محمدعلی فرجیها، خواستار نقش آفرینی رسانه‌ها برای بازگشت عدالت ترمیمی به جامعه شد
لیلی رحمانی / به گزارش شهرآرانیوز، «شهر ترمیمی» از آن دسته مفاهیم پراهمیت و غیرملموسی است که باوجود جایگاه مهمی که می‌تواند در بازسازی روابط انسانی و جایگزینی برخورد‌های کیفری به عنوان تنها روش برخورد با جرائم داشته باشد، تا حدی مغفول مانده است. شهرداری مشهد، سال گذشته، برای نخستین بار، اقدام به راه اندازی دبیرخانه دائمی «شهر ترمیمی» با مشارکت سایر حوزه‌های مرتبط کرد و ازاین طریق، گامی مؤثر برای جایگزینی عدالت ترمیمی به جای عدالت کیفری برداشت. این دبیرخانه با هدف توسعه فرایند‌های ترمیم و صلح و مصالحه و میانجیگری و در ۱۴ سرفصل، موضوع شهر ترمیمی را پیگیری می‌کند.
تاکنون چندین نشست در حوزه‌های مختلف برای تبیین این مفهوم برگزار شده است؛ روز پنجشنبه نیز جلسه‌ای با عنوان «نقش رسانه‌ها در توسعه عدالت ترمیمی» با حضور عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، دبیر این دبیرخانه و رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد برگزار شد.
نقش رسانه‌ها در بازگشت مهر به جامعه
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در بخشی از این جلسه بیان کرد: تحولات جهانی چند دهه اخیر در زمینه کنترل جرم و ارزیابی بسیاری از مداخله‌های کیفری مبتنی بر اندیشه سزاگرایی، نشان از آن دارد که این مداخلات نتوانسته اند به اهداف خود برسند.
محمدعلی فرجیها ادامه داد: عدالت ترمیمی از مجرای تجربه گرایی متولد شده و در واقع زمانی که مشخص شد هیچ یک از مداخلات سزاگرایی نتیجه‌ای نداشته است، بستری برای ظهور عدالت ترمیمی فراهم شد؛ تا پیش از شکل گیری این مفهوم جرم و اختلاف به طرفین درگیر تعلق داشت.
وی بیان کرد: یکی از کارکرد‌های عدالت ترمیمی، استفاده از ظرفیت‌های موجود در جامعه است که بعداز شکل گیری دولت‌های مدرن به حاشیه رانده شد؛ نهاد‌های رسمی و قضایی جای کنشگران اصلی را که تحت تأثیر این وقایع بودند، گرفت و همه چیز محدود به این نهاد‌ها شد. به گفته او جرم پیش از آنکه نقض مقررات اجتماعی باشد، مسئله‌ای اجتماعی است، اما بازنمایی این موضوعات در رسانه‌ها به سمتی رفته است که جامعه را بی اهمیت جلوه می‌دهد و در واقع ادبیات رسانه‌ای که نشان دهنده نقش جامعه در این میان است، به فراموشی سپرده شده است.
فرجیها گفت: خراسان، خطه‌ای عارف خیز شناخته می‌شود، اما در کل شاخص‌ها نشان از آن دارد که جامعه ما جامعه خشنی است و باید بررسی شود که چگونه با کمک رسانه‌ها می‌توان مهر و شفقت را به جامعه بازگرداند و از عدالت ترمیمی حمایت کرد. عدالت ترمیمی نیز از زمانی دچار آسیب شد که ابراز محبت و عاطفه محدود به حوزه خانواده شد. او با بیان اینکه رفتار افراد جامعه در برخورد با جرم از الگوی خاصی پیروی نمی‌کند، افزود: اوج گیری رفتار‌های متفاوت در برخورد با احکام قضایی یکسان نشان می‌دهد که جامعه هیچ ایده‌ای در برخورد با مسائل ندارد و در هر مسئله‌ای به نحوی گوناگون عمل می‌کند؛ چنان که زمانی به تماشای اعدام یک مجرم می‌نشیند و مدتی بعد، از رفتار مجرمی با جرم مشابه حمایت می‌کند. فرجیها ادامه داد: عدالت ترمیمی به معنای حذف عدالت کیفری نیست؛ این نوع از عدالت می‌تواند در حوزه خشونت‌های خانگی و جرائم مربوط به حقوق عامه بسیار اثرگذار باشد.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان مشهد نیز در این جلسه گفت:پس از شکل گیری دبیرخانه شهر ترمیمی در شهرداری مشهد اقدامات خوب و متنوعی در بخش‌های قضایی و غیرقضایی آغاز شده است.
محمدجواد استادی با تأکید بر اینکه رسانه‌ها می‌توانند نقش مهمی در توسعه مفهوم عدالت ترمیمی داشته باشند، بیان کرد: ورود رسانه‌ها به این عرصه، نیازمند تدوین برخی سیاست هاست. باید کارگروه‌هایی مشترک با حضور دانشگاهیان و به صورت میان رشته‌ای تشکیل و سیاست‌هایی برای اهالی رسانه تدوین شود تا بتوان به خروجی‌های مناسبی در این زمینه رسید و اصحاب رسانه نیز بدانند به صورت عملیاتی باید چه روشی را در بازتاب اخبار مربوط به بزه در پیش گیرند تا ذائقه جامعه در توجه به اخبار این حوزه تغییر یابد.