شهرآرانیوز| محمدرضا هاشمی - در طول سال‌های اخیر ما شاهد ساخت فیلم‌های سینمایی بیشتری با موضوع مهاجران افغانستانی ساکن ایران در سینما هستیم. سوژه‌ای اجتماعی که نقطه اوج آن فیلم سینمایی «چند متر مکعب عشق» به کارگردانی «برادران محمودی» بود.
فیلم سینمایی «شکستن همزمان بیست استخوان» ساخته برادران محمودی؛ نماینده سینمای افغانستان در نود و یکمین دوره جوایز اسکار بود، این فیلم همچنین در سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر دو جایزه گرفت. برادران محمودی که از مهاجران افغانستانی ساکن تهران هستند، آنها سال گذشته روزهای پرکاری داشتند و دو فیلم سینمایی «مردن در آب مطهر» و «هفت‌ونیم» را ساختند.
زندگی افغانستانی‌های مهاجر ساکن ایران از ویزور دوربین مستندسازان هم پنهان نماند و ما در گروه «هنر و تجربه» شاهد اکران دو فیلم «اعتراض وارد نیست» و «بی‌سرزمین‌تر از باد» در سینماهای ایران بودیم.
«اعتراض وارد نیست» ساخته فرناز و محمدرضا جورابچیان است. این فیلم زندگی پنج مهاجر افغانستانی در ایران را به تصویر می‌کشد که به شکلی اتفاقی در زمین‌های تنیس شمال شهر تهران مشغول به کار می‌شوند، توپ جمع می‌کنند و در اوقات بیکاری، تنیس بازی می‌کنند، آنها به مرور زمان این ورزش را یاد می‌گیرند، در این ورزش پیشرفت می‌کنند و هرچه که در ورزش تنیس جلو می‌روند، جامعه جدید زندگی‌شان پذیرای آنها نیست و به چشم غریبه به آنها نگاه می‌کند. در واقع زندگی آنها در برزخ سختی، روزمرگی و ترس از بازداشت و بازگردانده شدن به افغانستان می‌گذرد که با آرزوی تنیس‌باز شدن و شرکت در مسابقات تنیس همراه است و برای آنها چاره‌ای جز ماندن در شرایط اقامت غیرقانونی یا رفتن به‌سمت آینده‌ای نامعلوم در غرب نمی‌گذارد.
این فیلم در واقع از معدود تلاش‌های فیلم‌سازان ایرانی در سال‌های اخیر برای نشان دادن رنجی است که مهاجران افغانستانی در ایران با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. کارگردان‌های فیلم مستند «اعتراض وارد نیست»، درباره هدف‌شان از ساخت این فیلم می‌گویند که آنها با ساخت این فیلم، به دنبال باز کردن فضای گفت‌وگو درباره کلیت حضور مهاجران افغانستانی در ایران بوده‌اند.
فرناز جورابچیان درباره ایده ساخت این فیلم گفت: ما از کودکی با مهاجران افغانستانی که در زمین‌های تنیس تهران، توپ جمع می‌کردند، آشنا بودیم. این‌ها افرادی هستند که از بچگی در این زمین‌ها توپ جمع می‌کنند و چون 24 ساعت در زمین تنیس هستند، این ورزش را یاد می‌گیرند و در آن پیشرفت می‌کنند. اما قوانین(ایران) به آنها اجازه نمی‌دهد که از یک حدی جلوتر بروند. آنها نه می‌توانند در لیگ بازی کنند و نه می‌توانند کارت مربیگری بگیرند. وقتی که هفت سال قبل به یکی از این بچه‌ها نزدیک شدیم و او مجبور بود به افغانستان بازگردد، تصمیم گرفتیم درباره این موضوع فیلم بسازیم.
محمدرضا جورابچیان نیز درباره دلیل ساخت این فیلم گفت: از گذشته در زمین‌های تنیس ایران، کودکان به‌عنوان توپ‌جمع‌کن حضور داشتند که در دوره‌ای فدراسیون حضور بچه‌ها به‌عنوان توپ‌جمع‌کن را استثمار آنها دانست و از ادامه این کار جلوگیری کرد. اینجا بود که کارگران افغانستانی وارد عرصه تنیس ایران شدند
«اعتراض وارد نیست» از آن دسته مستندهایی است که آگاهی مردم را درباره موضوعی خاص افزایش می‌دهد. این فیلم فقط زندگی بخشی از مهاجران افغانستانی در ایران را به تصویر می‌کشد. سوژه‌های این فیلم به احتمال زیاد از خوش‌شانس‌ترین کارگرهای افغانستانی مقیم ایران هستند که در زمین تنیس کار می‌کنند و با آدم‌هایی در ارتباطند که از سطح بالای جامعه هستند.
«بی‌سرزمین‌تر از باد» ساخته «غلامرضا جعفری»، کارگردان مهاجر افغانستانی ساکن اصفهان است، این کارگردان افغانستانی این روزها ساخت فیلم سینمایی «روزی روزگاری ایران» را در تهران آغاز کرده که زندگی یک خانواده مهاجر را که در یک ویلا در تهران سرایدار هستند، روایت می‌کند.
فیلم مستند، بی‌سرزمین‌تر از باد؛ بخشی از زندگی یک خانواده افغانستانی را روایت می‌کند که پدر خانواده فرزند خود را در مرز ایران و ترکیه زمانی که در تلاش برای خروج از ایران هستند، گم می‌کند.
جعفری درباره چگونگی رسیدن به ایده ساخت این فیلم گفت: من خودم مهاجری افغانستانی و متولد ایران هستم. سال ۲۰۱۵ که مرز‌ها به‌سمت اروپا باز شد، در اطراف خودم خانواده‌های زیادی را دیدم که مهاجرت می‌کردند. در همان روزها بود که با خانواده «پناهی» آشنا شدم و تصمیم گرفتم این سوژه را کار کنم.
وی درباره مشکلات یک فیلمساز افغانستانی در ایران گفت: من برای اینکه فیلمساز بمانم، قید خیلی چیزها را در زندگی‌ام زده‌ام. شاید اگر در سوئیس زندگی می‌کردم، فیلمساز نمی‌شدم. اینکه امروز اینجا هستم، راحت نبوده است. من برای گرفتن پروانه ساخت فیلم بلندم، هفت ماه دویده‌ام. درباره شرایط امروز افغانستانی‌ها بحث بر سر مردم ایران نیست، بلکه صحبت بر سر قوانین سخت است
این کارگردان معتقد است: متاسفانه فیلم‌هایی که تاکنون درباره افغانستانی‌ها در سینمای ایران ساخته شده، دو دلیل داشته است، اول اینکه افغانستانی را فیلم می‌آورند که یا لودگی کنند یا دست اندرکاران این فیلم‌ها با فیلم‌شان جشنواره‌بازی کنند.