ویروس کرونا باعث شد تا به احتمال زیاد مراسم حج برای اولین مرتبه در تاریخ لغو شود
محبوبه عظیم زاده - تقریبا ۶ ماهی می‌شود که شیوع ویروس کرونا خیلی از بخش‌های زندگی عادی ما را مختل کرده و شکلی جدید از زندگی را به مردم تحمیل کرده است. از تعطیل‌شدن دانشگاه‌ها و وسایل حمل‌و‌نقل عمومی گرفته تا محدودیت در سفر و حضور مردم در اجتماع، همه حاصل حضور ناگهانی این مهمان ناخوانده در زندگی بشر بوده‌است. با وجود اینکه بعد از ۶ ماه، کم‌کم بخشی از زندگی اجتماعی مردم در حال نزدیک‌شدن به شرایط عادی است، اما هنوز خیلی زود است که از تمام‌شدن کامل بحران کرونا حرف بزنیم. مثلا در تازه‌ترین اتفاق حاصل از شیوع این ویروس، دولت عربستان اعلام کرد که مراسم حج امسال برگزار نخواهد شد. برگزار نشدن مراسم حج امسال به دلیل وجود کرونا صحبتی بود که پیش از این هم به صورت ضد و نقیض و همراه با، اما و اگر مطرح شده بود، اما این روز‌ها رنگ واقعیت به خود گرفته است. رسانه‌های سعودی به نقل از وزیر حج و عمره دولتشان این خبر را منتشر کردند. البته قرار بر این است که در هفته آینده این خبر به صورت رسمی‌تر و همراه با جزئیات بیشتری مخابره شود. گفته می‌شود آمار مبتلایان به کرونا در روز‌های اخیر در عربستان سعودی، از مرز ۱۰۰ هزار نفر هم گذشته است.
گزینه‌های دیگر چه بود؟
پیش از این، گزینه‌های دیگری به جز لغو مراسم هم مطرح شده بود که برگزاری مراسم با ظرفیت محدود و جلوگیری از حضور افراد بالای ۶۰ سال از جمله این احتمالات بودند. حتی برخی از رسانه‌های عربستان در این خصوص اعلام کردند که شاید این مراسم با سهمیه بندی برگزار شود، به این صورت که ۲۰ درصد سهم هر کشور برای حضور باشد، به شرط حضور نیافتن بیماران و سالمندان. دولت عربستان پیش از این، در سال ۲۰۱۴ به دلیل وجود یک ویروس مشابه کرونا، شرط سنی را در محدودیت‌های حج تمتع اعمال کرده و گفته بود به افراد بالای ۶۰ سال ویزا نمی‌دهد. در این میان البته بودند کشور‌هایی مثل اندونزی، سنگاپور و مالزی که خودشان زودتر از اعلام این خبر، اعلام کردند که امسال سفر حج شهروندان خود را لغو می‌کنند. آمار‌ها می‌گوید دست کم به طور سالانه درآمدی بالغ بر ۱۲ میلیارد دلار از محل برگزاری مراسم حج عاید دولت عربستان می‌شود. رقمی که در چشم انداز آتی این کشور -که البته کرونا در آن دخالتی نداشته است و برای سال ۲۰۳۰ تنظیم شده است- به ۱۳ میلیارد دلار افزایش پیدا می‌کند که از طریق ۳۰ میلیون زائر در حج عمره و تمتع حاصل می‌شود.
ضرری متوجه زائران نمی‌شود
هم زمان با، اما و اگر‌هایی که در رابطه با برگزار شدن یا نشدن مراسم حج امسال وجود داشت، سازمان حج و زیارت کشورمان اقدامات مربوط به جذب زائران برای حج امسال را مشابه هر سال انجام می‌داد. طبق آماری که سازمان حج و زیارت اعلام کرده است سهمیه امسال ۸۷ هزار و ۵۰۰ نفر بوده است که از این میان ۷۵ درصدشان ثبت نام کرده اند. بااین حال، علیرضا رشیدیان، رئیس سازمان حج و زیارت، درباره با قراردا‌هایی که با طرف‌های خدمات دهنده عربستانی وجود دارد گفته است: «بندی با عنوان شرایط «فوق العاده» و اضطراری وجود دارد که در صورت برگزار نشدن حج، قرارداد مربوط به خدمات به سال بعد منتقل می‌شود و از این ناحیه ضرری متوجه زائران ما نمی‌شود.» او همچنین بیان کرد: «این افراد می‌توانند انصراف دهند و تمام زائران ثبت نامی امسال در صورت برگزار نشدن حج ۹۹ در سال بعد اعزام می‌شوند و درصورتی سال آینده ثبت نام جدید انجام می‌شود که سهمیه کشورمان بیش از افراد ثبت نامی باشد. ضمن آنکه هزینه سفر حج ثبت نامی‌های جدید بر اساس نرخ ارز همان سال محاسبه و دریافت می‌شود» در صورت عادی بودن شرایط اولین کاروان زائران حج تمتع باید در ششم تیر راهی سرزمین وحی می‌شد و پانزدهم مرداد نیز به کشور بازمی گشت.
سلامتی و حفظ جان مردم باید اولویت باشد
واکنش مردم به این تصمیم و بازخورد‌های آن در صفحات مجازی مشهود بود؛ واکنش‌هایی که هرکدامشان جنبه‌های متفاوتی از این ماجرا را نشان می‌دادند. کاربری شرایط را خیلی کلی‌تر دیده و نوشته بود: «والا با این وضعی که مسئولان و مردم اعتقادی به رعایت نکات بهداشتی ندارن، حالا حالا‌ها باید این شرایط رو تحمل کنیم.» کاربر دیگری به بسته شدن اماکن مقدس در روز‌های کرونایی اشاره کرد و گفت: «بسته شدن حرم‌ها هم نمونه مشابه دیگری از این اتفاق بود که تصمیم بزرگی بود. بااین حال بر هیچ کس پوشیده نیست که سلامتی مردم و جونشون بیشتر از هر چیز دیگه‌ای اهمیت داره.» فرد دیگری به فاجعه تلخ منا اشاره کرده بود: «درستشم همینه. عربستان یک بار سال ۹۴ ثابت کرد که توان مدیریت نداره و اصلا ارزشی هم برای جون مردم قائل نیست.» و در این بین کاربر دیگری ابراز دلتنگی کرده و نوشته بود: «کرونا امسال حسرت‌های زیادی رو به دل آدما گذاشت. امیدوارم واقعا هرچه زودتر این شرایط تموم شه.»