الهام ظریفیان | شهرآرانیوز؛ نگارخانه آسمان این شب‌ها میزبان نمایشگاه آثار نقاشی «ماشین طبیعی» است که با مشارکت شش هنرمند مشهدی برپا شده است. تارا حقیقی، زینب پورسلیمانی، سمیرا خدیوی زند، شیرین مقدم، علی برومند و هدی رحیمیان هنرمندانی هستند که بیشترشان سابقه‌ای نزدیک به دو دهه در هنرهای تجسمی دارند.
سری به این نمایشگاه زدیم و با برخی از هنرمندان حاضر در مراسم گشایش این نمایشگاه گپ وگفتی کردیم. لازم به ذکر است از شش هنرمند مشهدی که آثارشان در این نمایشگاه به نمایش درآمده است، دو نفرشان در کشور‌های آمریکا و یونان به تحصیل در رشته هنرهای تجسمی مشغول اند و با ارسال آثار خود در نمایشگاه شرکت کرده اند.
هدی رحیمیان که نام او به عنوان گردآورنده در دربارهش این نمایشگاه درج شده است با توضیح بیشتر می‌گوید: آثار به نمایش درآمده در نمایشگاه «ماشین طبیعی» برداشتی شهودی از فلسفه زیست شناسی و مسئله حیات و مرگ است. هنرمندان در آثار خود سعی کرده اند این مفاهیم را با فاکتور‌های علمی تعریف کنند.
او که خود نیز آثاری را در این نمایشگاه ارائه داده است، می‌افزاید: این دیدگاه یکی از دغدغه‌های خود من هم هست. در عصر هوش مصنوعی تعاریف مختلفی از این مسائل می‌شود. اینکه خودآگاهی چیست و چه تفاوتی با ماشینی دارد که خودآگاهی ندارد؟ بحث و گفتگو دراین باره جزو موضوعات داغی است که هم دانشمندان و محققان فناوری راجع به آن صحبت می‌کنند و هم روان شناسان و عصب شناسان. ما می‌خواستیم این موضوع را در آثارمان نشان دهیم.
او ادامه می‌دهد: موضوعات علمی را، یعنی موضوعاتی که با مشاهده می‌توان درکشان کرد، برای انجام کار هنری خیلی دوست دارم. از همین رو با هنرمندان مختلف درباره آن صحبت کرده ام. بعضی‌ها علاقه‌ای نداشتند یا نمی‌توانستند در نمایشگاه شرکت کنند. بسیاری نیز موضوع را دوست داشتند و آن را مناسب با سبک کاری شان دیدند. بعضی آثار برای این نمایشگاه کار نشده بودند و من برای این نمایشگاه آن‌ها را انتخاب کردم. بعضی هم برای این نمایشگاه کار شده اند.
این هنرمند با بیان اینکه به چنین موضوعاتی کمتر در هنرهای تجسمی پرداخته می‌شود، می‌گوید: بیشتر آثار نمایشگاه از سبک سوررئال پیروی می‌کنند، اما لزوما همه آن‌ها از سبک و تکنیک یکسانی برخوردار نیستند. ما فقط می‌خواستیم برداشت خودمان را از این موضوع به صورت بصری بیان کنیم. برای خود من این یک دغدغه شخصی و راهی است که با آن می‌توانم به شناخت دنیا دست پیدا کنم.
رحیمیان درباره وضعیت هنر نقاشی در مشهد می‌گوید: آن قدر شرایط هنرهای تجسمی در مشهد مشخص است که لزومی به گفتن آن نمی‌بینم و ترجیح می‌دهم راجع به آن صحبت نکنم. مشهد هنرمندان فوق العاده‌ای دارد که خیلی هایشان در مشهد یا ایران نیستند. بسیاری نیز در مشهد هستند ولی در این شهر فعالیت نمی‌کنند. ولی برای خود من جذاب است که در مشهد فعالیت کنم. نسبت به آن عرق دارم. دوست دارم در شهر خودم کار کنم و لذت ببرم از اینکه در شهر خودم دارم فعالیت می‌کنم.
این هنرمند با تأکید براینکه فروش آثار در مشهد به ندرت اتفاق می‌افتد، می‌گوید: اولین نمایشگاه انفرادی خود را سال ۱۳۸۶ در نگارخانه باران تهران برگزار کردم و پس از آن تاکنون در چندین نمایشگاه گروهی و انفرادی دیگر در مشهد، تهران و شیراز شرکت داشته ام. اغلب این گونه است که آثار بیشتر از سوی دوستان و اقوام خریداری می‌شوند و در نگارخانه‌ها کمتر خرید و فروشی می‌بینیم.
البته برای خود من اینکه یک فعالیت فرهنگی انجام و یک مفهوم و فکر جدید در جامعه تزریق شود جذاب است. فکر می‌کنم شهر ما خیلی احتیاج به این دارد و تنوع فکری در آن کم است. به نظرم لازم است آدم‌ها تنوع فکری را ببینند و متوجه شوند جور دیگری هم می‌شود فکر کرد.
علی برومند، دیگر هنرمندی است که با یک اثر با عنوان «بودن» در نمایشگاه شرکت کرده است. او درباره اثر خود توضیح می‌دهد: می‌خواستم درک معنای بودن در وجود انسانی که پر از تناقضات است، اینکه کی هست، کی می‌خواهد باشد و چه شکلی را می‌خواهد به خودش بگیرد در اثرم نشان بدهم. می‌خواستم نشان بدهم که بودن چه شکلی است.
او می‌افزاید: «بودن» می‌گوید ما چی و کی هستیم. فارغ از اینکه بیرون ما چیست، درون ما چیست و شخصیت ما از چه ساخته می‌شود. ما نقشی به خودمان می‌گیریم و ماسکی که بر روی صورتمان می‌زنیم، از آگاهی و درکی است که درباره خودمان داریم و سعی داریم آن را شکل بدهیم. بودن آن لحظه‌ای است که تو داری زندگی و تجربه می‌کنی. در درون تو هرچه هست همان است، بیرون فقط نمایشی است.
این هنرمند درباره وضعیت هنرهای تجسمی در مشهد می‌گوید: نمی‌توان گفت اوضاع خوب است. ما داریم ضعیف و ضعیف‌تر می‌شویم. هنرهای تجسمی به سمت بازاری شدن رفته اند. هنرمند بیشتر از اینکه بخواهد برای خودش کار کند و کاری را ارائه دهد که از ذهن خودش برآمده و ایده خودش باشد، دنبال این است که مخاطب چه می‌خواهد. مخاطب چیزی می‌خواهد که دیوار خانه اش را قشنگ کند. هنرمندان الان دنبال این هستند که چه کسی می‌خواهد اثرشان را بخرد و از آن استفاده کند. این باعث شده است شرایط هنرهای تجسمی افت کند.
شیرین مقدم، دیگر هنرمند شرکت کننده در نمایشگاه «ماشین طبیعی» درباره آثار خود می‌گوید: رویکرد نمایشگاه ماشین طبیعی این است که همه چیز ماشین است، حتی بدن انسان هم ماشین است. ما براساس یک دید هنرمندانه به مسائل بیولوژیکی، این نمایشگاه را برگزار کرده ایم.
این هنرمند مشهدی که در دوازدهمین نمایشگاه گروهی خود شرکت کرده است، می‌گوید: مشهد هنرمندان خیلی خوب و قوی در هنرهای تجسمی دارد، ولی آن اتفاقی که در شهر‌های دیگری مانند تهران می‌افتد، یعنی حمایت از هنرمندان و خرید آثارشان، هیچ وقت در مشهد نمی‌افتد. تعداد مجموعه دار‌ها در مشهد خیلی کم است که این موضوع دلایل مختلفی دارد. یک دلیل آن می‌تواند تفاوت نگاه اغلب مردم به هنر در اینجا باشد. مثلا ترجیح می‌دهند یک تابلو فرش دستباف بگیرند تا یک تابلوی نقاشی.
مقدم با تأکید براینکه بها ندادن جامعه به هنر، بزرگ‌ترین چالش هنرمندان در شهر مشهد است می‌گوید: از سویی مردم با هنر آشنا نیستند و از سوی دیگر مسئولان حمایت لازم را از هنرمند ندارند. در تهران مردم بیشتر به هنرمند عشق و روحیه می‌دهند. ولی در اینجا این اتفاقات کمتر می‌افتد. چند نگارخانه خوب در این سال‌ها در مشهد بسته شد و هیچ حمایتی از آن‌ها نشد؟
او می‌افزاید: هدف ما از برگزاری این نمایشگاه این بود که به هنرمندان بها بدهیم و بگوییم به فعالیت‌های هنری در مشهد بپیوندند. بسیاری از هنرمندان از مشهد قهر می‌کنند. چون باورشان بر این است که در مشهد به هنر بها داده نمی‌شود. بسیاری از هنرمندان مشهد به تهران که می‌روند، ناگهان رشد می‌کنند و معروف می‌شود.
تازه پس از آن است که آدم‌های مشهد به سمتشان می‌روند. البته با وجود شرایط نامناسب اقتصاد هنر در این شهر من خود جزو کسانی بوده ام که آثاری فروخته ام. در اولین نمایشگاهم، نیمی از کارهایم در نمایشگاه فروش رفت و نیم دیگرشان بعد از نمایشگاه، پس از اینکه کارهایم دیده شد. پس این اتفاق شدنی است. این نمایشگاه برای همین گذاشته شده است تا کمکی به هنرمندان شود.