به بهانه حادثه تلخ معدن معدنجوی طبس و جان‌باختن تعدادی از هم‌وطنان عزیزمان، به گفتگو با عضو هیئت‌مدیره انجمن تخصصی معادن و صنایع معدنی استان خراسان رضوی پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
مصطفی مالداری در گفتگو با خبرنگار شهرآرانیوز درباره وضعیت معادن استان تصریح کرد: استان خراسان رضوی به دلیل ساختار زمین‌شناسی خاصش، ۵۰ نوع ماده معدنی دارد و با توجه به ذخایر کشف‌شده مواد معدنی، ظرفیت بالایی از معادن کشور را به خود اختصاص داده است و جزو رده‌های دوم و سوم استانی در کشور به لحاظ استخراج و تنوع ماده معدنی است.
به گفته وی، حدود ۱۰۴۰ محدوده معدنی در استان داریم و اکثرا استان ما را به عنوان استانی که تولیدکننده مواد معدنی مثل سنگ آهن، مس، طلا و کرومیت و منگنز و خاک‌های صنعتی است می‌شناسند. عموما معادن ما به صورت روباز استخراج می‌شود و معادن زیر زمینی هم داریم که تعداد آن زیاد نیست و اکثر تولیدات به صورت مواد معدنی رو باز است
عضو هیئت مدیره انجمن تخصصی معادن و صنایع معدنی استان خراسان رضوی در ادامه یادآور شد: بیشتر سنگ آهن تولیدی در استان در شهرستان خواف با ظرفیت تولید حدود ۳۰ استخراج کشور است همچنین مس و طلا را داریم که بردسکن قطب معدنی مس ما در استان است. هرچند در سایر شهرستان‌ها هم مواد معدنی داریم، ولی به صورت کلی در سبزوار، نیشابور و تربت حیدریه کرومیت‌ها را داریم، و معادن طلای خوبی را در تربت حیدریه، نیشابور و بردسکن و سبزوار داریم.
به گفته مالداری، از نظر سنگ‌های ساختمانی اگر بخواهیم بگوییم در مشهد، بجستان، تربت حیدریه، سبزوار و کاشمر، معادن خوبی داریم. محصول مرمریت را در نیشابور داریم. در گناباد و بجستان ذخایر خاک‌های صنعتی و کائولن داریم.
این فعال در حوزه معدن تصریح کرد: در حادثه تلخ معدن زغال سنگ طبس که چندی پیش اتفاق افتاد و هم‌وطن‌هایمان را از دست دادیم و کارشناسان هنوز در حال بررسی هستند که علل این حادثه چه بوده است و تا الان گزارش فنی و درستی به دستمان نرسیده است، نباید غیرکارشناسی در این برهه نظری داد. در استان خراسان رضوی هم حدود ۷ معدن زغال سنگ داریم که فقط یکی از این معادن به‌صورت جدی فعال است که معدن آق‌دربند است که سال‌ها فعال است.
وی یادآور شد: تقریبا اکثرِ معادن زغال سنگ در کشور به‌صورت سنتی کار می‌کنند، به این دلیل که نوع ساختار زمین‌شناسی و حجم ذخایرمان اجازه نمی‌دهد در همه معادن فعالیت به طور مکانیزه انجام شود. هرچند در این حوزه چند معدن مکانیزه خوب هم داریم.
مالداری در ادامه ابراز کرد: معادن زیر زمینی که در استان داریم به غیر از زغال سنگ، معادن باریت، آهن و قسمت‌هایی مس و کرومیت است که از نظر حادثه‌های معادن زیر زمینی تقریبا استان کم‌حادثه‌ای بودیم که دلیلش هم به این خاطر است که به غیر از معدن زغال سنگ، مابقی معادن بیشتر بحث نگهداری است و گاز‌های انفجاری را در معادنمان نداریم و اگر موجود باشد، سطحش خیلی پایین‌تر از آن است که حادثه‌ای اتفاق بیافتد.
وی گفت: بحث ایمنی در معادن موضوعی است که نیازمند حمایت دولت‌ها است و ما نه تنها در معادن در صنایع دیگر هم این موضوع را داریم و تا زمانی بخش‌های دولتی پای کار نیایند نمی‌توانیم ایمنی را به سطح جهانی برسانیم.
عضو هیئت مدیره انجمن تخصصی معادن و صنایع معدنی استان با بیان اینکه دولت‌ها باید در بحث افزایشِ ایمنی در سطح جهانی به کمک بخش تولید (نه فقط معدن) بیایند افزود: معادن زغال سنگ ما بیش از هر حوزه‌ای به دلیل سختی کار نیازمند بحث حمایت است. معادن زغال سنگ به عنوان یک ماده معدنی مهم برای فولادی‌های کشور است و در حال حاضر حدود ۵۰ درصد از خوراک زغالِ فولاد کشور از زغال سنگ تولیدی داخل کشور تامین می‌شود.
وی ادامه داد: هر چند ذخایر ما به نحوی است که می‌تواند همه درخواست‌های داخلی را پوشش دهد، اما به دلایل زیادی از جمله نبود تناسب قیمت‌ها با بازار جهانی و ماشین‌‌آلات سنتی در این حوزه، که به نحوی خارج از رده در سطح جهانی محسوب می‌شود خیلی نمی‌توانیم معادن فعال و ایمن داشته باشیم. مسائل ایمنی به عنوان مسئله مهم در این حوزه مطرح است و ارتباط تنگاتنگی با قیمت فروش و تجهیزات و بحث حمایتی دولت در اجرای درست قوانین دارد.
این مهندس معدن و فعال در بحث معادن یادآور شد: در منطقه طبس معدن زغال سنگِ پروده ی طبس را داریم که جزو بروز‌ترین معادنی است که کاملا به طور مکانیزه کار می‌کند، و معدن جو طبس هم که شاهد حادثه بودیم این هم جزو پنج معدن برتراز لحاظ تجهیزات ایمنی و نوع کار کردن بوده است. این معدن از سال ۷۴ کار می‌کند و بالغ بر ۳۰ سال است فعالیت دارد و حادثه بزرگی از قبیل انفجار و ریزش نداشته، اما حادثه در هر صورت اتفاق افتاده و ما باید برای مابقی معادن تمهیداتِ بیشتری بیاندیشم و به نحوی باشد از بروز حادثه جلوگیری کند.
مالداری عنوان کرد: معادن ذاتا جزو کار‌های سخت و پر حادثه است، در سطح جهانی هم حادثه‌های بزرگ را داشتیم به طور مثال حادثه معدن زغال سنگ ترکیه بالغ بر ۲۴۰ نفر کشته داد که جزو مرگبارترین حادثه‌ها است. این در شرایطی است که ترکیه استانداردترین موارد روز را رعایت می‌کند، اما با تمام شرایطی که بر معادنش حاکم بود باز هم این حادثه اتفاق افتاده است در سایر نقاط دنیا هم این دسته حوادث را داریم.
عضو هیئت مدیره انجمن تخصصی معادن و صنایع معدنی استان خراسان رضوی تصرح کرد: در بحث ایمنی کارکنان و آموزش‌های آن‌ها از وظایف حاکمیتی و کارفرمایی است که نیرو‌هایی را که استخدام می‌کنند قبل از اینکه وارد محیط کار شوند آموزش‌هایی را ببینند و فرقی نمی‌کند محیط معدنی رو باز و یا روبسته باشد. ما در آیین‌نامه‌هایمان داریم نیرو‌هایی که وارد این کار می‌شوند حتما بحث‌های ایمنی کار را ببینند. ما در استان خراسان رضوی بحث آموزش نیروی کار از طرف اداره کار و نظام مهندسی و خود کارفرما‌ها به صورت موردی داریم.