در اسلام اعتقاد به خدا و پیامبراکرم (ص) و جانشینان رسول خدا (ص) توصیه شده و در روایات و دستورات نبوی، معرفت امام مسئله‌ای مهم است و درواقع سعادت و خیر دنیا و آخرت در این است که انسان امام زمان خود را بشناسد. خداوند در آیه۷۱ سوره مبارکه اسراء می‌فرماید: «یَومَ نَدْعُو کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِم» یعنی روز قیامت هر گروهی را با اسم امام و رهبر و پیشوایانشان دعوت می‌کنیم؛ مثلا امت عیسی (ع)، امت موسی (ع)، امت حضرت مهدی (عج).
در روایتی که بیش از هفتاد نفر از علمای اهل‌سنت بیان کرده‌اند و شیخ‌صدوق (ره) هم در کتاب «کافی» آورده است، رسول‌خدا (ص) فرمودند: «اگر کسی بمیرد و امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است.» از امام‌حسین (ع) سؤال شد:ای پسر رسول خدا (ع)! راه معرفت خدا چیست؟ فرمودند: «راهش این است که مردم در هر زمانه‌ای که زندگی می‌کنند، امام آن زمان را بشناسند؛ امامی که اطاعتش واجب است.»
اینکه در نماز می‌خوانیم «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتقِیمَ» یعنی ما را به راه امامت و ولایت هدایت کن. لازمه بندگی خدا و اطاعت از او شناخت امام است. امام‌باقر (ع) می‌فرمایند: «هیچ انسانی مؤمن نخواهد شد، مگر اینکه خدا و رسول خدا (ص) و امامان (ع) و امام زمانش را بشناسد و همه امور را به او بازگرداند و تسلیم امر او باشد.»
لذا ائمه (ع) توصیه کرده‌اند که این معرفت را از خدا بخواهیم. این معرفت عنایت‌شدنی و دادنی است: «.. اَللّهُمَّ عَرِّفْنی حُجَّتَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دینی» این یعنی هر مسیری که به شناخت امام‌زمان (عج) منتهی نشود، مسیر گمراهی و ضلالت است. راه گم کرده‌اند آنها که می‌خواهند به مسلمانی بدون امام برسند.
معرفت به امام مثل ایمان و مسلمانی مراتبی دارد. شناخت اسم امام و دانستن اینکه پدر و مادر ایشان چه کسی است، در کجا و چه زمانی به دنیا آمده‌اند یا چند سال از عمرشان گذشته، خوب است، اما کافی نیست. اینها شناخت شناسنامه‌ای و کمترین حد از معرفت است. آنچه ما را در حداقل‌ها از مرگ جاهلی نجات می‌دهد، آن است که بدانیم امام، منصوب خدا و اطاعت از او در همه امور واجب است.
اگر بخواهیم درباره معرفت امام سخن بگوییم، درجات بالاتری هم دارد. یکی از خادمان منزل امام حسن عسکری (ع) که پس از ولادت امام‌مهدی (عج) هم خادم حضرت‌حجت (عج) بود، می‌گوید: امام‌زمان (عج) در همان سنین کودکی به من فرمودند: آیا من را می‌شناسی؟ عرض کردم: بله، شما آقای من هستید و پدرتان آقای من بوده‌اند. حضرتفرمودند: آیا جایگاه من را می‌دانی؟ عرضه داشتم: جز آنچه شما بگویید نمی‌دانم. حضرت بقیةالله‌الاعظم (عج) فرمودند: من آخرین جانشین پیامبر (ص) هستم و سپس ادامه دادند: و خدای متعال بلایا و مصائب را به‌واسطه من از اهل‌بیت و شیعیان من دور می‌کند.
امام واسطه فیض و مجرای لطف خداست. هر نعمتی که خدا به انسان‌ها می‌دهد، اعم از رزق‌های مادی و معنوی به‌واسطه امام است: «بِیُمنِهِ رُزِقَ الوَری». در دعای عدیله که توصیه شده است بخوانید تا بی‌ایمان از دنیا نروید، خطاب به خداوند عرض می‌کنیم: همه مخلوقات عالم رزق و روزی را به برکت امام‌زمان (عج) می‌گیرند و عالم به برکت ایشان باقی است. اگر آسمان روی زمین خراب نمی‌شود، به برکت امام‌زمان (عج) است.
در دعای ندبه می‌خوانیم: «أَینَ السَّبَبُ الْمُتَّصِلُ بَینَ الأَرْضِ وَالسَّماءِ» یعنی کجاست کسی که اتصال‌دهنده آسمان و زمین است؛ یعنی واسطه فیض بین خدا و بندگان. در زیارت امام‌زمان (عج) در روز جمعه نیز می‌خوانیم: سلام بر شما که چشم بینا و گوش شنوای خدا و باب رحمت الهی هستید؛ و در دعای ندبه آخرین ذخیره خدا را طلب می‌کنیم: «أَینَ بَقِیَّةُ اللَهِ الَّتِی لاتَخْلُو مِنَ الْعِترَةِ الْهادِیَةِ» اعتقادات ما، آیات قرآن و روایات اهل‌بیت (ع) به ما می‌گویند باید امام زمان (عج) را بشناسیم تا خدا را بشناسیم.