نجفی - ابراهیمی | شهرآرانیوز؛ آسانسور که‌در‌برخی از‌نقاط جهان به‌عنوان بالابر شناخته می‌شود، به‌بخشی ضروری از‌زندگی روزمره ما تبدیل شده است. از‌مجتمع‌های مسکونی گرفته تا‌آسمان‌خراش‌های تجاری، آسانسورها کارآمدی حرکت افراد در‌مسیر عمودی را‌تسهیل و‌در‌زمان و‌انرژی صرفه‌جویی می‌کنند. در‌حالی که‌استفاده از‌آن‌ها ممکن است ساده به‌نظر برسد، ولی درباره آن آداب، اقدامات ایمنی و‌حقایق تاریخی وجود دارد که‌بسیاری از‌ما ممکن است از‌آن‌ها چشم‌پوشی کنیم.
تاریخچه آسانسورها به‌دوران باستان برمی‌گردد، اما مفهوم آسانسور مسافری که‌امروزه می‌شناسیم از‌اواسط قرن نوزدهم شروع شد.
اولین استفاده عمومی‌از‌آسانسور مسافربری در‌اروپا را‌می‌توان در‌سال۱۸۵۷ردیابی کرد، زمانی که‌شرکت آسانسور Otis یک آسانسور را‌در‌ساختمان فروشگاه بزرگ پنج‌طبقه Haughwout در‌شهر نیویورک نصب کرد.
این پدیده جدید با‌یک پیشرفت قابل توجه نسبت به‌بالابر‌های سنتی بود چرا که‌در‌طراحی آن از‌سوی Elisha Otis ترمز ایمنی نیز وجود داشت تا‌در‌صورت خرابی کابل‌ها از‌سقوط آسانسور جلوگیری کند. این نوآوری یک ترس عمده مرتبط با‌آسانسور در‌آن زمان را‌برطرف کرد.
این آسانسور می‌توانست تا۴۵۰کیلوگرم (حدود ۱۰۰۰پوند) را‌حمل کند و‌نیروی آن با‌یک موتور بخار تأمین می‌شد. نصب و‌راه‌اندازی این آسانسور آغاز‌عصر آسمان‌خراش‌ها بود، زیرا اکنون ساختمان‌ها می‌توانستند به‌راحتی با‌استفاده از‌این فناوری بلند و‌بلندتر شوند. آسانسور نیویورکی با‌سرعتی در‌حدود ۳/۶ متر در ثانیه حرکت می‌کرد که‌بسیار کمتر از‌تجربه‌امورزی ما از‌دنیای آسانسورهاست. امروزه آسانسور‌های فعال در‌بلندمرتبه‌های مدرن می‌توانند به‌راحتی به‌سرعت ۳۲/۱۸ کیلومتر در‌ساعت برسند.
منتظر خروج مسافران باشید: یکی از‌قوانین اساسی استفاده از‌آسانسور، اجازه خروج مسافران قبل از‌ورود نفرات جدید است. این روند ضمن جلوگیری از‌ازدحام به‌روان‌تر شدن جریان حرکت کمک می‌کند.
در‌را برای دیگران نگه دارید: اگر کسی را‌دیدید که‌به‌آسانسور نزدیک می‌شود، مؤدبانه است که‌در‌را برای او‌باز‌نگه دارید. یک فشار ساده دکمه «باز‌شدن در» می‌تواند چند دقیقه برای کسی صرفه‌جویی کند، که‌ممکن است در‌یک محیط شهری پرسرعت بسیار پرمشغله و‌گرفتار است. البته شاید لازم باشد به‌سرنوشت تلخ کارمند شهرداری تهران در‌اینجا اشاره کنیم که‌به‌دلیل تلاش برای بازنگهداشتن دری که‌بسته شده بود از‌سوی فردی بیرون از‌آسانسور، دچار حادثه شده بود که‌با شرایط ذکر شده در‌این بند متفاوت است.
رو به‌جلو بایستید: پس از‌ورود به‌آسانسور، رو به‌جلو و‌به‌سمت درها قرار بگیرید. این اقدام ساده به‌حفظ یک محیط منظم کمک کرده و‌از‌موقعیت‌های ناخوشایند جلوگیری می‌کند.
دکمه طبقه خود را‌فقط یک بار فشار دهید: یک بار فشار دادن دکمه طبقه مورد نظرتان کافی است. فشار دادن مکرر سرعت آسانسور را‌افزایش نمی‌دهد و‌می‌تواند برای دیگر مسافران آزاردهنده باشد.
باصدای بلند مکالمه نکنید: مکالمات باصدای بلند یا‌تماس‌های تلفنی پیاپی می‌تواند در‌فضای محدود آسانسور اختلال ایجاد کند. بهتر است سروصدا را‌به‌حداقل برسانید.
استفاده بیش از‌ظرفیت: برای هر آسانسور براساس ضوابط فنی تولید آن یک محدوده وزنی به‌عنوان حداکثر وزن مجاز‌در نظر گرفته شده است. استفاده بیشتر از‌حد مجاز‌شامل حمل بار یا‌تعداد نفرات نه‌تن‌ها می‌تواند باعث ناراحتی شود، بلکه خطرات ایمنی را‌نیز به‌همراه دارد. اگر با‌آسانسور پر روبه‌رو هستید، لطفا صبور و‌منتظر آسانسور بعدی باشید.
مسدود کردن درها: از‌ایستادن در‌مقابل در‌های کابین آسانسور جدا خودداری کنید، زیرا می‌تواند مانع ورود یا‌خروج افراد شود. اگر به‌اجبار نزدیک درها هستید و‌کسی باید پیاده شود، برای مدت کوتاهی کنار بروید.
پریدن یا‌تکان دادن: حتما به‌خاطر داشته باشید که‌نه خودتان و‌نه‌دیگران در‌داخل آسانسور حرکات اضافی مانند پریدن انجام ندهید. آسانسورها، ماشین‌آلات بزرگ، اما ظریفی هستند و‌چنین اقداماتی می‌تواند باعث اختلال در‌عملکرد آنها شود.
باز‌نگه داشتن در‌برای مدت طولانی: در‌حالی که‌باز‌نگه داشتن در‌برای مدت کوتاهی حتی می‌تواند مؤدبانه تلقی شود، نگه داشتن آن برای مدت طولانی می‌تواند برنامه آسانسور را‌مختل کند و‌زمان جابه‌جایی دیگران را‌به‌تأخیر بیندازد.
نادیده گرفتن علائم ایمنی: هرگز علامت‌هایی که‌ممکن است امور خدمات ساختمان یا‌پیمانکار فنی آسانسور به‌صورت دستی به‌کابین اضافه کرده باشند را‌نادیده نگیرید. برای مثال سعی نکنید در‌های آسانسوری که «خارج از‌سرویس» اعلان شده است را‌به‌صورت دستی باز‌کنید. همیشه دستورالعمل‌های ارائه شده‌مدیریت ساختمان یا‌تکنیسین‌های آسانسور را‌دنبال کنید.
با وجود پیشرفت در‌فناوری و‌ایمنی، حوادث آسانسور همچنان رخ می‌دهد. شناخت رایج‌ترین حوادث می‌تواند به‌پیشگیری از‌آن‌ها کمک کند.
قطع برق: یکی از‌شایع‌ترین حوادث گیر افتادن آسانسور به‌دلیل قطع یا‌اختلال شبکه برق است. در‌حالی که‌آسانسور‌های مدرن اغلب دارای سیستم‌های پشتیبان هستند، گیر افتادن در‌آسانسور به‌این دلیل می‌تواند یک تجربه‌ناراحت‌کننده باشد. در‌بیشتر موارد، دکمه اضطراری داخل آسانسور باید برای درخواست کمک استفاده شود.
خرابی درها: یکی دیگر از‌مشکلات رایج، خرابی درها‌ست که‌ممکن است به‌درستی بسته نشوند یا‌خیلی سریع بسته شوند. در‌صورت گیرکردن افراد یا‌اشیا در‌بین درها، ممکن است آنها یا‌حتی کابین آسانسور دچار آسیب شوند. تعمیر و‌نگهداری و‌بررسی‌های منظم می‌تواند به‌طور قابل توجهی چنین حوادثی را‌کاهش دهد.
اضافه بار: نادیده گرفتن محدودیت وزن به‌ویژه در‌ساختمان‌های قدیمی‌یک مشکل رایج است، اضافه بار می‌تواند باعث توقف آسانسور بین طبقات شود یا‌در‌موارد بدتر منجر به‌خرابی کابل آن شود. همیشه محدودیت‌های وزن اعلام شده در‌داخل آسانسور را‌رعایت کنید.
استفاده کارآمد از‌آسانسور نه‌تن‌ها در‌مورد راحتی بلکه در‌مورد بهینه‌سازی مصرف انرژی و‌حفظ ایمنی است. در‌ادامه به‌چند نکته برای استفاده بهتر از‌آسانسور اشاره می‌کنیم:
برای مسافت‌های کوتاه از‌پله‌ها استفاده کنید: اگر فقط یک یا‌دو طبقه بالا یا‌پایین می‌روید، از‌پله‌ها استفاده کنید. این اقدام نه‌تن‌ها بار کاری آسانسورها را‌کاهش می‌دهد بلکه باعث ارتقای آمادگی جسمانی شما نیز می‌شود.
از‌ساعات شلوغی پرهیز کنید: درست مانند ترافیک در‌جاده‌ها، آسانسورها معمولا در‌هنگام رفت‌وآمد‌های صبح و‌عصر ساعات اوج مصرف دارند. در‌صورت امکان، تردد آسانسوری خود را‌خارج از‌این زمان‌ها برنامه‌ریزی کنید تا‌از‌انتظار‌های طولانی و‌شلوغی کابین خودداری کنید.
سریع، اما مؤدب باشید: برای اطمینان از‌حداقل تأخیر، سریعا از‌آسانسور ورود و‌خروج کنید. با‌این حال، همیشه مؤدب و‌مراقب دیگر مسافران باشید.
دکمه مسیر خود را‌فشار دهید: زمانی که‌در‌انتظار آسانسور هستید، اگر به‌سمت بالا می‌روید، دکمه «بالا» و‌اگر پایین می‌روید، دکمه «پایین» را‌فشار دهید. این به‌سیستم آسانسور کمک می‌کند تا‌به‌طور مؤثر کار کند و‌توقف‌های غیر ضروری را‌کاهش دهد.
سفر‌های یکپارچه: در‌ساختمان‌های تجاری، اگر نیاز‌به‌بازدید از‌چند طبقه دارید، سعی کنید سفر‌های خود را‌یکپارچه کنید‌تا از‌استفاده مکرر از‌آسانسور خودداری شود.
ظرفیت و‌عملکرد: آسانسور‌های اولیه، به‌ویژه آنهایی که‌در‌قرن ۱۹بوده‌اند، اساسا با‌نیروی بخار‌یا به‌صورت دستی کار می‌کردند. اولین آسانسور برقی از‌سوی ورنر فون زیمنس در‌آلمان در‌سال ۱۸۸۰معرفی شد و‌جهشی قابل توجه در‌فناوری آسانسور را‌نشان داد. این مدل‌های اولیه ظرفیت محدودی داشتند و‌اغلب تنها تعداد انگشت‌شماری از‌مسافران را‌در‌خود جای می‌دادند.
هزینه استفاده: هزینه استفاده از‌آسانسور‌های اولیه معمولا در‌قیمت کالا‌ها یا‌خدمات ارائه شده در‌ساختمان‌هایی که‌آن‌ها نصب شده بودند، لحاظ می‌شد. در‌برخی موارد، برای استفاده از‌آسانسور هزینه‌های اندکی لحاظ شده بود، به‌خصوص در‌فروشگاه‌های بزرگ که‌تازگی آسانسورسواری به‌خودی خود یک جذابیت بود.
تأثیر معماری: اختراع آسانسور تأثیر عمیقی بر معماری گذاشت و‌باعث ساخت آسمان‌خراش‌ها شد. ساختمان‌ها دیگر با‌استقامت فیزیکی لازم برای بالا رفتن از‌پله‌ها محدود نمی‌شدند و‌به‌معنای واقعی کلمه آسمان تنها سقف محدودیت فعالیت ساختمانی بود. این منجر به‌خط آسمان نمادینی شد که‌امروزه در‌شهر‌هایی مانند نیویورک، لندن و‌پاریس می‌بینیم.
نگرانی‌های ایمنی: ایمنی یک نگرانی قابل توجه در‌روز‌های اولیه استفاده از‌آسانسور بود. ترس از‌سقوط آسانسور تا‌زمان معرفی ترمز ایمنی Otis بسیار گسترده بود. حتی در‌آن زمان، عموم مردم در‌ابتدا برای استفاده از‌آسانسور مردد بودند، که‌منجر به‌طراحی ساختمان‌ها با‌آسانسور و‌هم‌زمان پله‌های بزرگ شد.
آسانسورها اجزای حیاتی زیرساخت‌های عمومی‌هستند که‌حرکت کارآمد را‌در‌داخل ساختمان‌های مسکونی، تجاری، درمانی‌یا حمل‌و‌نقل عمومی‌تضمین و‌به‌ایمنی عمومی‌کمک می‌کنند. با‌این حال، استفاده نادرست یا‌رفتار نامناسب در‌آسانسور‌ها می‌تواند عملکرد آنها را‌مختل کند و‌گاهی‌خطرات ایمنی را‌به‌همراه داشته باشد. در‌پاسخ به‌این مسائل، حوزه‌های قضایی مختلف در‌کشور‌های غربی مقررات، مجازات‌ها و‌جریمه‌هایی را‌برای رسیدگی به‌سوء‌استفاده از‌آسانسور اعمال کرده‌اند.
این روز‌ها به لطف بیماری‌های متعدد از جمله آرتروز، کمر درد، گردن درد و... کمتر کسی حاضر است در آپارتمانی زندگی کند که با پله رفت وآمد داشته باشد. در خرید خانه‌های امروزی یکی از ضرورت‌ها، داشتن آسانسور است. آنهایی هم که سال‌ها از ساخت خانه‌شان می‌گذرد و بدون آسانسور است سعی در راضی کردن دیگر همسایگان دارند تا آن را حتی در کوچک‌ترین فضای ممکن ایجاد کنند.
با این توصیف این وسیله بسیار کاربردی، اما زمینه‌ساز حوادث بسیار است. بنا به گزارش سازمان آتش‌نشانی شهرداری مشهد امکان ندارد روزی تلفن ۱۲۵ زنگ بخورد و خبر از محبوسی در آسانسور گزارش نشود.
اولین
فراوانی محبوسی در آسانسور در صدر حوادث امداد و نجات آتش‌نشانی مشهد است
۶۰ درصد
سهم محبوسی در آسانسور از مجموع حوادث امداد و نجات
یک ماه بدون حادثه
با آ‌نکه هر روز محبوسی در آسانسور ناشی از خرابی به ۱۲۵ مشهد گزارش می‌شود، اما طی یک ماه گذشته هیچ حادثه‌ای مربوط به آسانسور در دسترس نیست
۱۲۱۱ مورد
در سه‌ماه اول امسال در مشهد بیشترین فراوانی امداد و نجات مربوط به آسانسور با ۱۲۱۱ مورد بوده است
مترجم: نجفی| استفاده نادرست از‌آسانسور‌ها می‌تواند شامل مجموعه‌ای از‌رفتار‌ها باشد که‌هنجار‌های ایمنی را‌نقض یا‌عملکرد صحیح این ماشین‌ها را‌مختل می‌کند. برخی از‌رایج‌ترین تخلفات عبارت‌اند از‌خراب‌کاری، دست‌کاری در‌سیستم‌های اضطراری، اضافه بار، مسدود کردن یا‌نگه داشتن درها، سیگار کشیدن یا‌آتش‌افروزی، دسترسی غیرمجاز (استفاده از‌آسانسور برای دسترسی به‌مناطق یا‌طبقات ممنوعه)یا رفتار نامناسب (مانند پریدن در‌داخل آسانسور).
خرابکاری: جریمه ۲۰۰تا ۲۵۰۰پوندی با‌توجه به‌میزان آسیب وارده. در‌موارد خطیر، مجرم ممکن است به‌حبس نیز محکوم شود.
دست‌کاری سیستم‌های هشدار: جریمه تا۱۰۰۰پوند و‌اتهام ایجاد خطر عمومی.
اضافه‌بار یا‌ممانعت از‌بسته شدن درها: به‌طور معمول از سوی مدیران ساختمان‌ها با‌جریمه‌های ۱۰۰تا ۵۰۰پوندی روبه‌رو می‌شود.
خرابکاری: جریمه ۵۰۰تا ۵۰۰۰یورویی در‌نظر گرفته شده است. در‌صورت آسیب‌رسانی به‌ایمنی عمومی‌محکومیت قضایی نیز به‌دنبال دارد.
آتش‌افروزی و‌استعمال دخانیات: این امر در‌سراسر آلمان ممنوع است و‌تا۱۰۰۰یورو جریمه به‌دنبال دارد.
اضافه بار و‌سایر رفتار‌های خطرناک: جریمه ۵۰تا ۲۰۰یورویی در‌نظر گرفته شده است.
خرابکاری: جریمه ۱۵۰تا ۱۵۰۰یورویی با‌توجه به‌شدت آسیب و‌برخورد قضایی در‌نظر گرفته شده است.
ممانعت از‌بسته شدن درها: در‌صورت جزئی بودن آسیب، جریمه ۱۰۰یورویی لحاظ شده که‌در‌صورت تکرار تخلف با‌برخورد قضایی روبه‌رو می‌شود.
استعمال دخانیات: با‌توجه به‌قوانین بهداشت عمومی‌جریمه تا۴۵۰یورو تعیین شده است.
***
آسانسور ابزاری بیش از‌یک امکان رفاهی است. آنها جزو حیاتی معماری مدرن و‌زندگی شهری هستند. درک آداب معاشرت مناسب، شناخت خطرات احتمالی و‌استفاده مؤثر از‌آسانسور می‌تواند ایمنی و‌راحتی را‌برای همه به‌همراه داشته باشد. همان‌طور که‌به‌تاریخچه جذاب آسانسورها و‌تکامل آنها نگاه می‌کنیم، واضح است که‌این ماشین‌ها روش زندگی ما را‌تغییر داده‌اند و‌امکان گسترش عمودی شهر‌های ما را‌فراهم کرده‌اند که‌امکانات جدیدی را‌برای طراحی و‌عملکرد ساختمان‌ها در‌دسترس قرار می‌دهند.
دفعه بعد که‌وارد آسانسور می‌شوید، لحظه‌ای از‌تأثیر این اختراع چشمگیر بر زندگی روزمره ما و‌فکری که‌برای اطمینان از‌عملکرد روان و‌ایمن آن به‌کار می‌رود، قدردانی کنید. همچنین چه‌در‌یک ساختمان تاریخی یا‌یک آسمان خراش معاصر هستید، همیشه قوانین ساده و‌آداب استفاده از‌آسانسور را‌به‌خاطر داشته باشید.