سخاوت و بردباری امام حسن مجتبی (ع)، نسخه‌ای برای کاهش تنش‌های اجتماعی

 حجت‌الاسلام مهدی شریعتی‌تبار در گفتگو با خبرنگار شهرآرانیوز، به بررسی آموزه‌های کاربردی از سیره امام حسن مجتبی (ع) پرداخت و بر ضرورت الگوگیری از کرامت، حلم و ارتباط با خداوند در زندگی فردی و اجتماعی تأکید کرد.

 کرامت و بخشندگی امام حسن مجتبی (ع)

وی با بیان اینکه امام حسن مجتبی (ع) به دلیل جود و سخاوت بی‌نظیرشان، به «کریم اهل‌بیت(ع)» شهرت یافتند، افزود: اگرچه تمام ائمه (ع) اهل کرم و احسان بودند، اما در دوره امام حسن مجتبی (ع)، این ویژگی بیش از پیش نمایان شد. در تاریخ آمده است که ایشان دو یا سه بار تمام اموال خود را به دو نیم تقسیم کردند و نیمی از آن را در راه خدا انفاق نمودند. 

مدیرگروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی  عنوان داشت: در زیارت جامعه کبیره آمده است: «عادتکم الاحسان و سجیتکم الکرم»، یعنی احسان و کرم، سرشت شما اهل‌بیت (ع) است. امام حسن (ع) نه‌تنها در کمک به نیازمندان کوتاهی نمی‌کردند، بلکه عزت و کرامت افراد را نیز حفظ می‌نمودند. این رویکرد، الگویی عملی برای جوامع امروزی است که در آن کمک به دیگران باید همراه با حفظ شأن و احترام آنان باشد.

 اولویت گره‌گشایی از کار مردم بر عبادت شخصی

 حجت‌الاسلام شریعتی‌تبار یکی از آموزه‌های مهم امام حسن (ع) را مقدم دانستن حل مشکلات مردم بر عبادت فردی دانست و در این رابطه گفت: امام حسن (ع) روزی در مسجدالحرام مشغول اعتکاف بودند که فردی نیازمند به ایشان مراجعه کرد و تقاضای کمک کرد. امام (ع) در پاسخ فرمودند که در آن لحظه امکان کمک مالی ندارند، اما می‌توانند با اعتبار خود مشکل او را حل کنند. سپس از مسجد خارج شدند تا نیاز آن فرد را برطرف سازند. وقتی برخی اعتراض کردند که شما در حال اعتکاف بودید، امام(ع) فرمودند: «برآوردن حاجت مؤمن از هزاران اعتکاف در مسجد برتر است». این واقعه نشان‌دهنده جایگاه والای خدمت به مردم در فرهنگ اهل‌بیت (ع) است.

 حلم و بردباری در مواجهه با ناملایمات

وی از دیگر ویژگی‌های بارز امام حسن مجتبی (ع) را حلم و صبر بی‌نظیر ایشان در برابر بدرفتاری‌ها خواند و با اشاره به آیه قرآن  «ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَبَیْنَهُ عَدَاوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ» (فصلت: ۳۴)، ابراز کرد: حلم امام حسن (ع) به قدری زیاد بود که گفته شده: «لو وُزِنَ حِلْمُهُ بِالْجِبَالِ لَرَجَحَ حِلْمُهُ»؛ یعنی اگر حلم ایشان با کوه‌ها مقایسه شود، حلم ایشان سنگین‌تر خواهد بود.

مدیرگروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، در ادامه نمونه‌ای از بردباری امام (ع) را نقل کرد که «روزی مردی شامی که تحت تأثیر تبلیغات معاویه قرار گرفته بود، در مدینه به امام حسن (ع) ناسزا گفت. امام (ع) با آرامش پاسخ دادند: «گمان می‌کنم در شهر ما غریب هستی. اگر تشنه‌ای، سیرابت می‌کنم؛ اگر گرسنه‌ای، غذایت می‌دهم؛ اگر جای ماندن نداری، تو را مهمان می‌کنم.» این رفتار کریمانه موجب شد آن مرد پشیمان شده و به دوستدار اهل‌بیت (ع) تبدیل شود.این شیوه برخورد، درس بزرگی برای جامعه امروز است، جایی که بسیاری از اختلافات به دلیل عدم صبر و کنترل خشم به خشونت منتهی می‌شود.

ارتباط قوی با خداوند و تأثیر آن در روابط اجتماعی

حجت‌الاسلام شریعتی‌تبار در ادامه سخنان خود اشاره داشت: امام حسن مجتبی(ع) بار‌ها با پای پیاده به حج مشرف می‌شدند و در عبادت و راز و نیاز با خدا، خلوص و خشوع عجیبی داشتند. در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) آمده است: «مَنْ أَصْلَحَ مَا بَیْنَهُ وَبَیْنَ اللَّهِ أَصْلَحَ اللَّهُ مَا بَیْنَهُ وَبَیْنَ النَّاسِ»؛ یعنی کسی که رابطه خود را با خدا اصلاح کند، خداوند نیز روابط او را با مردم اصلاح خواهد کرد. 

وی افزود: در دنیای امروز که تنش‌ها و اختلافات در جامعه فراوان است، تقویت ارتباط با خداوند می‌تواند نقش کلیدی در بهبود روابط اجتماعی ایفا کند. اگر انسان‌ها بر اساس عبودیت و توکل، رفتار‌های خود را تنظیم کنند، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.

مدیرگروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، در پایان تأکید کرد: سیره امام حسن مجتبی (ع) سرشار از درس‌هایی برای زندگی امروز ماست؛ از کرامت و بخشش، تا حلم و بردباری و ارتباط قوی با خدا. اگر این آموزه‌ها در جامعه نهادینه شود، بسیاری از مشکلات اخلاقی و اجتماعی حل خواهد شد.