نیم نگاهی به حاشیه‌های برگزاری امتحانات و آنچه در گروه‌های مجازی می‌گذرد
محبوبه عظیم زاده/ شهرآرانیوز - عضو گروهشان می‌شوم. بیشتر از ۱۳۰۰ نفر عضو دارد. اسم گروه را جوری انتخاب کرده اند که تمام فعل و انفعلات ممکن را شامل شود؛ رفع اشکال، خرید، تستی، تشریحی و هر چیز دیگری که ممکن است همین الان به ذهنتان خطور کرده باشد. یک لحظه می‌شوم همان دانش آموزی که از استرس شب‌های امتحان خوابش نمی‌برد. به سرعت، اما خیال خودم را راحت می‌کنم که در این روز و روزگار کرونایی می‌توانم از اطلاعات و کمک دوستان استفاده کنم و دیگر خبری از آن همه اضطراب و درگیری نیست و بیشتر و بهتر از آن، از دعوا‌های بعد از نمرات، نیمکت‌های چوبی سه نفره‌ای که بی خیال کرونا و هر تهدید دیگری، روی آن می‌نشستیم و موقع امتحان یک نفر مجبور بود برود پایین، یا کیف گذاشتن‌های بینمان و مراقبت‌های شدید معلم‌هایی که چهارچشمی حواسشان به ما بود که دست از پا خطا نکنیم.
ما تقلب نمی‌کنیم، کمک می‌کنیم
در قسمت بیوگرافی گروه نوشته شده است: «این گروه برای کمک رسانی است» به انضمام توضیحات تکمیل کننده دیگری مثل «لطفا از چت‌های اضافه خودداری کنید» یا «به هم کلاسی‌های خود کمک کنید». تاریخ برگزاری امتحان‌های روز را «پین» کرده اند. فیزیک دهم ساعت ۱۷ برگزار می‌شود. پیام می‌دهم: «سلام دوستان. کسی می‌تونه به جای من امتحان بده؟» ۵نفر به طرفه العینی پاسخ می‌دهند: «نه» و یک نفر توضیح می‌دهد: «فقط سؤالاتو بفرست اینجا با هم جواب می‌دیم.» جالب‌تر اینکه یک نفر توی گروه پیام می‌دهد: «بچه‌ها تقلب نکنین، زشته.» و پشت بندش استیکر‌های خنده‌ای است که روانه گروه می‌شود و پیام دیگری که می‌گوید: «ما تقلب نمی‌کنیم، داریم به هم کمک می‌کنیم.» دوباره پیام می‌دهم: «می تونیم سر قیمتش توافق کنیم.» ۲ نفر می‌آیند خصوصی و پیام می‌دهند: «چقدر؟» می‌گویم: «نگران نباش. یه مبلغ خوب. فقط منو از شر این امتحانم خلاص کن. فیزیک هیچی نمی‌فهمم.» قبول می‌کنند و باقی قرار و توضیحات را برای ساعت ۵بعدازظهر هماهنگ می‌کنیم. فقط در انتها به خودم یادآوری می‌کنم مبادا فراموش کنم به وقتش خودم را محو کنم.
کرونا و بازار داغ امتحان‌های غیرحضوری
بازار داغ معامله بر سر امتحان‌های آنلاین؛ این عنوانی است که احتمالا شما هم این روز‌ها در صفحات مجازی با آن برخورد کرده اید. دانشجو و دانش آموز هم نمی‌شناسد ظاهرا. هشتگ می‌زنند: درخواستی و بعد تقاضای خودشان را اعلام می‌کنند. «توی تیرماه امتحان آمار و کاربرد آن در مدیریت ۱ و اصول حسابداری ۲ دارم. هرکس می‌تونه پیام بده. قیمت توافقی.» یا «یه نفرو می‌خوام که اقتصاد کشاورزی و محیط زیست بلد باشه.» این اتفاق واکنش‌های زیادی را در فضای مجازی به همراه داشت. واکنش‌هایی که بخش اعظم آن شوخی‌های افراد درگیر امتحان و ناظرانی است که از دور فقط مشغول تماشا هستند و احتمالا مثل خیلی‌های دیگر دارند این شرایط را با دوران خودشان مقایسه می‌کنند. کاربری از تعدادی گوشی روشن کنار هم عکس گرفته و نوشته است: «بچه‌ها کنار هم جمع می‌شن، بعدش امتحان که می‌آد با هم جوابشو می‌دن. همشون ۲۰ می‌شن. تقلب مدرن که می‌گن اینه.» در این بین عکس دیگری هم حسابی در فضای مجازی دست به دست شد که عنوان آن ابتکار جالب یک معلم ریاضی برای جلوگیری از تقلب در امتحانات آنلاین بود و سؤالات جالبی طرح کرده بود: «با توجه به شماره همراهی که با آن در واتس آپ عضو هستید، معادله زیر را حل کنید با فرض اینکه m اولین رقم از سمت راست شماره همراه شماست و n دومین رقم.»
فرصتی برای یک تغییر اصولی
فضای خانواده‌ها هم در این میان کاملا فرق کرده است. یعنی اگر تا پیش از این پدر و مادر‌ها باید زمان امتحان بالای سر بچه می‌ایستادند و با هزار ترفند و وعده و وعید دانش آموزان را به درس خواندن ترغیب می‌کردند، حالا همه یک گوشه کار را گرفته اند. یک نفر تایپ می‌کند، دیگری به کتاب رجوع می‌کند نفر سوم هم پای یک سیستم دیگر نشسته و مشغول جست وجوی اطلاعات در اینترنت است. تاخت و تاز کرونا در این روز‌ها هرچیزی را که فکرش را می‌کردیم و نمی‌کردیم با شدت و قدرت تمام تحت تأثیر قرار داد، حتی زندگی بچه درس خوان‌ها و نخوان‌ها و امتحانات را. به تبع همین قضیه خیلی از اتفاق‌های پیرامونی هم تحت تأثیر قرار گرفت. از همان ابتدا که نصب و استفاده از نرم افزار شاد به میان آمد و خیلی‌ها نسبت به نبود بستر مناسب برای استفاده و برخورداری از امکانات فضای مجازی گله کردند، مخصوصا در نقاط محروم، تا این روز‌ها که زمان برگزاری امتحانات فرا رسیده و خوب و بد‌هایی را برای خیلی‌ها رقم زده است. جالب‌تر اینکه در این بین معلم و دانش آموز و پدر و مادر و حتی سیستم آموزشی که تقلب کردن همیشه برایشان تابو بوده است، به این روال تن داده اند و خب اگر تن ندهند چه کنند؟ شاید بد نباشد حالا که کرونا چنین فضایی را رقم زده است، این اتفاق را به چشم یک پیش درآمد ببینیم؛ پیش درآمدی برای تفکر درباره فراهم کردن شرایط مناسب. دقیقا شبیه حرف همان کاربری که توئیت کرده بود: «شاید وضعیت این روزای امتحان دادن بچه‌ها بهترین وقت برای فکر کردن به این باشه که یا سیستم آموزشی ما درست و حسابی به فکر فراهم کردن زیرساختا باشه یا درست و اصولی فضا رو ببره به سمت کیفیت گرایی.»