رئالیتی شوی «جوکر» در سالهای اخیر به یکی از برنامههای پربیننده شبکه نمایش خانگی ایران تبدیل شده و مخاطبان زیادی را به خود جذب کرده است. فرمت این برنامه که براساس یک ایده ژاپنی به نام «داکیومنتال» ساخته شده است، مبتنی بر چالشی سرگرم کننده و منحصربه فرد است.
شرکت کنندگان باید در یک فضای بسته تلاش کنند دیگران را بخندانند، درحالی که خودشان نباید بخندند.
در ایران، «جوکر»، وقتی برای اولین بار به تهیه کنندگی احسان علیخانی و با اجرای سیامک انصاری تولید و پخش شد، توانست این فرمت را به شکل بومی و با رعایت قواعد حاکم بر رسانههای ایرانی، بازسازی کند. فصل اول این برنامه با استقبال بسیار خوبی مواجه شد و با حضور چهرههای محبوب کمدی، بینندگان را پای گیرندهها نشاند.
فصل دوم «جوکر»، با نام فرعی «طبقه بیست ویک»، تفاوتهای درخورتوجهی با فصل اول دارد و شاید مهمترین این تفاوت ها، تولید شش قسمت از این فصل با حضور بانوان باشد. این شش قسمت توانست بازتاب دهنده رویکرد تازه و موفقیت آمیز جوکر باشد، درحالی که نخستین بخش از فصل دوم «جوکر»، واکنشهای چندان مثبتی را از مخاطبان شبکه نمایش خانگی دریافت نکرده بود.
یکی از تغییرات مهمی که در فصل دوم «جوکر» رخ داده است، حضور بانوان در این مسابقه است. این تصمیم نه تنها جسورانه محسوب میشود، بلکه از منظر فرامتنی بسیار حساسیت برانگیز نیز به نظر میرسد؛ چراکه حضور بانوان در چنین برنامههایی با ملاحظات فرهنگی و عرفی زیادی روبه روست. از مدتها پیش، بحث درباره برگزاری چنین مسابقهای با حضور بانوان مطرح شده بود، اما موانع متعددی باعث به تعویق افتادن آن شده بود. کنجکاوی مردم درباره این برنامه و نحوه اجرای بانوان در چنین محیطی، سبب شد که قسمتهای مربوط به بانوان در فصل دوم از همان ابتدا توجه زیادی را به خود جلب کند.
با شروع این بخش از فصل دوم «جوکر»، آنچه بیشتر از همه توجه مخاطبان را جلب کرد، نحوه اجرای بانوان در چالشهای کمدی بود. برخلاف تصور اولیه، بسیاری از بینندگان متوجه شدند که اجرای طنز بانوان در این برنامه، نه تنها از کنشهای آقایان بهتر است، بلکه دیدنیتر و حرفه ایتر نیز به نظر میرسد.
بانوان شرکت کننده به خوبی توانستند با شرایط و محدودیتهای موجود هماهنگ شوند و از آنها به عنوان نقطه قوت استفاده کنند. لازم به ذکر است که طبعا این شش قسمت هم از برخی لودگیها خالی نبود، اما به لحاظ جنس شوخیها و به ویژه پرهیز مطلق بانوان از تلاش برای ایجاد کمدی مبتنی بر عبارات دوپهلو که دلالتهای اروتیک دارند، با استقبال مخاطبان مواجه شد.
این اجراهای کمدی که به دور از لودگی و شوخیهای ناپسند بود، به شدت به مذاق خانوادههای ایرانی خوش آمد و همین امر باعث شد بخش بانوان از فصل دوم جوکر، به عنوان یکی از بهترین و متفاوتترین قسمتهای این برنامه شناخته شود. مشخصا تبحر سوسن پرور و ژاله صامتی در اجرای کمدی ساختارمند و متفاوت، به نقطه قوت «جوکر بانوان» تبدیل شد. علاوه بر این، ژاله صامتی با حضور و رفتار اخلاق مدارانه اش در این شش قسمت، ارزشهای خود را به رخ کشید و نشان داد که زن کمدین در ایران میتواند جایگاهی شاخص داشته باشد.
از مهمترین نکات درخورتوجه در بخش دوم از فصل دوم «جوکر»، انطباق بانوان شرکت کننده با مختصات عرفی، فرهنگی و شرعی حضور در چنین مسابقهای بود. برخلاف پیش بینی ها، بانوان توانستند با حفظ احترام و وقار در طول مسابقه، فضایی سالم و درعین حال جذاب را برای بینندگان فراهم کنند. اجرای کمدی این بانوان به دور از شوخیهای سطحی و تکراری بود و همین امر باعث شد طیف وسیع تری از مخاطبان به تماشای این قسمتها بنشینند.
«جوکر» بانوان نشان داد که میتواند نه تنها یک برنامه سرگرم کننده باشد، بلکه میتواند به الگویی برای دیگر برنامهها تبدیل شود. این موضوع، کار را برای شرکت کنندگان مرد که در ادامه در این برنامه حضور خواهند یافت، سختتر میکند؛ زیرا توقع مخاطبان از این رئالیتی شو به شدت زیاد شده است.
هر برنامهای ضعفهایی هم دارد و «جوکر» هم از این قاعده مستثنا نیست. یکی از ایرادهایی که به این بخش از فصل دوم «جوکر» وارد است، حضور چندباره چهرههایی مانند عین ا... دریایی، سیروس میمنت و غلامرضا نیکخواه به عنوان جوکر است. این بازیگران که در قسمتهای نسبتا پرتعدادی از «جوکر» حضور داشتند، به نوعی از مسیر اصلی مسابقه خارج شده اند و به ورطه تکرار شوخیهای خود افتاده اند.
شیوه تدوین برنامه نیز همچنان از ضعفهای آن است. مصاحبههایی که بین بخشهای مختلف «جوکر» پخش میشوند، به ریتم این برنامه آسیبی جدی وارد کرده اند و به جای اینکه به غنای محتوایی برنامه بیفزایند، بیشترین کارکردشان پر کردن زمان است. مصاحبهها دستاوردی برای مخاطب ندارند و عملا وقفههایی در جریان طبیعی و پرجنب وجوش «جوکر» هستند.