شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ این شب‌ها تماشاخانه شمایل میزبان دو نمایش «قفس» و «عامدانه، عاشقانه، قاتلانه» از تولیدات شهرستان نیشابور است. کارگردانی هر دوی این نمایش‌ها را محسن مسعودی فر برعهده دارد و محمد طهان نیز به عنوان تهیه کننده او را همراهی می‌کند. «قفس» که اثری منولوگ است، تا امروز در جشنواره‌های مختلفی روی صحنه رفته و جوایز متعددی را از جشنواره تئاتر استانی خراسان۱۴۰۰، جشنواره کشوری سودای عشق بوشهر۱۴۰۱، جشنواره کشوری ارسباران اهر۱۴۰۲ و جشنواره کشوری تئاتر بوکان۱۴۰۲ از آن خود کرده است.
نمایش «عامدانه، عاشقانه، قاتلانه» نیز سال گذشته در جشنواره تئاتر استانی روی صحنه رفت و با کسب جوایزی در بخش‌های بازیگری زن، موسیقی و کارگردانی به عنوان اثر برگزیده این رویداد معرفی و راهی جشنواره تئاتر مناطق کشور در تبریز شد. ما به مناسبت اجرای این دو نمایش در مشهد با محسن مسعودی فر گفت وگویی داشته ایم که در ادامه پیش روی شماست.
مسعودی فر در ابتدای صحبت هایش درباره داستان و ژانر نمایش‌های «قفس» و «عامدانه، عاشقانه، قاتلانه» توضیحاتی ارائه می‌کند: «عامدانه، عاشقانه، قاتلانه» اثری اجتماعی است که نگاهی مستند به داستان زندگی اولین زنان قاتل ایران دارد. نمایش «قفس» هم اثری مستند درباره دختری افغان است که اجرای یک رسم قدیمی او را با چالش روبه رو می‌کند.
این کارگردان با اشاره به منولوگ بودن نمایش «قفس» یادآور می‌شود: اجرا‌های منولوگ کار را برای کارگردان و بازیگر بسیار سخت می‌کند، چون همه تصویرسازی ها، حس‌ها و اکت‌ها را فقط یک نفر باید در طول اجرا پیش ببرد. البته اگر بازیگر توانمند و کارگردانی و متن خوب باشد، اثر منولوگ هم درنهایت می‌تواند مخاطبان بسیاری را با خود همراه کند. برای مثال در ماه‌های گذشته شاهد بودیم اثری منولوگ از تهران به مشهد آمد که با استقبال خیلی خوبی در میان علاقه‌مندان تئاتر روبه رو شد.
مسعودی فر اجرای هم زمان این دو نمایش در مشهد را دشوار نمی‌داند، چون گروه بازیگری آن‌ها متفاوت از هم است و هیچ کدام به دکور سنگینی نیاز ندارند. ازاین رو آماده سازی نمایش‌ها راحت و بدون دردسر انجام می‌شود.
او همچنین می‌گوید: اگر می‌خواستیم بعد از تمام شدن اجرا‌های نمایش «عامدانه، عاشقانه، قاتلانه»، «قفس» را روی صحنه ببریم، حدود چهل شب باید درگیر اجرا‌ها می‌شدیم که کار برایمان سخت می‌شد.
مسعودی فر هر روز بعدازظهر همراه با گروهش برای اجرا به مشهد می‌آید و آخر شب به نیشابور برمی گردد. این رفت وآمد‌ها بی شک کار را برای آن‌ها دشوار می‌کند، ولی این کارگردان می‌گوید سختی‌ها را به جان خریده است تا بچه‌های شهرستان دیده شوند و همچنین تعامل و رفاقت نزدیک تری میان هنرمندان مشهد و نیشابور شکل بگیرد؛ رفاقتی که به باور او مدت هاست کم رنگ شده است. این هنرمند باور دارد که اجرای نمایش از شهرستان‌ها در مشهد یا از مشهد در شهرستان‌ها به شکل گیری تعامل میان هنرمندان و در نتیجه رشد تئاتر کمک می‌کند.
به گفته او، تئاتر به معنای تبادل است و اگر این تبادل شکل نگیرد، هیچ اتفاق ویژه‌ای در تئاتر رقم نمی‌خورد. این کارگردان می‌گوید: اثری که کیفیت خوبی دارد، باید حتما دیده شود و در شهر‌های مختلف امکان اجرا داشته باشد. انجمن نمایش استان با داشتن نگاه حمایتی می‌تواند این اتفاق را بسیار ساده کند. همچنین انجمن می‌تواند با جذب سرمایه و تزریق آن به گروه‌های نمایشی فعال در استان به رشد کیفیت آثار کمک کند.
او درباره اجرای دو نمایشش در مشهد نیز توضیح می‌دهد: این روز‌ها تئاتر شهرستان‌ها با فعال شدن آموزشگاه‌ها و دانشگاه‌ها رشد کرده و به تئاتر مشهد بسیار نزدیک شده است، به طوری که در چند سال گذشته شاهد درخشش آثار شهرستانی در جشنواره تئاتر استان بوده ایم. با وجود این، در شهرستان‌ها بستر حرفه‌ای برای اجرای نمایش چه از لحاظ فیزیکی و چه از لحاظ حمایت دولتی فراهم نیست. ازاین رو بعد از پانزده شب اجرا در نیشابور به ناچار سختی راه را قبول کردیم تا در مشهد روی صحنه برویم.
به نظر مسعودی فر تئاتر خراسان وقتی رونق می‌گیرد که مسئولان و هنرمندان به تئاتر مشهد و شهرستان‌ها به صورت برابر توجه کنند. این هنرمند همچنین بر این باور است که تئاتر خراسان بدون شهرستان معنی ندارد و تئاتر مشهد نیز در صورتی دیده می‌شود که تئاتر شهرستان را در کنار خودش داشته باشد.
او با بیان اینکه تئاتر شهرستان همواره در سال‌های گذشته مظلوم بوده است، می‌گوید: مسئولان، تئاتر شهرستان‌ها را اضافی می‌دانند، ازاین رو دغدغه‌ای هم برای رشد و بهبود آن ندارند. این اتفاق هم ناشی از سواد کم آن‌ها در حوزه تئاتر است، چون مسئولان اگر می‌دانستند که هنرهای نمایشی و تئاتر تا چه میزان می‌تواند به کاهش آسیب‌های اجتماعی و فرهنگ سازی کمک کند، برای توسعه آن اقدام‌های مؤثری انجام می‌دادند.
مسعودی فر زیرساخت‌های فیزیکی شهرستان‌ها را هم ضعیف می‌داند و یادآور می‌شود: در شهرستان‌ها به معنی واقعی سالن نمایش با نور و صندلی خوب و سیستم گرمایشی و سرمایشی مناسب وجود ندارد. در این اوضاع چه انتظاری می‌رود که گروه‌های شهرستان بتوانند با گروه‌های مشهد و تهران که امکانات بهتری در اختیار دارند، به رقابت بپردازند. این درحالی است که یک رقابت درست و جشنواره خوب وقتی شکل می‌گیرد که همه در بستر مساوی مشغول به فعالیت باشند.
به نظر این هنرمند، دنیای امروز دنیای سخنرانی نیست و مسئولان باید برای مطرح کردن مباحث مختلف از زبان هنر و تصاویر زیبا بهره بگیرند تا به اهدافی که به دنبالش هستند، سریع‌تر دست پیدا کنند. او همچنین باور دارد که در کشور ما باید به جای ساخت زندان، سالن تئاتر ساخته شود، چون تئاتر می‌تواند از بسیاری اتفاقات جلوگیری کند و در حل بسیاری از مسائل تأثیر بسزایی داشته باشد.
مسعودی فر در ادامه نیز گلایه‌هایی از مسئولان شهرستان نیشابور و استان مطرح می‌کند: ما سال گذشته در جشنواره‌های مختلفی شرکت و جایزه کسب کردیم، ولی مسئولان شهرستان حتی یک پیامک هم نفرستادند تا به ما تبریک بگویند. از سوی دیگر ما به عنوان نماینده استان راهی جشنواره‌های مختلف شده بودیم، اما باید خودمان برای حضور در این رویداد‌ها هزینه می‌کردیم.
این درحالی است که من به عنوان کارگردان نباید دغدغه این را داشته باشم که گروهم را چگونه به جشنواره برسانم و فقط باید روی کارم متمرکز شوم. او با اشاره به حمایت‌های صورت گرفته از تئاتر در شهر‌هایی همچون یزد و تبریز، ابراز امیدواری می‌کند که در استان خراسان رضوی و شهرستان نیشابور هم نگاه متفاوتی به تئاتر شکل بگیرد و بودجه خوبی به گروه‌ها اختصاص داده شود.
مسعودی فر جشنواره‌ها را مسکنی می‌داند که فقط اهالی تئاتر را گردهم می‌آورند و نمی‌توانند اتفاقی تأثیرگذار را در جامعه رقم بزنند. به نظر او انجمن نمایش و اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان باید با آثار خوب جشنواره‌ها برای اجرا قرارداد ببندد تا آن‌ها پیش روی طیف گسترده تری از مردم قرار گیرند.
این هنرمند ابراز امیدواری می‌کند که با روی کارآمدن هیئت مدیره جدید انجمن نمایش و انتخاب مدیرعاملی قوی و کاربلد، اتفاقات خوبی برای تئاتر شهرستان‌ها رخ دهد و رشد تئاتر خراسان دوچندان شود.