به گزارش شهرآرانیوز، خوشحالی ناشی از پیدا کردن یک تعمیرگاه خودرو وقتی به آن نیاز دارید بی گمان حسی است که خیلی از ما آن را تجربه کرده‌ایم، اما شاید اگر قرار باشد همسایه یک تعمیرگاه خودرو باشیم و هر روز با آلودگی‌ها و سروصدا‌های این شغل از نزدیک مواجه شویم، دیگر برایمان خوشایند نباشد. مشاغل ناایمن و مزاحم موضوعی است که از سال‌ها قبل برای خیلی از شهروندان تبدیل به دغدغه شده است، اما حتی با وجود مصوبه شورای شهر، هنوز اجرایی نشده است.
این موضوع، مقدمه‌ای میشود برای گفتگو با آتش‌پادسوم مرتضی جاوید، معاون آموزش و پیشگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری مشهد که در ادامه، می‌خوانید.
در خصوص ایمنی واحد‌های صنفی چه اقدامی انجام داده‌اید؟
قبلا مغازه‌ای که درخواست تجاری موقت داشت باید تاییدیه آتش نشانی میگرفت، اما از سال گذشته که تجاری موقت لغو شد نظارت سازمان آتش نشانی محدود به مواردی مانند بند ۲۰ شده است که مربوط به مشاغل مزاحم خطر آفرین و آلاینده است، در عین حال مشکل این است که همه تجاری‌ها به کمیسیون بند ۲۰ ارجاع نمیشود تا ما هم بتوانیم موارد ایمنی را بررسی کنیم با اینکه بخش زیادی از حریق‌ها در شهر مشهد مربوط به واحد‌های تجاری است.
برای خارج کردن مشاغل ناایمن از شهر چه اقداماتی در دست اجراست؟
یکی از مصوبات شورای شهر در سال‌های گذشته لایحه جامع مشاغل ناایمن است، که جلسات کارشناسی را با مدیران بحران شهرداری و سازمان میادین برگزار می‌کنیم تا مشاغلی که برای شهر ناایمن هستند از شهر خارج شوند و این لایحه اجرایی شود.
این موضوع (خارج شدن مشاغل مزاحم آلاینده و ناایمن از شهر) ابعاد مختلفی دارد که باید خیلی دقیق بررسی شود. این موضوع ایمنی شهر را افزایش میدهد و باعث کاهش آلایندگی ها، سد معبر و مشکلات ترافیکی و ناایمنی برخی مشاغل خطر آفرین میشود.
نظارت بر ساختمان‌ها و ایمن سازی اماکن شامل چه مواردی است؟
معاونت آموزش و پیشگیری سازمان آتش نشانی شامل دو اداره میشود یک اداره به نام اداره پیشگیری و نظارت وجود دارد که وظیفه نظارت بر ساخت و ساز‌ها و ایمن سازی اماکن پرخطر را انجام میدهد. در واقع این مسئولیت شامل نظارت بر ساختمان‌های نوساز که در مرحله گرفتن پروانه و پایانکار هستند و پیشگیری از حریق و حادثه و ایمن سازی ساختمان‌های قدیمی است.
آسانسور، سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق، پله فرار، پوشش‌های مقاوم به حریق در اسکلت ساختمان، نما‌های کامپوزیت، داشتن خاموش کننده‌های دستی، جان پناه‌ها و مواردی از این دست جزو مواردی است که آتش نشانی در مبحث نظارت بررسی میشود.
سابقه ورود سازمان آتش نشانی به موضوع ایمنی ساخت و ساز‌ها مربوط به چه زمانی است؟
برای نظارت بر ایمنی ساختمان‌های نوساز از سال ۱۳۸۰ اتش نشانی ورود کرده و در فرایند صدور پایانکار ساختمان‌ها قرار گرفته است، هرچند که گهگاهی هجمه‌هایی به آتش نشانی وارد میشود مبنی بر اینکه نظارت مضاعف سازمان اتش نشانی در بحث ایمنی باعث سخت و طولانی شدن فرایند پروانه و پایانکار میشود و ممکن است این مخالفت‌ها گاهی تا آنجا پیش برود که برخی دستگاه‌های مرتبط بخواهند اتش نشانی را از این چرخه خارج کنند، اما آتش نشانی کماکان در این مدت ۲۳ سال نظارت خود را حفظ کرده است. تنها در یک دوره حدودا ۱۸ ماهه در سال ۹۲ این نظارت از سازمان اتش نشانی گرفته شد و مهندسان این کار را انجام میدادند، به عنوان مثال مهندس برق سیستم‌های اعلام حریق، مهندس مکانیک سیستم‌های اطفای حریق و مهندس معمار موارد مربوط به معماری جان پناه و پله فرار را چک میکرد.
وقفه ۱۸ ماهه نظارت سازمان اتش نشانی بر ایمنی ساخت و ساز‌ها تاثیری بر روند کار داشت یا خیر؟
خیلی از مهندسان ما افرادی متعهد و مسئولیت شناس هستند که از پروژه‌ها بازدید میکنند ولی متاسفانه تعدادی هم هستند که اصلا به ساختمان در حال ساختی که قرار است پروانه و پایانکارش را امضا کنند مراجعه‌ای ندارند؛ همین موضوع باعث شد در آن دوره ۱۸ ماهه ساختمان‌های زیادی داشته باشیم که نظارت مهندسی درستی بر ان‌ها انجام نشده، اما توانسته بودند پایانکار را اخذ کنند. بعد از ان گزارش یک سری از ساختمان‌ها به ما واصل میشد که واقعا به لحاظ ایمنی نامناسب بودند.
در خصوص تعداد ساختمان‌های بلندمرتبه ناایمن آمار‌های مختلفی عنوان میشود که شاید یک دلیل آن را بتوان نبود تعریفی واحد از بلندمرتبه در بین مسئولان مختلف دانست، با این مقدمه لطفا تعریف مورد توافق سازمان آتش نشانی را از بلندمرتبه و تعداد بلندمرتبه‌های ناایمن را در شهر مشهد بفرمایید.
همانطور که به درستی اشاره کردید بلندمرتبه چند تعریف دارد از نظر آتش نشانی ساختمانی بلندمرتبه شناخته میشود که بالای ۲۳ متر ارتفاع داشته باشد، دارای کاربری‌های تجمعی است و جزو پروژه‌های بزرگ شهری محسوب میشود.
در خصوص آمار باید بگویم خیلی از ساختمان‌هایی که بعنوان ناایمن شناخته میشوند مواردی است که هنوز پایانکار را اخذ نکرده اند یا در مرحله اخذ پایانکار هستند، در بین برج‌ها و بلندمرتبه‌های مشهد شاید حدود ۱۰ مورد داریم که ایمن هستند و تاییدیه ایمنی اخذ کرده اند.
مهمترین چالش حوزه کاری شما چیست؟
اصلی‌ترین چالش درحوزه ما، پیدا کردن یک راهکار برای ساختمان‌های ناایمن است؛ مشکل ما در مورد ساختمان‌های نوساز نیست چراکه در هر صورت باید با نظارت مهندس ساخته شود و فرایند‌های اخذ پروانه پایانکار و تاییدیه‌های آتش نشانی برای آنها طی میشود. ولی مشکل اصلی ما ساختمان‌هایی هستند که هیچ گلوگاه یا اهرم فشاری برای الزام آنها به ایمن سازی وجود ندارد و شامل ساختمان‌های قدیمی میشود که یا در آن زمان پایانکار گرفته اند یا نگرفته اند. باید یک الزامی برای این ساختمان‌ها بوجود بیاید که یا مالک ایمن سازی را انجام دهد یا طبق بند ۱۴ ماده ۵۵ قانون شهرداریها، اقدام شود و در صورتیکه مالک اقدام به رفع نواقص و ایمن سازی نکرد، شهرداری رأسا اقدام به رفع نواقص نماید و جریمه ۱۰ برابری از مالک اخذ نماید.
چه مانعی در راه اجرایی شدن این قانون وجود دارد؟
با وجودی که در قانون شهرداریها ایمن سازی ساختمان‌های عمومی ناایمن بر عهده شهرداری هاست، اما بودجه‌ای برای آن در قانون پیش بینی نشده است و اهرم فشار شهرداری برای مالکان ساختمان‌های ناایمن اخطار و پلمپ است، اما آنقدر دارای بازدارندگی نمی‌باشد.
از طرفی مشکل دیگری که وجود دارد این است که برخی اوقات ممکن است ساختمان جدیدالاحداثی که همکاران ما بازدید میکنند به لحاظ تجهیزات و امکانات ایمنی در شرایط خوبی باشد و تاییدیه از طرف ما صادر شود، اما بعد از آن به علت‌های مختلف تعمیر و نگهداری این تجهیزات ایمنی در ساختمان صورت نمیگیرد. به عقیده اینجانب بیشتر از اینکه مساله هزینه‌ای در این موضوع دخیل باشد موضوع مربوط به فرهنگسازی ایمنی است تا شهروندان نقش خود را در تامین ایمنی محل زندگی بیش از پیش درک کنند و نسبت به آن احساس مسئولیت داشته باشند.
سازو کاری برای رصد وپایش ایمنی ساختمان‌ها بعد از اخذ پایانکار وجود ندارد؟
ما نظارت بر تجهیزات ایمنی ساختمان‌های عمومی را میتوانیم داشته باشیم و غالبا آنها فعال هستند، چون مسئول تاسیسات دارند و مدیر مجتمع این موضوعات را پیگیری میکند. مشکل ما در ساختمان‌های مسکونی است که اجازه ورود نداریم و تجهیزات و سیستم‌های ایمنی برای افراد در اولویت نیست چراکه اگر هزینه‌ای برای شارژ ساختمان هم پرداخت میشود غالبا موضوع نظافت و تعمیر آسانسور است و ایمنی جایگاهی ندارد. در حالی که تعداد حوادثی که نتیجه فعال نبودن و حتی جمع کردن سیستم‌های ایمنی بعد اخذ پایانکار اتفاق می‌افتد، کم نیست.
هر از گاهی حریق و حادثه در یکی از مراکز اقامتی اطراف حرم مطهر رضوی خبرساز میشود، برای به حداقل رساندن این موضوع چه تدبیری کرده اید؟
ساختمان‌های اقامتی در اطراف حرم که گا‌ها دچار حریق میشوند ساختمان‌های قدیمی هستند که به خاطر ارتباط خوب و تنگاتنگی که بین سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و سازمان آتش نشانی وجود دارد این ساختمان‌ها شناسایی و ملزم به رفع نقص میشوند. در حال حاضر خیلی از مراکز اقامتی مانند هتل‌ها و هتل آپارتمان‌ها ایمن سازی شده اند یا در حال ایمن سازی هستند، اما چون آمار این کاربری در شهر زیارتی مشهدالرضا آمار بالایی می‌باشد و حدود ۵۰ درصد از اماکن اقامتی در شهر مشهد وجود دارد، ایمن سازی همه آنها مشمول زمان زیادی میشود.
از سوی دیگر اغلب مراکز اقامتی در اطراف حرم مطهر رضوی در معابر و کوچه‌های کم عرض قرار دارند و در صورت حادثه، امداد رسانی بسیار مشکل است، که لازم است دستگاه‌های متولی از دادن مجوز به اماکن جدیدی که درخواست فعالیت در معابر با عرض کم دارند جلوگیری نمایند.
کمی درباره اقدامات پیشگیرانه و آموزشی که توسط شما و همکارانتان در حال انجام است، صحبت کنید.
بخش دیگر ذیل معاونت آموزش و پیشگیری اداره آموزش و پیشگیری، اداره آموزش و فرهنگسازی این سازمان است که بر ۲ امر آموزش‌های شهروندی و آموزش‌های ضمن خدمت تقسیم میشود. در حوزه شهروندی که فکر میکنم منظور سوال شماست ۱۳۲ هزار و ۸۸۲ نفر را در سال گذشته مورد آموزش قرار دادیم که اگر بخواهیم بر مبنای نفر ساعت بیان کنیم ۶۴۳ هزار و ۶۶ نفر ساعت تحت اموزش‌های ایمنی قرار گرفته اند.
طیف افرادی که اموزش دیده اند گسترده است و شامل مواردی مانند اتش نشانان داوطلب سطح شهر، پیش دبستانی ها، مهدکودکها، مدارس، اصناف، پروژه‌های بلند مرتبه، ادارات و ارگانای دولتی و غیر دولتی میشود.
از سال ۱۴۰۲ برخی بحث‌های آموزش شهروندی را سعی کردیم در قالب مسابقه و همایش در شهر اجرا کنیم؛ مسابقه کودک-آتش نشان، همایش ایمن باش، رادیوی خانواده آتش نشان و ... از جمله این موارد است.
تلاش ما این است موارد همایشی و مسابقه ایمنی را به خصوص برای کودکان بیشتر برگزار کنیم چراکه معتقدیم آموزش‌های ایمنی از سنین پایه در ذهن کودکان شکل می‌گیرد و اهمیت خود را پیدا میکند.
نقش زنان خانه دار در پیشگیری از حوادث بر هیچکس پوشیده نیست، این موضوع را در آموزش‌های پیشگیرانه چقدر مدنظر قرار داده اید؟
برای زنان خانه دار آموزش‌هایی در مساجد برگزار کرده ایم و تعداد زیادی از بانوان هر ساله این آموزش‌های ایمنی را فرامیگیرند، این موضوع جنبه پیشگیرانه دارد و از طرفی در هنگام وقوع حوادث هم یک زن آموزش دیده میتواند با اقدامات اولیه‌ای که انجام میدهد تا زمان رسیدن آتش نشانی، از خسارات بیشتر جلوگیری بعمل آورد.
بطورکلی زنان خانه دار، اتوبوس رانها، رانندگان تاکسی و پاکبان‌ها از مهمترین جامعه هدف ما در بحث آموزش‌های ایمنی هستند، زیرا معمولا اولین مواجهه را در برابر حریق را دارند.
در همین راستا سال گذشته حدود ۵ هزار و ۲۰۰ پاکبان را آموزش دادیم چراکه این افراد در همه شهر حضور دارند و در حال تردد هستند.