چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی! | درباره بهترین شب‌های سال چه می‌دانید؟

به گزارش شهرآرانیوز؛ اگرچه ماه مبارک رمضان همه‌اش رحمت و مغفرت و ماه مهمانی خداست، در همین ماه منحصر‌به‌فرد، این لیالی قدر هستند که در اوج قرار دارند و به تعبیر آموزه‌های دینی، مقدرات یک سال انسان در آنها رقم می‌خورد.

فضایل شب قدر

شب قدر یا لیله‌القدر، شبی باارزش و پرفضیلت نزد مسلمانان و شب نزول قرآن و شب مقدرشدن امور انسان‌هاست. این شب بافضیلت‌ترین شب سال است که با امور مهم و باعظمتی همانند نزولِ اجمالی قرآن، تقدیر و تعیین سرنوشت‌ها، تدبیر و برنامه‌ریزی‌های جدید و نزول جبرئیل و فرشته‌ها، همراه است و شب نزول رحمت الهی و آمرزش گناهان است و در آن شب، فرشتگان بر زمین فرود می‌آیند.

طبق برخی روایات شیعه، مقدرات انسان‌ها به امام‌زمان (عج) عرضه می‌شود. زمان دقیق این شب معلوم نیست، ولی طبق بسیاری از روایات، در ماه رمضان واقع شده است و یکی از شب‌های نوزدهم، بیست‌ویکم یا بیست‌وسوم است.

احیا یعنی چه؟

احیا یا شب‌زنده‌داری به معنای شب را به دعا و عبادت گذراندن، از سنت‌های مهم اسلامی است. در احادیث، احیای شب‌های قدر، شب اول ماه رجب، شب نیمه‌شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان توصیه شده است. به‌گفته مفسران براساس سوره مزمل، در صدر اسلام شب‌زنده‌داری به قصد نماز شب حدود یک سال بر پیامبر (ص)، واجب بود و مسلمانان درکنار پیامبر (ص)، آن را به‌جای می‌آوردند، اما پس از حدود یک سال، خداوند در این حکم، تخفیف قائل شد و تهجد، جای شب‌زنده‌داری را گرفت.

توصیه روایات به احیای شب قدر

از میان شب‌های متعددی که احیای آنها در روایات سفارش شده است، شب‌زنده‌داری در شب‌های ماه رمضان به‌ویژه دهه آخر آن، به‌سبب احتمال واقع شدن شب قدر در آنها، درمیان مسلمانان و به‌ویژه شیعیان مورد توجه بیشتر بوده است؛ براساس حدیثی از امام‌باقر (ع) هرکه شب قدر را احیا بدارد، گناهانش بخشیده می‌شود؛ هرچند به عدد ستارگان آسمان، سنگینی کوه‌ها و وسعت دریا‌ها باشد (فضائل‌الاشهرالثلاثه، ص۱۱۸). همچنین در روایتی از امام‌علی (ع)، احیای چهار شب یعنی شب اول ماه رجب، شب نیمه‌شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان، توصیه شده است. (وسائل‌الشیعه، قم، ج۷، ص۴۷۸).

شبی برتر از هزار ماه

در مورد اهمیت شب قدر همین‌قدر بس که خداوند سوره‌ای درباره این شب، نازل فرموده است و در این سوره خطاب به پیامبرش می‌فرماید: «وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیْلَه الْقَدْرِ: و تو چه می‌دانی که شب قدر چیست؟» آن‌گاه خداوند بدون فاصله به عظمت و بزرگی آن شب اشاره کرده، می‌فرماید: «لَیْلَه‌الْقَدْرِ خَیْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ؛ شب قدر از هزار ماه بهتر است». شخصی خدمت امام‌باقر (ع) عرض کرد: «مراد از اینکه شب قدر بهتر از هزار ماه است، چیست؟». ایشان فرمودند: «انجام هر کار شایسته‌ای مانند نماز، زکات و انواع خوبی‌ها در آن شب، برتر از هر کار شایسته‌ای است که در مدت هزار ماه که شب قدر در آن نیست، انجام شود».

بهترین اعمال شب قدر

برای تشخیص اینکه بهترین عمل چیست، باید به فرمایش‌های معصومین (ع) مراجعه کرد؛ مشابه همین سؤال را امام‌علی (ع) از رسول خدا (ص) پرسیدند، با این مضمون که «ای رسول خدا! برترین اعمال در ماه مبارک چیست؟». حضرت پاسخ فرمودند: «ای اباالحسن! برترین اعمال در این ماه، پرهیز از محرمات است». فراموش نکنیم که این پاسخ «پرهیز از محرمات»، پاسخ یک معصوم به معصوم دیگر است، پس به طریق اولی برای ما انسان‌های معمولی، این نکته حیاتی‌بخش است که بدانیم در تمامی اوقات به‌خصوص ماه مبارک رمضان، که شب‌های قدر را نیز شامل می‌شود، بهترین اعمال این است که از محرمات الهی بتوانیم دوری کنیم.