علیرضا وفایی نیا/ شهرآرانیوز، تا قبل از دی ٩۶ و حضور در برنامه «حالا خورشید»، اسم وحید رجبلو به گوش کمتر کسی خورده بود. بعد از این برنامه و مخصوصا حاشیه هایی که پس از وعده های توخالی حامی مالی برنامه برای حمایت از استارت آپ رجبلو به وجود آمد، نام او بیشتر در فضای مجازی پیچید.
اولین بار ٩ آذر ٩٧ او را در استارت آپ ویکند دانش آموزی «رکاد» در مشهد دیدم. سربلند، باافتخار و بی هیچ اشاره ای که مخاطب را به همدردی وادارد، از فصل ها و روزهایی می گفت که می گذشتند و او نشسته بر صندلی چرخ دار، پشت پنجره اتاق، گذر آن ها را به تماشا می نشست، اما به تماشا نشستن تنها کار او نبود. از همان زمان و حتی پیش از آن، می دانست در آن وضعیت باقی نخواهد ماند و به جای تماشای رهگذران، کارستانی به راه خواهد انداخت تا این بار آن ها به تماشای او و شمارش موفقیت هایش بنشینند: «پدرم از همان کودکی به من یاد داده بود نباید توقعی از دیگران داشته باشم، مگر اینکه بتوانم کاری برایشان انجام دهم.
انجام کار برای دیگری نیازمند کسب مهارت هایی بود که اندک اندک آموختم و از آن ها بهره بردم.» این ها همه وصف حال بزرگ مردی است به نام وحید رجبلو که به عنوان یک کارآفرین ایرانی به تازگی توسط کمیته غیرانتفاعی بین المللی جوانان جهان (Junior Chamber International) یکی از ۲۰ جوان تأثیرگذار در دنیا شناخته شده است.
هرچند او از کودکی به SME مبتلاست، نه تنها امروز از مشهورترین نویسندگان و فعالان حوزه وب کشور به شمار می رود که از نوجوانی آرزویی بزرگ در سر داشته است، آرزوی ساخت کسب و کاری مستقل که با آن درآمد کسب کند، به زندگی اش معنا و جهت ببخشد و البته از طریق آن، کاری برای معلولان دیگر انجام دهد. استارت آپ «توانیتو» تحقق همه این آرزوهاست برای او..
رایانه خانگی که به مدرسه تبدیل شد
زندگی وحید از همان ابتدا با معلولیت و محرومیت از تحصیل در مدرسه گره خورده بود، اما حضور یک رایانه خانگی نقطه عطفی شد برای آنچه امروز ساخته است: «زمانی که باید به مدرسه می رفتم، مدرسه ای که مختص آموزش معلولان جسمی حرکتی باشد وجود نداشت. به همین علت، همه آموزش های من در خانه صورت گرفته است. در نوجوانی پدرم برایم یک رایانه خانگی خرید و همین دنیای جدیدی به رویم گشود که تا امروز هم ادامه دارد. تمام زیر و بم کار با رایانه و اینترنت را هم خودم به تدریج یاد گرفتم. این ماجرا تا جایی ادامه یافت که می توانستم دانسته هایم را به دیگران نیز آموزش دهم.»در سال های اول، با انجام کارهای خدماتی رایانه ای مثل تایپ و جست وجوی مقاله، برای خود درآمدی دست و پا کرد، اما به کارهای خدماتی محدود نماند و طراحی وب سایت و برنامه نویسی آموخت و آموزش داد: «اولین سایتی که طراحی کردم بعد از ٣ سال به یکی از موفق ترین وب سایت های کسب و کار خود تبدیل شد. به همین دلیل، صاحب آن کسب و کار که اتفاقا یکی از دوستان صمیمی من بود، آن را به قیمت ۱۵۰ میلیون فروخت که در زمان خودش مبلغ چشمگیری به شمار می آمد.»
آغاز داستان «توانیتو»
ایده اولیه راه اندازی توانیتو با یک سؤال ساده شروع شد، سؤالی که دغدغه اصلی زندگی خود رجبلو بود: چرا خدمات مورد نیاز معلولان به آسانی و با اطمینان در دسترسشان قرار نمی گیرد؟ «به شکل طبیعی، من نیازهایی داشتم که رفع آن ها به شکل معمولی امکان پذیر نبود. مثلا دسترسی به آرایشگر، فیزیوتراپ و حتی دندان پزشک که می تواند از مهم ترین مشکلات افراد دارای معلولیت به شمار رود. فارغ از همه این نیازهای روزمره، به کالاها یا وسایل مشخصی نیاز داشتم، مثل زنگ بی سیم یا وسایلی از این قبیل که چندان در دسترس و رایج نیستند. برای حل چنین مشکلاتی، دنبال راه حل می گشتم. می دانستم که نیازهای من می توانند نیازهای بسیاری از دیگر معلولان هم باشد. ایده شکل گیری توانیتو که ابتدا «همیار مهر» نام داشت هم به رفع همین نیازها بازمی گشت. فکر کردم به عنوان مثال، اگر در یک محله صدنفری ٢ نفر معلول وجود داشته باشد، از طریق چنین بستری می توان این ٢ نفر را با آن ٩٨ نفر دیگر ساکن در آن محله که هر کدام تخصصی متفاوت دارند آشنا کرد.»
خدمات مختلف تنها با یک کلیک
اگر بخواهیم توانیتو را در یک جمله تعریف کنیم، این استارت آپ را می توان بستری برای برقراری ارتباط دوسویه میان عرضه کنندگان خدمات و شهروندان دارای معلولیت، سالمندان و سایر اقشار نیازمند خدمات پزشکی و همیاری نامید. به طور کلی، خدماتی که در این بستر به افراد ارائه می شود در ٣ دسته بندی اصلی قرار گرفته اند. دسته اول را خدمات درمانی تشکیل می دهند و شامل موارد مختلفی مانند کاردرمانی، روان درمانی، ارتوپدی، پزشکان عمومی، پزشکان تخصصی و تقریبا همه نیازهای درمانی ای می شود که یک فرد معلول در خانه به آن ها احتیاج دارد.
خدمات آموزشی یکی دیگر از مواردی است که خیلی از معلولان برای دسترسی به آن با مشکل روبه رو هستند. به همین دلیل، دومین بخش از خدمات توانیتو به موارد آموزشی مانند دروس تحصیلی، زبان های خارجی، رایانه و همچنین مهارت های هنری اختصاص پیدا کرده است.
سومین دسته بندی موجود در این استارت آپ هم به خدمات عمومی مثل نیازهای تأسیساتی و فنی منزل، درخواست آرایشگر، ماساژ یا ورزش های در خانه برای معلولان و سالمندان مربوط می شود.
در واقع، در بستر توانیتو، معلولان و سالمندان می توانند تقریبا تمام نیازهای خود را بدون خارج شدن از منزل و تنها با چند کلیک برطرف کنند. خدمات دهندگان هم می توانند با حضور در این بستر و بعد از احراز شدن هویت و مهارتشان، مشتری های تقریبا ثابتی را برای خود پیدا کنند.
تلاش برای تغییر نگاه جامعه به معلولان
با اینکه در گام اول، استارت آپ توانیتو تنها برای ارائه خدمات به معلولان ایجاد شده بود، وحید رجبلو برنامه ها و آرزوهای کلانی برای توسعه کسب و کار خود در ذهن دارد. آرزوهایی که با دید گسترده به کاربران خود نگاه می کند و آن ها را محدود به معلولان جسمی حرکتی نمی بیند. هنوز این استارت آپ تنها در قالب وب سایت خدمات خود را به کاربران ارائه می دهد، اما در آینده قرار است بستر توانیتو در قالب نرم افزار برای تلفن های همراه هم عرضه شود و دایره خدمات آن نیازهای نابینایان و ناشنوایان را هم پوشش دهد.
این کارآفرین تلاش برای تغییر نگاه جامعه به معلولان را مهم ترین هدف خود می داند: «نگاه جامعه به افراد معلول تغییر کرده است. توانیتو یک کسب و کار است که شاید یک روز برود اما من بیشتر دنبال این بودم که نگاه مردم را عوض کنم. می خواستم صدای توان یاب ها باشم و پیام آن ها را به جامعه برسانم.»
استارت آپ ها، فضایی برای شکوفایی استعدادها
وحید رجبلو را باید نمونه کاملی از یک کارآفرین خودساخته به حساب آورد، کسی که در برابر هیچ کدام از مشکلات بزرگ و کوچک تسلیم نشده و برای رسیدن به رؤیاهایش دست از تلاش کردن نکشیده است، مشکلاتی که شاید هرکدام به تنهایی برای اینکه خیلی از ما را ناامید کند کافی است. قرار گرفتن نام این عضو اکوسیستم استارت آپی کشورمان در بین ٢٠ جوان تأثیرگذار دنیا به خوبی گواه این مسئله به شمار می رود.
توسعه اکوسیستم استارت آپی کشورمان در سال های گذشته توانسته است نقش زیادی در به کارگیری استعدادهایی داشته باشد که در شرایط سنتی کسب و کار، هیچ فضایی را برای ارائه توانمندی های خود نمی دیدند. پیش از این، مثال هایی از استارت آپ های موفقی که توسط معلولان پایه گذاری شدند را در شهر خودمان هم داشتیم. یکی از نمونه های خوب این حوزه، مهرداد محمدپور و محمد جوان، ٢ بنیان گذار استارت آپ «توان پرند»، هستند که با وجود معلولیت، فروشگاه آنلاینی با هدف ایجاد اشتغال برای دیگر معلولان ایجاد کرده اند. استارت آپ «مهرآفرینان سرزمین سکوت» که توسط ٢ برادر ناشنوای مشهدی با هدف حل کردن مشکل ارتباط ناشنوایان با دیگر افراد جامعه راه اندازی شده است، از دیگر نمونه های موفق کارآفرینی معلولان در فضای استارت آپی شهرمان به شمار می رود.
در پایان، می توانید با اسکن کد های زیر، لینک گفت وگوهای گذشته روزنامه شهرآرا با بنیان گذاران این ٢ استارت آپ را مطالعه کنید.