشاورزی در روستای هلال و رئیس شورای شهرستان چناران است. او می‌گوید: با قطعی برق دو مشکل خیلی بزرگ برای کشاورزان ایجاد می‌شود.
اول ریزش دیواره چاه‌ها به دلیل عمیق بودن چاه‌های کشاورزی و تغییر در سطح آب با قطعی برق و ایجاد گل و درنهایت ریزش دیوارهاست که در صورت ادامه این روند، هر دو سال مجبور به حفر چاه جدید هستیم. دومین مشکل قطعی برق افزایش مدار آب کشاورزی (دوره آب‌دهی) است. مثلا اگر مدار آب ۹ یا ۱۰ روزه باشد با توجه به قطعی پنج ساعت در هر روز این دوره به چهارده روز افزایش پیدا می‌کند.
قلی‌پور ادامه می‌دهد: کشاورزانی که قانونی کار می‌کنند و پول آب‌وبرق را پرداخت می‌کنند باید جور آنهایی را که به‌طور غیرقانونی نیز چاه حفر می‌کنند بکشند. مثلا در برخی مناطق بیش از ۱۰۰ حوضچه غیرمجاز تا دلتان بخواهد چاه غیرمجاز وجود دارد که هیچ‌کس پیگیر آن نیست.
حسن نزاکتی کشاورزی در روستای حاجی‌آباد نیز درباره وضعیت کشت‌وکار خود می‌گوید: اکنون روزی پنج ساعت قطع برق داریم. من ذرت علوفه‌ای کشت کرده‌ام. روز‌ها که گرم است خشک می‌شود، باید آب بدهم که جان بگیرند. از طرفی قطع و وصل آب باعث خرابی پمپ، شناور و... می‌شود که همه اینها هزینه مضاعف برای ماست.
حتما در این چند روز خبر‌هایی از تلفات مرغداری‌ها به‌دلیل قطع برق شنیده‌اید. یک مرغدار دراین‌باره می‌گوید: هرچند برنامه قطعی برق روزانه (مثل صنایع و کشاورزی) به مرغداری‌ها نرسیده است، اما مرغدار‌ها در همه پنجاه روزی که جوجه در سالن دارند با وجود نوسانات برقی با استرس زندگی می‌کنند. او می‌گوید: حتی مرغداری‌هایی که ژنراتور دارند گاهی جواب نمی‌دهد و تلفات سنگین به بار می‌آورد. همچنین قطعی برق کشتارگاه‌ها و کارخانه‌های خوراک دام بر وضعیت تولیدکنندگان مرغ گوشتی تأثیر دارد.
این گوشه کوچکی از خروار‌ها گلایه کشاورزان است که با قطعی برق دچار مشکل شده‌اند. البته در این گزارش به بررسی قطعی‌ها در حوزه زراعی و باغی کشاورزی پرداخته‌ایم.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با تأکید بر اینکه بخش کشاورزی استان با میزان مصرف ۱۴ درصد از کل برق مصرفی و به‌دلیل متولی امنیت غذایی‌بودن باید اولویت آخر قطع برق باشد به شهرآرا می‌گوید: قطع برق در اوج نیاز آبی باعث افت شدید عملکرد محصول و حتی نابودی کامل آن به‌ویژه در محصولات گلخانه‌ای و همچنین کاهش کیفیت محصولات غذایی می‌شود.
محمد میری دیسفانی با اشاره به اینکه تنش آبی ناشی از قطع برق موجب افزایش برخی آفات و تحمیل هزینه‌های هنگفت به کشاورزی و به خطر افتادن سلامتی جامعه می‌شود می‌افزاید: با توجه به بررسی‌های صورت گرفته قطعی برق ۱۰ هزار و ۸۵۴ میلیارد تومان خسارت مستقیم به محصولات زراعی وارد کرده و با احتساب هزار میلیارد تومان خسارت وارده به تجهیزات کشاورزی از جمله ریزش بدنه چاه‌ها و سوختن الکتروموتور‌ها مجموع خسارت‌ها حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. همچنین خسارت وارده به محصولات و درختان در سال‌های آینده حتمی است که در این برآورد لحاظ نشده است.
به گفته او به دستور وزارت نیرو در طی سال، ساعت کارکرد چاه‌ها ۴۰ درصد ظرفیت خود است. از سوی دیگر بخش کشاورزی بیش از ۷۰۰ هزار کیلو وات‌ساعت برق خریداری کرده است که فقط بیش از ۵۰۰ هزار کیلو وات ساعت آن را مصرف می‌کند، یعنی حدود ۱۷۰ هزارساعت کمتر از میزان خریداری شده، اینها یعنی بخش کشاورزی صرفه‌جویی دارد. همچنین در قرارداد کشاورزان با شرکت برق این شرکت متعهد به تأمین ۲۴ ساعت برق مورد نیاز و در غیر این صورت پرداخت خسارت شده است که به هیچ‌کدام عمل نمی‌کند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان با یک حساب و کتاب از قطعی برق در حوزه کشاورزی می‌گوید: این روند باعث کاهش ۱۲ درصدی میزان آبیاری مزارع کشاورزی و باغات است، به‌علاوه هر مرحله خاموشی حداقل هدررفت ۱۵ درصد آب را در پی دارد که منجر به ایجاد تنش آبی و خسارت جبران‌ناپذیر است. این کاهش آبیاری معادل خارج‌کردن ۲۶۵ حلقه چاه از انتفاع و در نتیجه نابودی اشتغال بیش از ۲۸۵۰۰ نفر فعالان کشاورزی استان خواهد بود.
میری می‌افزاید: بیش از ۹۹ درصد اراضی استان متأثر از خشک‌سالی است که پیامد آن کاهش تولید در بخش کشاورزی است. از سوی دیگر تنش‌های ناشی از آبیاری کم مزارع و باغات به‌واسطه خاموشی چاه‌های کشاورزی به دلیل قطعی مکرر برق، خسارت‌ها را افزایش و امنیت غذایی جامعه را هدف قرار داده است.
آن هم برای استان ما که علاوه‌بر جمعیت خود سالانه میزبان بیش از ۳۰ میلیون زائر داخلی و خارجی است. نظام خرده‌مالکی و اقتصاد وابسته استان به کشاورزی معیشتی، تنوع کشت، نقش مهم بخش کشاورزی در تأمین مایحتاج استان و همچنین تأمین بیش از ۷۵ درصد مواد اولیه صنایع تبدیلی و فراوری استان اهمیت جایگاه کشاورزی را نمایان می‌کند.