شهرآرانیوز؛ کارل ایبلینگ، زلزله‌شناس از دانشگاه کالیفرنیا و موسسه اقیانوس‌شناسی اسکریپس، می‌گوید: «این سیگنال بسیار بسیار عجیب چیزی را نشان داد که من قبلاً هرگز آن را در ایستگاه‌های خود در شمال کره زمین ندیده بودم.»
بلافاصله پس از شروع ارتعاشات، یک کشتی کروز که در نزدیکی آبدره‌ها در گرینلند حرکت می‌کرد، متوجه شد که در جزیره دورافتاده «الا»، یک نقطه کلیدی و پایگاهی برای تحقیقات علمی توسط ارتش دانمارک نابود شده است.
این سلسله رویدادها، گروهی بین‌المللی از زلزله‌شناسان، ارتش دانمارک و اقیانوس‌شناسان را به این فکر انداخت که چه چیزی به جزیره ضربه زده و از کجا آمده است؟
روز پنجشنبه، محققان نتایج خود را در مجله Science منتشر کردند. به گفته آنها، یکی از بزرگترین سونامی‌هایی که تا کنون ثبت شده، با امواجی به ارتفاع حدود ۲۰۰ متر، به این جزیره خورده است.
این نتیجه یک سری از رویداد‌های نادر است که به دلیل تغییرات اقلیمی کره زمین به وجود آمده است. محققان دریافتند که محرک اولیه این سونامی عظیم زمانی رخ داده که گرم‌شدن دمای زمین باعث فروریختن زبانه یک یخچال نازک به اقیانوس شده است. این اتفاق باعث بی‌ثبات‌شدن یک دامنه کوه شیب‌دار شده و بهمن سنگ و یخ را به آبدره عمیق دیکسون در گرینلند کوبیده است. این امر، حجم عظیمی از آب را جابه‌جا کرده، بنابراین موجی سر به فلک کشیده در سراسر آبدره باریک، که حدود ۲.۵ کیلومتر عرض دارد، به وجود آمده است.
امواج سونامی که برخی از آنها حداقل به بلندی مجسمه آزادی نیویورک هستند از دیواره‌های صخره‌ای شیب‌دار که آبدره را پوشانده بودند، عبور کردند. از آنجایی که زمین مورد رانش قرار گرفته با زاویه‌ای نزدیک به ۹۰ درجه به آبراه برخورد کرد، امواج به مدت ۹ روز در سراسر آن به جلو و عقب برگشته‌اند و پدیده‌ای را به وجود آوردند که دانشمندان به آن «سیچه» می‌گویند.
کریستیان اسونویگ، نویسنده اصلی این مطالعه و زمین‌شناس و محقق ارشد سازمان زمین‌شناسی دانمارک و گرینلند، می‌گوید: «هیچ‌کس هرگز چنین چیزی را ندیده بوده است.»
این یافته‌ها نتیجه یک تحقیق پیچیده یک‌ساله است. این تیم تشخیص داده که جزیره «الا» در حدود ۷۲ کیلومتر از محل لغزش زمین توسط یک سونامی به ارتفاع حداقل ۴ متر ضربه خورده است. این در حالی است که این ناحیه جزو مناطقی است که گردشگران گاهی از آن دیدن می‌کنند. اسونویگ می‌گوید: «فقط چند روز قبل از این رویداد، کشتی‌های تفریحی آنجا بودند. آنها واقعاً خوش‌شانس بودند که وقتی این اتفاق افتاد، آنجا را ترک کرده بودند.»
این «سیچه»، طولانی‌ترین زمانی بوده که دانشمندان تا به حال ثبت کرده‌اند. پیش از این، سونامی‌های ناشی از رانش زمین معمولاً امواجی را ایجاد می‌کردند که در عرض چند ساعت از بین می‌رفتند.
آلیس گابریل، یکی از نویسندگان این مطالعه می‌گوید: «این واقعاً سلسله اتفاقات گسترده و مختلف بوده که قبلاً مشاهده نشده است. زمین یک سیستم بسیار پویا دارد و در حال حاضر، ما در مرحله‌ای هستیم که این تعادل بسیار حساس به دلیل تغییرات آب و هوایی به شدت به هم می‌خورد.»
سونامی ناشی از رانش زمین، خطرناک‌تر از آن چیزی است که بسیاری از مردم تصور می‌کنند و برای افرادی که در برخی از مناطق قطب شمال و مناطق پایینی آن زندگی یا کار می‌کنند خطرناک است.
در سال ۲۰۱۷، پس از رانش زمین سونامی که روستایی در غرب گرینلند را درنوردید، چهار نفر کشته و ۱۱ خانه ویران شدند. این موج احتمالاً حداقل ۹۱ متر ارتفاع داشت. دو روستا پس از این رویداد خالی از سکنه شدند، زیرا احتمال رانش زمین بیشتر وجود داشت و صد‌ها نفر آواره شدند.
برتوود هیگمن، زمین‌شناس در آلاسکا که سونامی‌های به وجود آمده از لغزش زمین را مطالعه می‌کند، اما در تحقیقات جدید شرکت نداشت، می‌گوید که شواهدی را گردآوری کرده که نشان می‌دهد سونامی به وجود آمده از رانش زمین یک مشکل رو به رشد برای جهان محسوب می‌شود، اگرچه هنوز مطالعات بیشتری مورد نیاز است. او می‌گوید: «من نسبتاً مطمئن هستم که شاهد شیوع بیشتر این رویدادها هستیم. اما اینکه دقیقاً این رویدادها چقدر بیشتر شده‌اند و آیا می‌توانیم آینده آن را پیش‌بینی کنیم هنوز به این مرحله نرسیده‌ایم.»
مناطق قطبی و پایین‌تر آن با سرعت دو تا سه برابر بیشتر از بقیه زمین گرم می‌شوند، زیرا با ذوب شدن یخ، سطوحی که آشکار می‌شوند، نور خورشید بیشتری را جذب می‌کنند. هیگمن می‌گوید که گرم‌شدن هوا باعث سه واقعه می‌شود که می‌تواند زمین لغزش را در مناطق یخبندان رایج‌تر کند.
اولین مورد این است که دما‌های بالاتر باعث فرسایش دائمی یخبندان در بخش‌های سنگی می‌شود که می‌تواند شیب‌ها را ضعیف کرده و احتمال ریزش آنها را افزایش دهد. دوم، گرم‌شدن، نازک‌شدن یخچال‌های طبیعی را باعث می‌شود که گاهی شیب‌های مسیر سنگ‌ها را نگه می‌دارند. از بین رفتن آن یخ می‌تواند باعث ریزش ناگهانی سنگ‌ها شود. سوم، تغییرات اقلیمی احتمال بارندگی شدید را افزایش می‌دهد که یک عامل خطرناک برای زمین لغزش است، زیرا سنگ‌ها و خاک‌ها در این شرایط اشباع، بیشتر مستعد لغزش هستند.
هیگمن در حال فهرست‌بندی دامنه‌های آلاسکا که در معرض خطر رانش زمین است و می‌تواند باعث سونامی شود می‌باشد. او می‌گوید که ده‌ها منطقه وجود دارد که او نگران است که نیاز به بررسی بیشتری داشته باشند. برخی از آنها در نزدیکی مناطق پرجمعیت هستند و در صورت رانش زمین ممکن است فاجعه به بار بیاورند. او می‌گوید: «ما در موقعیت ناخوشایندی هستیم. دانشمندان چیز‌هایی در این رابطه می‌دانند، اما به اندازه‌ای نمی‌دانند که اطمینان حاصل کنند که بر اساس آن عمل کنند.»
ماه گذشته، سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده یک سونامی رانش زمین به ارتفاع ۱۷ متر در تالاب پدرسن آلاسکا را گزارش کرد. هیگمن از منطقه بازدید کرد و فکر می‌کند این سونامی بزرگتر از تخمین‌های اولیه بوده است.
در سراسر جهان، با گسترش توسعه انسانی در برخی از مناطق قطبی، حضور معدنچیان، خدمه کشتی و گردشگران افزایش یافته و خطر سونامی با رانش زمین می‌تواند جان‌های زیادی را تهدید کند.