هم‌نشینی عصرانه با پیشکسوتی که راه‌افتادن بساط فوتبال باشگاهی در مشهد بعد از انقلاب مدیون اوست.
مرتضی اخوان/شهرآرانیوز - غبار زمان روی بنز مدل s۲۸۰ بیداد می‌کرد و پیرمرد با مو‌های سپید گوشه حیاط به انتظارمان ایستاده بود. نسیم عصرگاهی توی گوش حیاط پیچیده و درختان تنومند خانه، نشان از یک اصالت قدیمی داشت. بساط تخت و فرش کنار حوضچه میان حیاط به راه بود. لیوان شربت سکنجبین روی میز جلو میهمانان و قاچ‌های قرمز هندوانه بدجور خودنمایی می‌کردند. جمع شاهینی‌های فوتبال مشهد جمع بود، از بزرگان نسل اولشان تا نسل دوم و سوم. همه گرد سفره حاج محمدعلی میرزاییان جمع شده بودند و مرور خاطرات می‌کردند. محمدعلی میرزاییان، پیش‌کسوت قدیمی فوتبال مشهد میزبانمان بود تا در کنار سایر شاهینی‌های فوتبال این شهر از خاطرات آن تیم بگوید، از روز‌های پیش از انقلاب که فوتبال هنوز شکل درست‌وحسابی در مشهد به خود نگرفته بود تا تلاش‌هایی که او و دوستانش بعد از انقلاب در دهه ۶۰ انجام دادند تا فوتبال این شهر سامان یابد.
ظهور شاهین و شاهینی از ابن‌یمین۸۲ سال پیش فرزند شاهین در محله سراب مشهد به دنیا آمد. پسری که با رفقایش از همان کودکی با توپ و فوتبال اُخت شدند تا تاریخ یک باشگاه در فوتبال مشهد را رقم بزنند. محمدعلی میرزاییان، یار غار و رفیق همیشگی‌اش فریدونی را کنارش دارد. او صحبت‌هایش را این‌طور آغاز می‌کند: من و فریدونی ۷۰ سال است با هم رفیق هستیم. از همان دوازده‌سالگی. فریدونی می‌داند وقتی می‌خواستیم وارد دبیرستان شویم به دبیرستان شاهرضا رفتیم و، چون ظرفیتش تکمیل بود ما را به ضمیمه دانشسرا فرستادند. شاید فوتبال برای ما از آنجا جدی شد، وقتی ناظم دانشسرا مرحوم غلام‌حیدر بهادرزاده منشأ آشنایی ما با فوتبال شد. حاج محمدعلی خودش را روی تخت کنار حوض جابه‌جا می‌کند و می‌افزاید: سال چهارم دبیرستان بود که وارد باشگاه شاهین شدم. باشگاهی که سال ۱۳۳۳ تأسیس شده بود و اسدی معلم ورزش دبیرستان ابن‌یمین سرپرست آن بود. اکثر شاهینی‌ها و بازیکنان نسل اول این تیم از همان دبیرستان ابن‌یمین بودند.
حکایت ۲ تیم و یک شهرآن سال‌ها فوتبال در مشهد هنوز به شکل باشگاه‌داری حرفه‌ای امروز نبود. میرزاییان دراینباره تأکید می‌کند: ۵ باشگاه آن زمان در مشهد بود. یکی باشگاه شاهین و تیم دومش شهباز، یکی هم تاج و تیم دومش دیهیم؛ البته یک باشگاه نیروی هوایی هم بود. رقابت همیشگی و اصلی در فوتبال مشهد میان تاج و شاهین بود. میرزاییان یادآور می‌شود: شاهین و تاج ۲ طیف مقابل یکدیگر بودند. تاج یک تیم دولتی و حکومتی بود که تیمسار خسروانی آن را داشت و شاهین تیمی مردمی و مال ملت بود که اکرامی‌فر آن را راه انداخته بود.
پیش‌کسوت شاهینی فوتبال مشهد از هم‌نسلانش در اولین شاهین تاریخ فوتبال مشهد این‌گونه می‌گوید: جعفر ایمانیان مربی ما در شاهین بود. مربی با اخلاقی که البته به سبب مکتب و سلوک باشگاه شاهین باید هم او را به عنوان مربی می‌گذاشتند. آن زمان فریدونی، کدیور، احمدی، محرابی و... هم از بازیکنان بزرگ نسل اول شاهین بودند.
انحلال شاهین به دست تاج!ادعای دخالت تیمسار خسروانی در انحلال باشگاه شاهین هنوز هم یک ادعاست که صحت و سقم آن نامشخص است. با وجود این شاهینی‌های دور حوضچه خانه حاج محمدعلی میرزاییان به شدت معتقدند انحلال این باشگاه در سال ۱۳۴۸ به دستور حکومت و با دخالت‌ها و کارشکنی‌های تیمسار خسروانی بوده است. میرزاییان دراینباره می‌گوید: شاهین را خود حکومت منحل کرد. حسین کلانی که خودش یک شاهینی بود مصاحبه‌ای کرد که معتقدم حرف‌هایش خیلی درست نبود. او در آن مصاحبه خواست خسروانی را تطهیر کند، اما حقیقت آن بود که تاجی‌ها نمی‌توانستند شاهین را ببینند و این تیم را منحل کردند. وی یادآور می‌شود: آن زمان در تیم ملی هفت‌هشت شاهینی بود و چهارپنج تاجی. این بود که همیشه اختلافات وجود داشت. مرد نسل اول شاهین، درباره پایان شاهین نسل اول و سرنوشت هم‌بازی‌هایش می‌گوید: بعد از انحلال آن شاهین هر کداممان به‌سمتی رفتیم و فوتبال را رها کردیم. شاید دیگر دل‌ودماغ نداشتیم. باوجود‌این من در دهه ۶۰ به مدیریت فوتبال آمدم.
رنسانس فوتبال مشهد به یک شاهینیمحمدعلی میرزاییان اولین رئیس هیئت فوتبال خراسان بعد از پیروزی انقلاب نبود. شاید بتوان دوره حضور او در هیئت فوتبال را عصر رنسانس فوتبال باشگاهی در خراسان دانست. بعد از انقلاب جواد چرمچی، بلور کاشانی و خیامی ۳ رئیس هیئت فوتبالی بودند که پیش از میرزاییان در سال ۶۱، هدایت هیئت را به عهده داشتند، اما این میرزاییان بود که اولین بار انقلاب بزرگی را در فوتبال مشهد رقم زد. او دراینباره می‌گوید: روزی که مسابقات داخلی فوتبال مشهد را راه انداختم ۸ تیم بیشتر نداشتیم که از آن ۸ تیم هم ابومسلم با وجود ابومسلمی‌اش بازیکنانش با لباس‌های رنگاوارنگ به زمین رژه مسابقات آمدند و من گفتم باید از زمین بیرون بروند! وی می‌افزاید: به نظر خودم مهم‌ترین کاری که در مقام رئیس هیئت فوتبال کردم راه‌اندازی مسابقات لیگ در سطح مشهد بود. البته برگزاری تورنمنت سه‌جانبه مشهد هم کار بزرگی بود. از جمع‌وجور کردن علاقه‌مندان به فوتبال از محلات مشهد در کنار یکدیگر ۲۰۰ تیم تشکیل دادیم! البته جواد چرمچی الحق و والانصاف آن موقع خیلی زحمت کشید و در این مهم نقش کلیدی ایفا کرد.
مورد عجیب کره‌شمالی در مشهد!«تیم ملی کره‌شمالی، تیم ملی ایران و تیم منتخب خراسان در مشهد یک تورنمنت سه‌جانبه برگزار کردند.» میرزاییان این اتفاق را از کار‌های بزرگ دوره خودش برمی‌شمارد. وی با اشاره به حضور جالب توجه تیم ملی کره‌شمالی در مشهد اظهار کرد: آن‌موقع کره‌شمالی در تهران بود و اجازه برگزاری مسابقه را نمی‌دادند! صحابی، رئیس فدراسیون فوتبال وقت که خودش یک شاهینی بود به من زنگ زد و گفت نمی‌گذارند کره‌شمالی در تهران به میدان برود، اگر می‌شود این تیم را در مشهد به میدان بفرست. من هم قبول کردم.
میرزاییان مکثی کرده و خاطرنشان می‌کند: در طی آن ۳ مسابقه ما یک‌میلیون و ۶۰۰ هزار تومان بلیت‌فروشی کردیم. وی تصریح می‌کند: سال بعد هم تیم ملی سوریه را به مشهد آوردیم. در دهه فجر هوا سرد بود و سوری‌ها برای استارت زدن در زمین مشکل داشتند و این هم از خاطرات جالب آن‌روزهاست.
زمین تختی یا میدان تیر؟رئیس سال‌های دور هیئت فوتبال خراسان رضوی در بیان خاطره‌ای از روز‌های ابتدایی قبول ریاست این هیئت در دهه ۶۰ چنین می‌گوید: وقتی مسئولیت هیئت را گرفتم زمین چمن سعدآباد، میدان تیر بود! آن‌موقع بحبوحه جنگ بود و بسیج در وسط سعدآباد کلاس‌های آموزش تیراندازی برای اعزام به جبهه‌ها گذاشته بود. نزد استاندار وقت، غفوری‌فرد رفتم و به او گفتم شما یا می‌خواهید فوتبال داشته باشید یا نمی‌خواهید. اگر نمی‌خواهید که هیچ، اما اگر می‌خواهید همین یک زمین را به ما بدهید. بسیج باید به دل خیابان‌ها و مساجد برود و جایش در زمین چمن فوتبال نیست. غفوری‌فرد هم زمین تختی را به ما داد.
از خاکستر شاهین، شاهین برمی‌خیزد!بخش پایانی هم‌نشینی عصرانه‌مان امید‌های نسل اولی‌های شاهین برای ظهور دوباره شاهین است. حاج محمدعلی دراینباره می‌گوید: کسی که ارزش ورزش را درک کرده باشد، نمی‌تواند بی‌خیال ورزش باشد. وی درباره ظهور دوباره شاهین خاطرنشان می‌کند: امروز نسل سوم شاهین دوباره دست به کار شده و می‌خواهد این باشگاه قدیمی فوتبال مشهد را احیا کند. به این قضیه خیلی امیدوارم. هر کمکی هم از دستم بر آید انجام می‌دهم تا این اتفاق بیفتد.