شکاف ۱۴ درصدی نرخ بیکاری میان استان‌ها و سهم ۱۸ درصدی زنان از بازار کار زمینه اثرگذاری کرونا را مساعدتر کرده است
به گزارش شهرآرانیوز، آمار‌های مربوط به بازار کار، رشد تولید ناخالص داخلی و تبعات اقتصادی کرونا از احتمال بروز تغییراتی کلان در بازار کار کشور حکایت دارد که از یک‌سو افزایش مسئولیت دولت را در حمایت اجتماعی و معیشتی از نیروی کار یادآور می‌شود و از سوی دیگر احتمال تغییر در سازوکار بازار‌ها را به‌واسطه کاهش تولید و ریزش اشتغال پررنگ می‌کند.
کرونا به اثرگذارترین عامل بر اقتصاد جهانی در یک قرن اخیر تبدیل شده و حتی کارشناسان سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) معتقدند اگر موج دوم شیوع این بیماری به راه نیفتد، بازهم به‌طور متوسط رشد اقتصادی جهان به منفی ۷.۶ درصد کاهش خواهد یافت. در ایران نیز، مطالعات انجام شده از اثرگذاری پاندومی کووید ۱۹ بر بازار کار و تولید ناخالص داخلی حکایت دارد که در سه سناریو می‌تواند بین ۲.۸ میلیون نفر تا ۶.۴ میلیون نفر از شاغلان را به‌طور موقت تحت‌تأثیر قرار دهد و بیکار کند.
تخلیه آثار کرونا در آمار کار
شیوع کرونا در ایران رسماً از اول اسفند ۹۸ تأیید شد و سریعاً با ایجاد محدودیت در فعالیت‌های اقتصادی و اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی کنترل شد. در این شرایط مرکز پژوهش‌های مجلس برآورد کرد با توجه به میزان ادامه‌دار شدن اعمال محدودیت‌های کرونا، این بیماری می‌تواند در بهترین و بدترین حالت بین ۱۲ تا ۲۷ درصد از شاغلان فعلی کشور را بیکار کند؛ که البته با فروکش کردن بحران کرونا بخش عمده آن‌ها به‌کار برخواهند گشت، اما معیشت آن‌ها در دوره کرونا و کسری بازار به‌واسطه حذف این بخش از اشتغال ازجمله تبعاتی است که می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
به گزارش همشهری، آخرین آمار منتشر شده از این تحولات به‌ماه میانی زمستان ۹۸ اختصاص دارد و از کاهش ۱.۷ درصدی نرخ بیکاری نسبت به‌مدت مشابه سال قبل خبر می‌دهد. این در حالی است که کرونا عملاً در‌ماه سوم فصل زمستان ۹۸ وارد ایران شده و اثرات آن در این آمار‌ها منعکس نشده است. از سوی دیگر بررسی آمار‌های بازار کار در زمستان ۹۸ نشان می‌دهد که کاهش نرخ بیکاری در این فصل به مدد خروج جویندگان کار از بازار بوده و عمدتاً به‌واسطه کاهش نرخ مشارکت اجتماعی محقق شده است. بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد اگر افراد خارج شده از بازار کار در زمستان ۹۸ هم در آمار بیکاران لحاظ شوند، نرخ بیکاری این فصل از ۱۰.۶ درصد اعلامی به ۱۳.۶ درصد افزایش می‌یابد. به‌عبارت‌دیگر علاوه بر کسانی که براساس سناریو‌های بررسی شده به‌واسطه کرونا بیکار می‌شوند، باید بیکاران خارج شده از بازار کار نیز برای دریافت حمایت اجتماعی به دسته شاغلان بیکار شده اضافه شوند که همین مسئله می‌تواند فشار زیادی به برنامه‌های رفاهی دولت وارد کند.
تغییر در ترکیب بازار کار
در زمستان امسال نرخ بیکاری کل کشور در مقایسه با زمستان سال قبل به ۱۰.۶ درصد رسیده، اما همزمان نرخ بیکاری مردان ۹.۲ و نرخ بیکاری زنان ۱۷.۲ درصد بوده است. همچنین در این فصل نرخ بیکاری جوانان مرد ۲۳ و جوانان زن ۳۶.۱ درصد بوده که بیانگر اختلاف شدید میان وضعیت اشتغال جنسیت‌ها در بازار کار است. یکی از نکات قابل‌توجه در آمار‌های بازار کار در فصل زمستان این است که در این فصل عملاً بازار با ریزش شاغلان و بیکاران زن مواجه بوده به‌گونه‌ای که ۲۵۷ هزار نفر از زنان حاضر در بازار کار شامل ۱۱۲ هزار نفر از جمعیت بیکاران زن و ۱۴۵ هزار نفر از جمعیت شاغلان زن کاسته شده است درحالی‌که در مورد مردان، باوجود سهم ۸۲ درصدی آن‌ها در بازار کار کشور، فقط ۱۷۳ نفر ریزش ثبت شده است.
مشاغل و استان‌های آسیب‌پذیر
در زمستان پارسال، ۵۱ درصد اشتغال کشور متعلق به حوزه خدمات بوده که در برابر کرونا از همه بخش‌ها آسیب‌پذیرتر است. از سوی دیگر یکی از مهم‌ترین چالش‌های بازار کار ایران، عدم‌توازن منطقه‌ای میان استان‌هاست؛ به‌طوری‌که تفاوت میانگین نرخ بیکاری بین استانی تا ۱۴ درصد می‌رسد و این تفاوت در نرخ بیکاری جوانان تحصیل‌کرده و زنان به‌مراتب بیشتر است. براساس آمار‌ها در زمستان پارسال نرخ بیکاری استان کردستان به ۲۰ درصد رسیده که تقریباً معادل دو برابر نرخ میانگین کشور و ۳.۳ برابر نرخ بیکاری استان خراسان شمالی (با کمترین نرخ بیکاری معادل ۶ درصد) است. در این وضعیت اثرگذاری کرونا بر بازار کار از یک‌سو بخش عمده شاغلان در بخش خدمات را تحت‌فشار قرار می‌دهد و از سوی دیگر به بحران کار در استان‌های دارای نرخ بیکاری بالا دامن می‌زند.
منبع:همشهری