جامعه هدفشان بیشتر نوجوانان دبیرستانی است؛ با وعده و وعیدهای اغواگرایانه آن‌ها را به محفل‌ها و دورهمی‌های خود می‌کشانند.تمرکزشان در ظاهر بر روی اعداد کوچک است که صدای کسی درنیاید! می‌گویند 250 هزار تومان چیزی نیست، اما اگر سرمایه‌گذاری کنید، در یک هفته پولتان به یک میلیون تومان می‌رسد...
سعیده ساجدی‌نیا/شهرآرانیوز - به آدم‌های حاضر و غایب استناد می‌کنند که حتی یک دوچرخه هم نداشته‌اند، اما حالا در مدت کوتاه پژو سوار شده‌اند.
وقتی به محلی که قرار است پرزنت کنند، وارد می‌شوی، با زرق‌وبرق‌های فریبنده زیادی مواجه می‌شوی؛ اختلاط دختران و پسران کم‌سن‌وسال با آرایش‌های خاص و رنگ‌ولعاب جذابیت‌های جنسی!
این پرزنت‌ها به همین‌جا ختم نمی‌شود، بلکه نوجوان برای اینکه بتواند بیشتر در این جمع‌ها و دورهمی‌ها حضور یابد و در کنارش بهره اقتصادی هم ببرد، به جان پدر و مادرها می‌افتد تا با رؤیای ثروتمندشدن، سرمایه اولیه را در اختیارش قرار دهند.
جان به لب شدیم تا از صرافتش افتاد
پدر یکی از پرزنت‌شده‌ها می‌گوید: فرزندم اصرار داشت برای اینکه زودتر به سود برسد، من، مادرش و حتی خواهر و برادرهایش هم به عنوان زیرمجموعه خرید کنیم تا میزان سهمش بالا برود. به او گفته بودند میزان سودتان که به 50 میلیون تومان برسد، باید بروید تهران و سودتان را از آنجا دریافت کنید، اما همان‌جا فردی بوده که سرمایه‌اش به 90 میلیون تومان رسیده بود و هنوز سر از تهران درنیاورده بود. به او گفته بودند بگذار پولت بیشتر شود و بعد یک‌باره بروی و بگیری!
به ناموست قسم بخور که وارد مجموعه می‌شوی!
کار دیگری که پرزنت‌کنندگان می‌کنند، این است که طرف مقابل را در معذوریت‌های اخلاقی قرار می‌دهند. مسئله‌ای که پسر من خیلی از آن رنج برد، این بود که او را مجبور به قسم خوردن به ناموسش کرده بودند که وارد این مجموعه خواهد شد و این قسم مدت‌ها آزرده‌اش کرده بود! هفته‌ها طول کشید تا با اطلاعات دادن ، منطق و البته صبوری بتوانم تصورات خیالی و دروغی که در یکی دو جلسه در ذهن پسرم کرده بودند را پاک کنم و انرژی زیادی از من و خانواده گرفت!
او به فرزندش گفته بود: این پول و سرمایه را حتی بیشتر هم به تو می‌دهم، اما به شرط اینکه کد بورسی بگیری و آن‌ها را در بازار سرمایه داخلی به گردش بیندازی و در تولید و اشتغال کشورت نقش داشته باشی. کلی از آسیب‌های پنتاگون، گلدکوئیست و شرکت‌های هرمی دیگر برایش حرف زدم تا از صرافت آن افتاد و خوشبختانه وارد بورس شد و حالا درگیر خرید و فروش سهام‌هایش است.
طبق عادت همیشگی به سراغ اطلاعات گوگل می‌رویم. یک جست‌وجوی ساده کافی است تا صفحات زیادی درباره اینکه «اتریوم چیست؟» بالا بیاید.
«دنیایی بدون واسطه را تصور کنید. دنیایی که مردم به‌صورت مستقیم و بدون اینکه نیاز باشد به یکدیگر اعتماد کنند، به مبادله دارایی‌ها، عقد قرارداد و استفاده از خدمات می‌پردازند. برنامه‌هایی غیرمتمرکز که هیچ‌گاه متوقف نمی‌شوند و هیچ‌کس نمی‌تواند در کار آن‌ها تداخل ایجاد کند. اتریوم اولین سیستمی بود که برای تحقق این آرمان پابه‌عرصه گذاشت.» این یکی از تعاریفی است که برخی سایت‌ها از «اتریوم» ارائه داده‌اند و از آن به عنوان رمز ارزی محبوبی یاد کرده‌اند که کمتر از بیت‌کوین نامش را شنیده‌ایم، اما به اعتقاد برخی، محبوب‌ترین رمز ارز در دنیای ارزهای دیجیتال است.
طرف‌داران می‌گویند: اتریوم ایجاد شد تا ما برای انجام کارهایمان به هیچ بانک، شرکت و نهاد دیگری به جز خودمان نیاز نداشته باشیم و هدفش تبدیل‌شدن به یک کامپیوتر جهانی است، یک کامپیوتر برای همه کارها!
حالا زمزمه‌هایی برای فعالیت‌های هرمی در این زمینه در ایران و مشهد هم شنیده می‌شود. سرمایه‌‌هایی که از همان ابتدا بر باد می‌روند و مال‌باختگان دستشان به هیچ‌جایی بند نیست و مشخص نیست باید یقه چه کسی را بگیرند؟!
«اتریوم» هم از نوادگان همان شرکت‌های هرمی قبلی است
دکتر سیدعلی عقیلی، کارشناس اقتصادی، دراین‌باره به شهرآرانیوز می‌گوید: واقعیت این است که این روزها همه تمایل دارند بدون زحمت بیشترین پول را دربیاورند. اتریوم هم از نوادگان همان شرکت‌های هرمی قبلی است که با شیوه‌های نوین دزدی و راهزنی می‌کند. افراد را در شرایط خاص روانی و مخمصه بدی قرار می‌دهند تا بتوانند به اهداف مالی خود دست یابند.
سیل مال‌باختگان این شیوه هرمی هم در راه است
«وارد شدن به محتوای بازاریابی شبکه‌ای، از مصادیق تعریف شده جرم است، اما پرزنت‌کنندگان اتریوم بیشتر به بهانه تماشای تئاتر و حضور در آرایشگاه‌های زنانه و باشگاه‌های ورزشی مجموعه‌سازی می‌کنند.» این را عقیلی بیان می‌کند و می‌گوید: این افراد آموزش‌های لازم و خاص را از سرشبکه‌ها فرامی‌گیرند تا بتوانند بازدهی آنی سرمایه را به مخاطبانشان القا کنند و متأسفانه سیل مال‌باختگان این شیوه هرمی هم در راه است؛ اگر به‌موقع وارد میدان نشویم و به مردم آگاهی ندهیم.
سودهای دهانشیرینکن برای فریب دیگران
او در عین حال اضافه می‌کند: به بعضی‌ها برای نمونه سودهای خوبی هم می‌دهند که در اصطلاح «دهانشیرینکن» می‌گوییم و به این ترتیب فرد با نمایش این سوددهی اغوا می‌شود و از طریق وعده‌ووعیدهای توخالی سعی می‌کند زیرمجموعه برای خود جلب کند.
پنیر مجانی همیشه لای تله موش می‌رود!
او با تأکید بر برخورد قانونی با سرشبکه‌های اتریوم می‌گوید: ورود به این مجموعه‌ها موجب می‌شود سرمایه‌ها قفل و غیرمولد شود و علاوه بر وارد آمدن ضررهای مالی به خانواده‌ها، چوب لای چرخ تولید کشور می‌رود و اقتصاد دچار آسیب جدی می‌شود. در یک کلام «پنیر مجانی همیشه لای تله موش می‌رود!»
جای پول در بانک نیست، بلکه در بورس است
این کارشناس اقتصادی به آغاز شکوفایی در بازار سرمایه ایران اشاره می‌کند و می‌گوید: بهترین فرصت است که هر ایرانی با هر میزان سرمایه وارد این بازار شود. این فرهنگ خیلی غلطی است که سرمایه‌ها را به بهانه سود در بانک‌ها خواباندند. همه بانک‌ها با سودهایی که در این سال‌ها به مشتریان دادند، ورشکسته هستند. جای پول در بانک نیست، بلکه در تمام دنیا در بازار بورس است. پول و سرمایه باید در صنعت به گردش بیفتد.
او ادامه می‌دهد: بازار بورس ریسک دارد، اما به همان اندازه هم سود دارد. سود و ریسک، هر دو روی کفه یک ترازو هستند. هرچه سود بیشتر باشد، میزان ریسک هم بالا می‌رود. اگر بازار سرمایه رشد کند، بهترین محل تأمین مالی برای صنایع کشور است و صنعت رشد می‌کند و کارخانه‌ای که سرمایه‌اش افزایش می‌یابد، خط تولیدش فعال می‌شود و ناگزیر از به‌کارگیری کارگران بیشتر می‌شود و اشتغال رونق می‌گیرد و به این ترتیب شکوفایی اقتصادی اتفاق می‌افتد.
عقیلی با بیان اینکه بازار بورس کشور هنوز رشد چندانی نکرده است، می‌گوید: عمق بازار بورس در حد یک بند انگشت است، در حالی که وسعت آن زیاد است. آمار کسانی که کد بورسی دارند، هنوز خیلی کم است و در کشورهای اروپایی و آمریکا بالای 70 درصد مردم در بازار سرمایه کشورشان فعالیت می‌کنند. حتی یک‌سوم حقوق کارکنان را سهام می‌دهند و این‌گونه نیست که همه حقوقشان پول نقد باشد.
مردم را با مبانی بورس آشنا کنیم
این کارشناس اقتصادی درباره آفت ورود افراد ناآگاه به بورس نیز می‌گوید: رسالت بزرگی که به دوش کارشناسان و رسانه‌هاست، این است که مردم را با مبانی بورس آشنا کنند. رسانه‌ها باید هر روز بخشی را به این مهم اختصاص و آموزش‌های مقدماتی را به تازه‌واردان بازار سرمایه ارائه دهند و ترجیحا مردم به سمت صندوق‌های سرمایه‌گذاری که ریسک کمتری دارند، سوق داده شوند، زیرا این صندوق‌ها سود تضمین شده دارند و اصل سرمایه‌شان هم از بین نمی‌رود.
شرکت‌ها مجبور به شفاف‌سازی می‌شوند
او صحبتی هم با دارندگان جدید کد بورس می‌کند و ادامه می‌دهد: شاخص بورس سال قبل حدود 187 درصد رشد داشت و بازده آن در میان تمام بازارها از جمله طلا، مسکن و... به همین صورت بود و امسال هم بی‌تردید همین اتفاق خواهد افتاد. دولت بهترین خدمت را با واگذاری سهام خود به مردم کرد، زیرا باعث شد شرکت‌ها مجبور به شفاف‌سازی شوند و در این میان سهامی ارزشمند است که سهام‌دارش را صاحب سود کند.
شاخص بورس تا شهریور امسال به نزدیک 2 میلیون واحد می‌رسد
پیشبینی این اقتصاددان این است که با ورود این حجم نقدینگی در بازار سرمایه، شاخص بورس تا شهریورماه امسال به نزدیک 2 میلیون واحد برسد. تشویق دولت در راستای فعالیت بورس اقدام بسیار درست و بجایی است، زیرا با جمع‌شدن نقدینگی از کف بازار و بانک‌ها جلو تورم گرفته می‌شود و صنعت روبه‌شکوفایی می‌رود.
«برخی استقبال مردم از بورس را با خرید سهام پدیده قیاس می‌کنند و نسبت به آینده آن نگران هستند. این وضعیت چگونه ارزیابی می‌شود؟» عقیلی این دغدغه را این‌گونه پاسخ می‌دهد: شرکت‌هایی که در بازار سرمایه سهام خود را عرضه می‌کنند، پشتوانه محکمی دارند و دست‌کم 3 سال باید صورت‌های مالی حسابرسی‌شده‌شان از سوی حسابرسان مالی و نیز افق صنعتش روشن و سودده باشد.
پراید 90 میلیون تومان نشده، پول ملی بی‌ارزش شده است
بزرگ‌ترین مزیت بازار سرمایه شفافیت است، اما مردم برای فعالیت در بورس باید آگاهی و اطلاعات خود را افزایش دهند و در این صورت است که شرکت‌ها نمی‌توانند کسی را فریب بدهند و افراد سهامی را می‌خرند که تمام ترازنامه‌های شرکت مدنظرشان شفافیت کامل داشته باشد. این روزها حرف و حدیث درباره پراید 90 میلیون تومانی بسیار است، در حالی که پراید 90 میلیون تومان نشده، بلکه پول ملی بی‌ارزش شده است.
5 سهم یک بانک به اندازه یک آدامس بادکنکی نیست
او به ارزش 150 تومانی سهام بانک تجارت یا صادرات اشاره می‌کند و می‌گوید: یک آدامس بادکنکی الان 1500 تومان است، اما 5 واحد سهام یک بانک به اندازه یک آدامس بادکنکی ارزش ندارد و علت هجوم مردم به بازار سرمایه بیشتر به‌دلیل حفظ ارزش دارایی‌هایشان است، نه لزوما دریافت سود! این در حالی است که وقتی سهام و وضعیت برخی شرکت‌های حاضر در بورس را بررسی میکنیم، می‌بینیم دوره بازگشت سرمایه‌شان هزار سال است، پس مردم نباید آن‌ها را بخرند!!
مردم باید سهام‌داری بیاموزند
عقیلی ادامه می‌دهد: بزرگ‌ترین آفت بازار سرمایه کنونی کشور این است که افرادی به این بازار وارد شده‌اند که می‌خواهند صبح تا ظهر 5 درصد سود کنند، در حالی که نباید چنین انتظار و رویکردی باشد. در بازار سرمایه باید سهام‌داری آموخت و سهمی را دست‌کم 10 سال نگهداشت و نگاه سرمایه‌گذاری درازمدت باید داشته باشند. طبق آمارها، اکنون بیش از 100 میلیارد دلار طلا دست خانم‌ها هست و بیش از 30 میلیارد دلار در گوشه‌وکنار پنهان شده است. در حالی که با این مبالغ و سرمایه‌ها می‌توانستیم 4 سال کشور را اداره کنیم، آن هم در شرایطی که فروش نفت نداریم.
او اضافه می‌کند: بر این اساس اکنون بهترین فرصت برای کاهش تصدیگری دولت در بخش خصوصی و واگذاری سهام دولتی است و به این ترتیب شرکت‌ها هم مجبور به شفاف‌سازی می‌شوند. این مسئله شاید چندین سال زمان ببرد، اما در نهایت سهامی عرضه می‌شود که دیگر بوی رانت دولتی نمی‌دهد و به‌تدریج اقتصاد و صنعت کشور شکوفا می‌شود.
در آینده نقش مهم‌تری در کل دنیا ایفا خواهیم کرد
دانش‌آموخته دکترای اقتصاد دانشگاه فردوسی به کشورهای همسایه ایران اشاره می‌کند و می‌گوید: بسیاری از این کشورها مانند افغانستان، ترکمنستان، ارمنستان، آذربایجان، عراق و... به بازسازی نیاز دارند و صنعت مادر ندارند. در شرایط آن‌ها به‌هیچ‌وجه صرف نمی‌کند از کشوری مانند چین سیمان یا میل‌گرد و تیرآهن به کشورشان بیاورند. اگر ما صنایع کشور را رشد بدهیم، در بازسازی تمام این همسایگان نقش خواهیم داشت و در آینده نقش مهم‌تری در کل دنیا ایفا خواهیم کرد.
هشدار به صرافی‌های عرضه‌کننده ارز اتریوم
درباره این فعالیت هرمی به سراغ پلیس خراسان‌رضوی نیز می‌رویم. رئیس پلیس پیشگیری با مجرمانه خواندن فعالیت در شبکه ارز خارجی با عنوان «اتریوم» از برخورد با صرافی‌هایی خبر داد که این فعالیت‌های غیرقانونی را تسهیل می‌کنند و فروشنده ارز این شرکت هرمی هستند.
سرهنگ محمد بوستانی در گفت‌وگو با شهرآرانیوز، با اعلام اینکه تاکنون شکایتی درباره فعالیت در اتریوم اعلام نشده است، می‌گوید: فعالیت شرکت‌های هرمی‌ای که به نوعی از خارج کشور هدایت می‌شوند یا آن دسته از شرکت‌های هرمی‌ای که در داخل مجوز از سازمان صنعت، معدن و تجارت ندارند، جرم و ممنوع است.
مردم خودشان را گرفتار نکنند
او با بیان اینکه شرکت هرمی اتریوم تأییدیه لازم را ندارد، اظهار می‌کند: با شمار زیادی از شکایت‌ها درباره کلاهبرداری شرکت‌های مشابه دیگر مواجهیم که با همین شیوه در حال فعالیت‌اند و به جذب مشتری و سرمایه‌گذار اقدام کرده‌اند. از این رو توصیه اکید میکنیم شهروندان به این قبیل کارهای اقتصادی وارد نشوند و خودشان را گرفتار نکنند.
سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها هیچ تضمینی ندارد
رئیس پلیس پیشگیری خراسان‌رضوی هشدار می‌دهد: سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها هیچ تضمینی ندارد، زیرا پول را به حسابی واریز میکنید که تأییدشده نیست و شناختی نسبت به صاحبان آن حساب‌ها در خارج از کشور ندارید! هر اتفاقی بیفتد، به چه کسی می‌توان متوسل شد و از کدام کانال امکان پیگیری هست؟! در عمل هیچ دسترسی‌ای وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: