زهرا مرادوند | شهرآرانیوز؛ زمان رسیدن اورژانس مشهد به محل مأموریت، سه دقیقه از میانگین کشوری عقب‌تر است؛ میانگین کشوری برای رسیدن نیرو‌های اورژانس به محل مأموریت، دوازده دقیقه است که این رقم در مشهد به پانزده دقیقه می‌رسد؛ این اعتراف تلخ را رئیس مرکز اورژانس پیش بیمارستانی و حوادث دانشگاه علوم پزشکی مشهد درحالی مطرح کرده است که این مرکز اولین خط مراقبت در برخورد با افراد بیمار و نیازمند به درمان با فوریت در خارج از محیط بیمارستان محسوب می‌شود و در جهان، تعداد و کیفیت این مراکز نقطه قوتی در چرخه سلامت است.
علی یزدانی البته بخشی از عقب ماندن از میانگین کشوری در زمان رسیدن نیرو‌های اورژانس به محل را متوجه مردمی می‌داند که با مزاحمت‌های تلفنی یا تماس‌های غیرضروری، روند خدمت رسانی را با تأخیر مواجه می‌کنند. با او درباره چندوچون ناوگان اورژانس مشهد و نیاز‌ها و کمبودهایش، گپ زده ایم که حاصلش را می‌خوانید.
روزانه حدود ۱۰۰دستگاه آمبولانس در مشهد فعال است، با این حال حدود هشتاد دستگاه آمبولانس دیگر نیاز داریم تا پاسخگویی۱۱۵ در این کلان شهر بهبود یابد. این نیاز به وزارت بهداشت نیز اعلام شده است، اما هنوز مشخص نیست از این هزار دستگاه آمبولانس اعلام شده ازسوی وزیر چه تعدادی به مشهد اختصاص می‌یابد و این موضوع به تصمیم گیری وزارت بهداشت بستگی دارد.
البته هزار دستگاه آمبولانس در کشور تا دهه آخر صفر، توزیع و سهم مشهد نیز مشخص خواهد شد؛ اگرچه تعداد و کم وکیف آن هنوز مشخص نیست.
محدوده خدمترسانی۱۱۵ مشهد تا شهرک رضویه و جاده کلات و حریم شهری مشهد است. در این محدوده، ۶۹پایگاه شهری و ۹پایگاه جاده‌ای نیز در اطراف شهر داریم که درمجموع حدود هفتصد نیروی انسانی در آنها مشغول فعالیت هستند. علاوه بر آمبولانس، هجده دستگاه موتورلانس نیز در۱۱۵ مشهد فعالیت می‌کنند. پیش از این، سیزده دستگاه موتورلانس داشتیم که به تازگی پنج دستگاه به آن اضافه شد و در امر خدمت رسانی پیشبیمارستانی در مشهد، کمک رسان است.
در شرایط فعلی که ۶۹پایگاه و ۱۰۰دستگاه آمبولانس داریم، کمبود نیرو حس نمی‌شود، اما ازآنجاکه به ساخت پایگاه‌های جدید نیاز است، جذب نیروی جدید نیز قطعا در برنامه خواهد بود که براساس آزمون سراسری سازمان سنجش یا جهاددانشگاهی، نیرو برای پست‌های سازمانی موردنیاز جذب می‌شود.
بله، تجهیزات داخل آمبولانس‌های مشهد با چک لیست استاندارد سازمان اورژانس کشور برابری می‌کند، اما کاری که دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این زمینه انجام داده است، تجهیز این ناوگان به «تله کاردیولوژی» برای گرفتن نوار قلب برای بیماران قلبی است که با ارسال سریع آن به مرکز، می‌توان اقدامات درمانی بهنگام و سریع تری انجام داد. تلاش کردیم ناوگان اورژانس مشهد را به این دستگاه تجهیز کنیم. تاکنون نیز حدود ۵۰درصد از ناوگان۱۱۵ مشهد به این دستگاه مجهز شده اند.
ناوگان آمبولانسی مشهد بنز آلمان است که کیفیت خوبی دارد و مقاوم است، اما با توجه به حجم مأموریت‌ها و پیمایشی که انجام می‌دهند، برخی خودرو‌های ناوگان، فرسوده شده است و نیاز به نوسازی آنها حس می‌شود؛ اگرچه در زمینه بازسازی ناوگان اقداماتی انجام شده و ۲۵دستگاه آمبولانس نیز بازسازی شده است، قطعا نیاز به نوسازی این ناوگان وجود دارد و کابین عقب و برخی آمبولانس‌ها نیاز به بازسازی و تعمیرات دارد، با این حال چیزی که ما به دنبالش هستیم، نوسازی ناوگان است و امیدواریم از تعداد هزار آمبولانس خریداری شده در کشور، سهم مشهد ویژه دیده شود؛ زیرا حداقل بیست دستگاه از آمبولانس‌های موجود، نیاز به جایگزینی دارند.
روزانه حدود ۲هزار تا ۲هزارو۵۰۰تماس تلفنی با اورژانس مشهد برقرار می‌شود که ۴درصد این آمار متأسفانه مربوط به مزاحمت‌های تلفنی است. این موارد را از طریق مراجع قضایی نیز پیگیری کرده ایم؛ زیرا هر مأموریت دست کم دو ساعت از وقت اورژانس و ناوگانش را می‌گیرد. تقریبا یک سوم تماس‌ها منجر به اعزام آمبولانس می‌شود.
مشهد پایگاه هوایی مستقل ندارد؛ به همین دلیل با هوانیروز ارتش قراردادی داریم که بر اساس آن، محدوده اورژانس هوایی دانشگاه مشهد پوشش داده می‌شود.
تعداد پایگاه‌های هوایی فعال در کشور نیز حدود ۴۶پایگاه است، اما اغلب اورژانس‌های هوایی به دلیل کمبود بالگرد و هزینه‌های سنگین تأمین آن در سطح کشور، از ظرفیت ارتش و نیروی انتظامی استفاده می‌کنند؛ برای مثال د ر شهر‌هایی مانند مشهد و نیشابور که هوانیروز دارند، از ظرفیت هوانیروز و در جایی نظیر گناباد که این ظرفیت وجود ندارد، از توان شرکت خصوصی آواسلامت، بهره گرفته می‌شود.
درحقیقت یکی از بخش‌های پرهزینه اورژانس در دنیا، مربوط به اورژانس هوایی است که براساس نوع مأموریت آن، هزینه‌ها متفاوت است. میانگین پرداختی اورژانس بابت اجاره بالگرد هوانیروز برای مأموریت‌های هوایی، بین ۶۰ تا ۷۰میلیون تومان است که نسبت به سال‌های گذشته افزایش داشته است، با این حال اورژانس هیچ محدودیتی برای پرداخت هزینه‌های مأموریت‌های هوایی ندارد؛ زیرا این هزینه بهصورت متمرکز از طریق سازمان اورژانس کشور تأمین می‌شود.
استاندارد کشوری برای رسیدن به محل، دوازده دقیقه، اما در مشهد پانزده دقیقه است، بنابراین ما سه دقیقه از میانگین کشوری عقب هستیم و برای رسیدن به استاندارد کشور تلاش می‌کنیم، با این حال تحقق این هدف، معطوف به توسعه پایگاه‌ها از یک سو و ارتقای آموزش مردم از سوی دیگر است.
تأسف آور است که هنوز هم برخی افراد درباره کارویژه اورژانس توجیه نیستند؛ به همین دلیل تعدادی از مأموریت‌های اورژانس مشهد یا غیرضروری است یا به دلیل مزاحمت‌های تلفنی است، بنابراین اگر فرهنگ سازی درستی بشود تا عموم مردم حساسیت اورژانس و محدود بودن آمبولانس و پایگاه‌ها را بدانند، تعداد مأموریت‌های واقعی کمتر می‌شود و به تبع آن، زمان رسیدن به محل نیز کاهش خواهد یافت.
چشم انداز اورژانس مشهد معطوف به توسعه پایگاه‌ها و افزایش تعداد موتورلانس هاست. افزایش تعداد موتورلانس‌ها باتوجه به اینکه نیاز به ایجاد پایگاه جدید هم ندارند، مقرون به صرفه و بسیار شایان توجه است؛ زیرا جای کمتری می‌گیرند و بهره وری بیشتری نیز دارند، بنابراین همه تلاش ما این است که تا پایان امسال، شش دستگاه موتورلانس جدید نیز به ناوگان اضافه کنیم.
همچنین باتوجه به ورود حجم زیاد زائر به مشهد در دهه آخر صفر، از تمام ظرفیت اورژانس مشهد و حتی اورژانس کشور برای ارائه خدمات فوریت‌های پزشکی به جمعیت انبوه زائران رضوی، بهره گرفته خواهد شد.
علی یزدانی
رئیس مرکز اورژانس دانشگاه علوم پزشکی مشهد