حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ یکی از میراث گران‌قدر اهل‌بیت (ع)، ادعیه و نیایش‌هایی است که از آنها برای ما به یادگار مانده است؛ نیایش‌هایی که درحقیقت مجموعه‌ای از معارف الهی هستند و اهل‌بیت (ع) برای استفاده بهتر از آنها و نشر گسترده‌شان، آنها را به این شکل محفوظ و مکتوب کرده‌اند. این گنجینه گران‌بهای دعا، میراث ناب امام‌علی (ع) برای شیعیانشان است؛ میراثی که نه‌تن‌ها به ما می‌آموزد چگونه با پروردگار حرف بزنیم و از محضرش چه بخواهیم، آموزه‌هایی ناب از معارف اسلامی نیز هستند.
دعای صباح، دعایی است که پیامبر اسلام (ص) آن را بعد از نماز صبح می‌خوانده و امام‌علی (ع) آن را نقل کرده است. در این دعا بلندترین مضامین حِکَمی، عرفانی و کلامی با لحن ادبی بیان شده است. علامه‌مجلسی و دیگران این دعا را از کتاب «اختیارالمصباح» نقل کرده‌اند. توحید و مراتب آن، علم ذاتی خداوند، قدرت الهی و توحید عملی، در این دعا آمده است. آقابزرگ تهرانی بیش از ۲۴شرح و ترجمه برای آن فهرست کرده است. علامه‌مجلسی نیز این دعا را در کتب «بحارالانوار»، «الدعا» و «الصلاه» آورده است.
گفته می‌شود پیامبر این دعا را بعد از نماز صبح می‌خوانده‌اند.
طاعتم اندک و نافرمانی‌ام بسیار و زبانم اقرارکننده به گناهان است. چاره من چیست‌ای پرده پوش عیب‌ها؟ای دانای نهان‌ها!ای برطرف‌کننده غم‌ها! همه گناهان مرا بیامرز.
دعای عشرات از دعا‌های معتبری است که در بیشتر کتاب‌های دعای شیعه آمده است. این دعا را امام‌علی (ع) به امام‌حسین (ع) آموخت. خواندن آن در هر صبح و شام و در عصر روز جمعه در روایات تأکید شده است. دعای عشرات دربردارنده مضامین اخلاقی و اعتقادی مانند اقرار به وحدانیت خدا، نبوت رسول اکرم (ص) و امامت حضرت علی (ع) است.
مستحب است دعای عشرات، صبح یا شب خوانده شود. بهترین اوقات قرائت این دعا بعد از عصر روز جمعه است.
و تو را سپاس به میزان وزن آب‌های دریا و تو را سپاس به شماره برگ درختان.
دعای مشلول، از امام‌علی (ع) نقل است. راوی این دعا نیز امام‌حسین (ع) است. ایشان نقل می‌کند که پدرم به جوانی بیمار بشارت داد که زمان شفا یافتنش رسیده است و این دعا را که از پیامبر (ص) آموخته بود به او یاد داد. امام علی (ع) فرمودند: «هرگاه فرد، با ایمانی خالصانه خدا را با این دعا بخواند، دعایش مستجاب می‌شود». سیدبن‌طاووس این دعا را در کتاب «مهج الدعوات» آورده. تکیه اصلی دعا، بر ذکر نام‌های خدا و مناجات و توسل است. امام‌علی (ع) فرمودند: «در این دعا اسم اعظم وجود دارد».
بعد از نماز عصر تا نماز سحر است خصوصا برای شفای بیماران و این دعا با وضو باید خوانده شود.
و من از تو درخواست می‌کنم‌ای خدای من و تو را می‌خوانم‌ای پروردگارم و به تو امیدوارم‌ای آقایم و در اجابت دعایم به تو طمع دارم‌ای مولایم!
معروف‌ترین دعا در این مجموعه، دعای کمیل است. زیاد شدن روزی و مغفرت الهی از ثمرات خواندن این دعا دانسته شده است. شرح‌های زیادی بر دعای کمیل نوشته شده است؛ ازجمله شرح میرزاابوالحسن لاری در حاشیه زادالمعاد علامه‌مجلسی، شرح مولی‌عبدا... سبزواری، از شاگردان حاج‌ملا‌هادی سبزواری، شرح میرزاعباس دارابی، از شاگردان حاجی‌سبزواری و شرح انیس‌اللیل از تألیفات حاج‌محمدرضا کلباسی.
زمان قرائت دعای کمیل، نیمه شعبان و شب جمعه است و در ایران نیز رسم بر این است که شیعیان این دعا را در نیمه شعبان و شب‌های جمعه در مکان‌های مذهبی به‌صورت جمعی می‌خوانند.
ای نور،ای پاک از هر عیب،ای آغاز هر آغاز و‌ای پایان هر پایان، خدایا! بیامرز برای من آن گناهانی را که پرده حرمتم را می‌درد.
مناجات شعبانیه، نیایشی است که فردی به نام ابن‌خالویه آن را از امام‌علی (ع) روایت کرده است. میرزاجواد ملکی‌تبریزی، عارف شیعی، این مناجات را حاوی چگونگی رفتار بنده با خدا، ادب دعا و استغفار معرفی کرده است. به‌گفته مرتضی مطهری، انسان با قرائت این دعا، روح نیایش در اسلام را می‌فهمد و این دعا جز عرفان و محبت و عشق به خدا و معنویت، چیز دیگری نیست. آیت‌ا... عبدا... جوادی‌آملی معتقد است که مناجات شعبانیه، به‌سبب معارف بلندی که در آن است، مناجات کبیر درمیان مناجات‌هاست.
معمول مناجات شعبانیه در ماه شعبان خوانده می‌شود.
خدایا! حاجتم را برمگردان و طمعم را قرین نومیدی مساز و امید و آرزویم را از خود مبر!