همه‌چیز درباره تولید، مصرف و آسیب‌های سیگار؛ واقعیت‌هایی که خیلی‌ها آن را جدی نمی‌گیرند.
محمد تقی حاجی موسی | شهرآرانیوز؛ سال ۱۳۰۷ بود که قوانین واردات، تولید، خرید و فروش سیگار در مجلس شورای ملی تکمیل شد و ۹ سال بعد از آن، یعنی در سال ۱۳۱۶، کارخانه دخانیات ایران شروع به فعالیت کرد. قبل از آن، سیگار‌ها همه وارداتی بود و وقتی دولت فهمید می‌شود از آن کلی پول درآورد، به فکر تولید آن افتاد. یکی از قدیمی‌ترین کارخانه‌های ایرانی که با تولید اشنو طرف‌داران زیادی میان سیگاری‌ها پیدا کرد، همان موقع متولد شد.
در این ۹۲ سال همواره سیگار‌های خارجی در کنار برند‌های ایرانی در بازار وجود داشته است و این وسط سیگار‌های قاچاق هم بوده که طرف‌داران خودش را دارد. گردش مالی عجیب و غریب این صنعت و تقاضای همواره رو به افزایشی که در سال‌های اخیر وجود داشته، باعث شده است تا مدیران این صنعت و البته دولت‌های مختلف به فکر تولید داخلی سیگار بیفتند تا هم مانع از خروج ارز شوند و هم اشتغال ایجاد کنند.
سرانجام سال ۹۷ و در نودمین سالگرد تولد صنعت سیگار کشور، علی‌اصغر رمزی، رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت دخانیات کشور در آن موقع و مدیرعامل و رئیس هیئت‌مدیره شرکت دخانیات کنونی، از خودکفایی در تولید این ماده دخانی در کشور گفت و اعلام کرد از آغاز سال ۹۷ هیچ سیگاری به‌طور قانونی از خارج وارد کشور نشده است. این خبر که هیچ‌کس نمی‌دانست برای آن خوش‌حال باشد یا ناراحت، به ما یادآوری می‌کرد چقدر سیگار برایمان مهم است که در تولیدش خودکفا شده‌ایم. خودکفایی در تولید مرگ!
۵۹ میلیارد و ۶۰۰ میلیون نخ
سالانه حدود ۵۹ میلیارد و ۶۰۰ میلیون نخ سیگار در ایران مصرف می‌شود که تقریبا ۵۰ میلیارد نخ آن در ایران تولید می‌شود و بقیه‌اش به شکل قاچاق به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
۳۶۵۰ نخ
هر فرد سیگاری به‌طور متوسط روزی ۱۰ نخ سیگار می‌کشد، یعنی سالی ۳۶۵۰ نخ. اگر قیمت متوسط هر نخ سیگار را ۵۰۰ تومان در نظر بگیریم، آن وقت متوجه می‌شویم که هر فرد سیگاری سالانه یک‌میلیون و ۸۲۵ هزار تومان هزینه سیگار می‌کند. تازه این در حالی است که قیمت بسیاری از سیگار‌ها بالاتر از این رقم است.
۲۹ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان
- اگر قیمت هر نخ سیگار را ۵۰۰ تومان در نظر بگیریم، یعنی سالانه حداقل ۲۹ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان تبدیل به خاکستر سیگار می‌شود.
۳۰ هزار میلیارد تومان
هزینه درمان بیماری‌های ناشی از سیگار سالانه در حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان است. این در حالى است که بودجه پزشک خانواده تنها ۱۰۰۰ میلیارد تومان است.
سالانه ۱۸ هزار و ۲۵۰ میلیارد تومان دود می شود
در ایران ۱۰ میلیون نفر سیگاری حرفه‌ای حضور دارند. این افراد با سیگار نخی ۵۰۰ تومان، سالانه ۱۸ هزار و ۲۵۰ میلیارد تومان دود می‌کنند. یعنی تقریبا ۴۳ درصد همه یارانه‌ای که دولت در سال به خانواده‌ها پرداخت می‌کند. این به غیر از افرادی است که به شکل تفننی سیگار می‌کشند.
۱۰۰ هزار میلیارد تومان
در مجموع اگر هزینه خرید سیگار و هزینه درمان بیماری‌های مرتبط با آن را جمع بزنیم، خسارت سیگار به کشور سالانه حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است. این عدد به غیر از مصرف قلیان و دیگر مواد دخانی است.
اگر قیمت هر پوند را ۲۲ هزار تومان در نظر بگیریم، با پولی که ایرانی‌ها هرسال صرف سیگار کشیدن می‌کنند، می‌شود سالی یک ورزشگاه در حد و اندازه ویمبلی انگلستان ساخت.
سرانه مصرف شیر هر ایرانی حدود ۲۰۰ گرم در روز است، یعنی سالانه ۷۳ کیلوگرم. اگر قیمت هرکیلو شیر را به‌طور متوسط ۵۰۰۰ تومان در نظر بگیریم، هزینه یک نفر در سال برای مصرف شیر به ۳۶۵ هزار تومان می‌رسد. یعنی یک‌پنجم هزینه‌ای که برای سیگار می‌شود.
هر ایرانی به‌طور متوسط سالانه حدود ۶ کیلوگرم گوشت قرمز مصرف می‌کند. اگر قیمت هرکیلو گوشت قرمز به‌طور متوسط ۱۱۰ هزار تومان باشد، این عدد در سال به ۶۶۰ هزار تومان می‌رسد. یعنی تقریبا یک‌سوم هزینه هر سیگاری برای خرید سیگار.
۹۰۰۰تن توتون
حدود ۹۰۰۰تن توتون در مساحت شش‌هزارهکتاری برداشــــــــت می‌شود و طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده در پایان برنامه ششم توسعه باید به رقمی بین ۴۰ تا ۵۰ هزار تن توتون در کشور برسیم.
۳۰ درصد از تمام سیگار‌هایی که در دنیا فروخته می‌شود، از راه قاچاق توزیع شده است.
در سال ۹۶ نزدیک به ۶۰ میلیارد تومان حقوق انحصار برای محصولات دخانی به خزانه دولت واریز شده است.
تعداد واحد‌های فعال سیگارسازی از ۷واحد در سال۹۳ به ۱۸واحد در سال۹۶رسید که این امر حاکی از رشد ۱۵۷درصدی در صنعت دخانیات است. با ایجاد واحد‌های صنعتی جدید، تعداد خطوط تولید سیگارسازی در کشور از ۳۹خط تولید به ۷۹خط رسیده است.
تعرفه واردات سیگار به کشور ۲۴ درصد است که ۲۰ درصد آن سود بازرگانی و ۴ درصد حقوق ورودی است.
سن مصرف سیگار در پسر‌ها به ۱۱ سال و در دختر‌ها به ۱۴ سال رسیده است. ۶۵ درصد از نوجوانان سیگار خود را از سوپرمارکت‌ها، دکه‌های مطبوعاتی و دست‌فروش‌ها تهیه می‌کنند. ۲۰ واحد تولیدی در ایران سیگار تولید می‌کنند.
بیش از ۸۰درصد مرگ‌های ناشی از سرطان ریه و حدود ۳۰درصد از مرگ‌های ناشی از سایر سرطان‌ها به‌وسیله استعمال دخانیات ایجاد می‌شود. از کل مرگ‌های مرتبط با استعمال دخانیات، ۴۶درصد به علت بیماری‌های قلبی‌عروقی، ۲۶درصد به علت سرطان ریه، ۱۴.۳درصد به سبب آمفیزم و برونشیت، ۷درصد به علت دیگر سرطان‌ها و ۶.۷درصد به سبب سایر عوامل است.
۳۰۰ هزار نخ
صادرات سیگار در سال۹۳، ۳۰۰هزار نخ بود که این رقم به ۳۶۰میلیون نخ در سال ۹۶ رسید. در سال ۹۷ صادرات سیگار به حدود ۱۶۰ میلیون نخ کاهش یافت و بعد در ۱۱ ماهه اول سال ۹۸ این عدد به ۱۰۹ میلیون نخ رسید.
۳۶.۶ درصد از پسران نوجوان ۱۴ تا ۱۵ ساله در مکان‌های عمومی سیگار می‌کشند. این در حالی است که ۵۱.۶ درصد از دختران در همین سن در خانه سیگار می‌کشند.
۲۰۰ فرد سیگاری
روزانه ۲۰۰ فرد سیگاری در کشور فوت می‌کنند و از هر ۱۰ نفر سیگاری ۲ نفر به مواد دیگر معتاد می‌شوند.
فوت ۶۳ هزار نفر برا اثر دخانیات
سالانه ۶۳ هزار نفر بر اثر مصرف دخانیات در کشور فوت می‌کنند. طول عمر افراد سیگاری بین ۲۰ تا ۳۰ سال کم می‌شود. همچنین مردان سیگاری ۲۳ برابر و زنان سیگاری ۱۳ برابر افراد عادی به سرطان ریه مبتلا می‌شوند و احتمال سکته در افراد سیگاری ۲ تا ۴ برابر افزایش می‌یابد.
شرکت دخانیات ایران ۷۰۰۰ نفر نیرو دارد. این در حالی است که کارخانه‌های دخانیات و سیگارسازی خصوصی دیگر هرکدام در حدود ۲۰۰ نفر نیرو دارند.
۸۰درصد توتون مورد نیاز کشور از آمریکای لاتین، قاره آفریقا و هندوستان و برخی کشور‌هایی که در تولید توتون فعال هستند، به ایران وارد می‌شوند.
متوسط قیمت هر پاکت سیگار در دنیا
قیمت سیگار در کشور‌های مختلف متفاوت است و معمولا کشور‌های پیشرفته‌تر، قیمت بالاتری برای سیگار دارند و تلاش می‌کنند به این صورت، هزینه سیگار کشیدن را بالا ببرند. در این نمودار می‌توانید این ارقام را ببینید، با این توضیح که برای مقایسه یک پاکت سیگار مارلبرو در نظر گرفته‌شده است. این اعداد متعلق به سال ۲۰۱۹ است.
رده اول: استرالیا ۲۰.۹۵ دلار آمریکا (حدود ۳۵۶ هزار تومان)
رده دوم: نیوزیلند ۱۸.۳۱ دلار
رده سوم: ایرلند ۱۴.۲۲ دلار
رده چهارم: انگلستان ۱۳.۴۹ دلار
رده پنجم: نروژ ۱۲.۲۶ دلار
رده ششم: فرانسه ۱۰.۹۴ دلار
رده هفتم: کانادا ۱۰.۷۷ دلار
رده هشتم: ایسلند ۱۰.۱۴ دلار
رده نهم: سنگاپور ۹.۸۸ دلار
رده بیست‌وهفتم: امارات متحده عربی ۵.۹۹ دلار
رده شصت‌وششم: کویت ۲.۹۱ دلار
رده هفتادویکم: ترکیه ۲.۶۵ دلار
رده هفتادودوم: مصر ۲.۵۳ دلار
رده هفتادوسوم: ایران ۲.۵ دلار (حدود ۴۲ هزار و ۵۰۰ تومان)
رده صدودوم: نیجریه ۰.۸۹ دلار (حدود ۱۵ هزار تومان)