سحر نیکوعقیده
خبرنگار شهرآرا محله
یکسال دیگر هم گذشت. یکسال دیگر هم روایتگر قصه آدمخوبهای این شهر بودیم. روایتهایی که تمام نشدهاند و همچنان ادامه دارند. شخصیتهایی که روزی مهمان ما شدند و از غمها، شادی و تجربههایشان گفتند اما حکایت همچنان باقی است. حالا دوباره به مناسبت دهسالهشدن روزنامه شهرآرا و شهرآرامحلهاش در یک نشست صمیمانه دور هم جمع شدهایم تا ادامه این حکایت را از زبان خود آدمهای داستان بشنویم. اینکه حالا کجای قصه هستند و پس از انتشار گفتوگوی شهرآرا با آنها و چاپ حرفهای دلشان چه بازخوردی را دریافت کردهاند.
دوشنبه 20خرداد، به بهانه سالگرد دهساله شدن شهرآرا، نشستی با مخاطبان شهرآرامحله منطقه6 در اتاق جلسات شهرداری منطقه6 برگزار شد. مخاطبانی که تعدادی از آنها سوژههای این هفتهنامه محلی بودند و تا پیش از مصاحبه در گمنامی به سر میبردند و کسی سراغشان نرفته بود و به گفته خودشان بهواسطه شهرآرامحله دیده شدند و تعدادی از آنها هم اعضای شورای اجتماعی محلههای مختلف منطقه از شهرک شهید باهنر تا چهنو بودند که صمیمانه با اهالی و عوامل رسانه شهرآرا حرفهای دلشان را در میان گذاشتند. انتقادها، پیشنهادها و هر چیزی که دل تنگشان میخواست بیان کردند و به بحث گذاشتند. همچنین در این دورهمی صمیمانه، رضا سلیماننوری، سردبیر شهرآرا محله، و رهنما، مسئول امور مناطق مؤسسه فرهنگی شهرآرا، حضور داشتند.
باید زبان مردم باشیم
ابتدای جلسه و پس از تلاوت آیاتی از کلام خدا، رضا سلیماننوری بهعنوان سردبیر شهرآرامحله ضمن تبریک دهسالهشدن روزنامه شهرآرا گفت: با صراحت میگویم که ما یک رسانه هستیم از پول بیتالمال، پس باید زبان همه مردم باشیم و برای همه کار کنیم و بر همین اساس تا جایی که محدودیتهای قانونی اجازه بدهند از مردم مینویسیم. نقصهایی وجود دارد اما این نقصها قطعا از سوی نویسندگان و خبرنگاران نیست. این نقصها از سیاستگذاران نشئت میگیرند. در این مدت تمام تلاشمان را به کار گرفتیم که صدای مردم را منعکس کنیم. در قالب روزنامه و ضمائم مختلف آن یعنی شهربانو برای زنان، کولهپشتی برای کودکان، میلان برای جوانان، توانشهر برای توانیابان، شهرآرامحله برای مردم هر منطقه و... اما باوجوداین معتقدیم کاستیهایی وجود دارد. امروز اینجا هستیم تا این کاستیها را بیشتر بشناسیم. باید نقد شویم؛ بدون هیچ اغماض و ملاحظهای. تا بهتر از امانتی که در دستمان است محافظت کنیم. امیدوارم در پایان جلسه فضایی باشد که همه راضی باشیم و اینگونه جلسات بیشتر تکرار شوند.
در ادامه جلسه انسیه شهرکی، دبیرشهرآرامحله منطقه6، ضمن ارائه توضیحاتی درباره سازوکار این هفتهنامه محلی بیان کرد: یک بخش از سوژههای ما، مسئلهمحور است. در این بخش به مسائل و مشکلات محله میپردازیم. این مشکلات ازسوی مردم به ما انعکاس داده میشود، آنها را پیگیری و از مسئولان درخواست میکنیم که درصدد رفع آن باشند. در این مدت خیلی از این معضلات مطرحشده، حل شدند. برای مثال مشکل ترافیک خیابان حر با پیگیری شهرآرامحله و درخواست از راهنمایی و رانندگی و سازمان ترافیک شهرداری و با نصب یک چراغ راهنمایی و رانندگی پس از سالها تا حدی حل و از بار ترافیکی این محدوده کاسته شد. یا مشکل آسفالت شهرک شهید باهنر در انتهای بسکابادی با همین انعکاسدادنها و پیگیریها برطرف شد. البته خیلی از مشکلات هنوز در این منطقه وجود دارند که امیدواریم با نکتهسنجی خود اهالی و پیگیری ما در راستای رفع آنها قدم برداریم. بخش دیگر سوژههای ما، چهرهمحورند که اختصاص دارد به پرداختن به چهرههای شاخص محله برای افزایش اعتمادبهنفس محلی.
وی همچنین به نقش مؤثر خود اهالی محل در حل مشکلاتشان اشاره کرد و افزود: شما میتوانید به ما سرخط بدهید تا از طریق نشریه خودتان حرف دلتان را بزنیم و از مسئولان مطالبه کنیم. البته این مستلزم دغدغهمندبودن شما و همکاری مستمرتان با نشریه خودتان یعنی شهرآرا بهطور عام و شهرآرامحله بهطور خاص است.
مصاحبه ایجاد انگیزه میکند
پس از این سخنان نوبت به ارائه نظرات اهالی منطقه رسید که دعوت شهرآرا را پذیرفته و در این برنامه شرکت کرده بودند. چراغ اول را علی گزمه، عضو شورای اجتماعی محله شهرک شهید باهنر و رابط رسانهای شهرآرامحله در این محدوده، روشن کرد. او ابتدا دست روی نقاط قوت این هفتهنامه محلی گذاشت. از پیگیری خوب و بیان دقیق معضلات و اقدامات مثبت و مؤثر عوامل آن گفت. سپس به بیان مشکلات مرتبط با این نشریه در منطقه پرداخت. به روایت او مشکل اصلی شهرآرامحله توزیع نامناسب و محدود این هفتهنامه در شهر بهویژه منطقه6 است. البته او تنها کسی نبود که این مشکل را مطرح کرد. ایوبی، نماینده شورای اجتماعی محلات و مربی ورزش ووشو جوانان، هم که یکی دیگر از افراد حاضر در جلسه بود، به نامناسببودن توزیع تأکید داشت. او در ادامه درباره تأثیر مصاحبه با نخبگان ورزشی و جوان منطقه6 گفت: «در همین مدت کوتاه با خیلی از جوانان و نوجوانان ووشوکار در این منطقه مصاحبه شد و همین موضوع انگیزه و شور و نشاط زیادی در دل دوستان و اطرافیان و هممحلهایهای این بچهها ایجاد کرد و باعث شد افراد بیشتری جذب این رشته ورزشی شوند. جوانانی که بعضا تا پیش از آن درگیر بیکاری، اعتیاد و... بودند اما بعد از مصاحبه شهرآرامحله با دوستانشان جذب ورزش شدند. البته این تمام ماجرا نیست. آن سوی دیگر ماجرا که شاید دیده نشده، خانوادههای این جوانان هستند. خانوادههایی که تازه بعد از چاپ مصاحبه فرزندشان توانستند او را بشناسند و بهمعنای واقعی به او افتخار کنند.»
او در پایان سخنانش از نویسندگان شهرآرامحله خواست که اینبار شهرآرا با خانوادههای این ورزشکاران گفتوگو کند و از حس و حال شیرین آنها بنویسد. پیشنهادی که با استقبال سردبیر شهرآرامحله و دبیر این نشریه در منطقه روبهرو شد.
بالاتر رفتن اعتماد به نفس اهالی
بهمدی، مدیر هنرستان جهان پهلوان تختی و عضو شورای اجتماعی محلات ناحیه یک، دو چالش را مطرح کرد. اولی کمشدن تأثیرگذاری رسانههای مکتوب زیر سایه فضای مجازی و اینکه هفتهنامهها باید ضمن ارائه ایدههای خلاقانه جذابیت بیشتری برای مخاطب داشته باشند و دومین چالش که آن را مخصوص روزنامه شهرآرا میدانست، انتساب این روزنامه به شهرداری بود. او در این زمینه گفت:« با آمدن نام شهرداری همه به یاد پایانکار، جریمه و... میافتند اما روزنامه شهرآرا باید خودش را از این تعاریف جدا بکند. البته این رسانه در طی این سالها ثابت کرده که بیشتر زبان مردم است تا زبان ارگان یا احزاب.»
او پس از آن از هنرجویان هنرستان تختی گفت. از افرادی که شهرآرا با آنها مصاحبه کرده و اتفاقات خوبی که پس از این گفتوگوها برای آنها افتاده است. بهمدی بیان کرد: « شما همیشه با وسواس خاصی سوژههای محلی را انتخاب میکنید و گزارش میگیرید اما شاید پس از آن بازخورد مثبت این اقدام خوبتان را بهوضوح نبینید. پس از اتمام گزارش تازه اتفاقات خوب آغاز میشود. برای نمونه مدتی قبل شما با جوان ایدهپردازی از ناحیه یک مصاحبه کردید که از نظر مالی وضعیت خوبی نداشت و نمیتوانست ایدهاش را به ثمر برساند. پس از چاپ این مصاحبه طرح او در مرکز مرکاپ تأیید شد و اتفاقات بسیار خوبی برای او رقم خورد. علاوهبراین یکی از نکات مثبت این مصاحبه بالاتر رفتن اعتماد به نفس اهالی این ناحیه و منطقه بود. این محدوده یکی از پرجمعیتترین مناطق مشهد است. حالا ما در اینجا کلی جوان ایدهپرداز داریم که با خودشان میگویند چه ایدهای را مطرح کنیم که با ما مصاحبه کنند و این موضوع برایشان به هدف تبدیل شده است.»
منیره تنها، مسئول کتابخانه آیتا... قزوینی در محله محمدآباد، هم در این نشست هماندیشی گفت: «سالهای سال انتظار معرفی نخبگان این کتابخانه را داشتم و سرانجام هفتهنامه شهرآرامحله منطقه6 این انتظار را برآورده کرد.»
او ادامه داد:« یکی از نخبگان معرفی شده در این رسانه محدثه رضایی یکی از کتابخوانها و داستاننویسهای نوجوان کتابخانه است که پس از مصاحبه با کمک شهرآرامحله، کتاب او به چاپ رسید. پس از این اتفاق و رسانهایشدن آن مراجعهکنندگان کتابخانه هم چندین برابر شدند و سرانه مطالعه در منطقه ما با چاپ همین مصاحبه بالاتر رفت.»
خانم تنها در ادامه بحث تبلیغ و انتشار مطالب در فضای مجازی را مطرح کرد و گفت:« با توجه به فیلترشدن تلگرام و دسترسی سخت به این شبکه اجتماعی، شهرآرا باید برای نشر مطالب خود از پیامرسانهای دیگر هم که کم و بیش مخاطب دارند، استفاده کند تا بدین گونه بخشی دیگر از اجتماع را پوشش داده باشد.»
حکایت سوژههای اصلی
پس از این سخنان مسئول کتابخانه آیتا... قزوینی نوبت به یکی از این نخبههای طرف گفتوگوی شهرآرامحله، یعنی غلامرضا محمدی، سرگروه تئاتر«هشتی» رسید. گروهی که اعضای آن همه از یک خانواده هستند. او ضمن تبریک بابت دهساله شدن شهرآرا از اتفاقات خوبی که پس از چاپ گزارش هشتیها برای این گروه افتاد، اینگونه یاد کرد: « پس از این گفتوگو خیلی از موانع که همیشه بر سر راهمان بود، برداشته شد و ما این را مدیون گروه شهرآرامحله منطقه6 هستیم. یکی از مهمترین مشکلات ما نداشتن جا برای تمرین بود؛ چون همه تمرینهایمان را بهسختی در خانه انجام میدادیم. حالا به لطف معرفی منتشر شده در نشریه در فرهنگسرای غدیر به تمرین تئاتر میپردازیم و میتوانیم حرفهایتر کار کنیم.»
او سپس انتقادهای خود به این رسانه را هم مطرح کرد و گفت: «با وجود تبلیغات گسترده این روزنامه در شهر و بیلبوردهای بزرگی که نام شهرآرا روی آن دیده میشود، توزیع این هفتهنامه محلی و حتی روزنامه آن، بسیار محدود و نامناسب است و همین موضوع باعث مهجورماندن و نبودصمیمیت بین مردم و شهرآرا میشود.»
البته انتقاد دیگر او مربوط به خود سازمان شهرداری میشد و دال بر این بود که در همه شهرهای مهم دنیا شهرداری خود را بانی اول و اصلی تئاتر میداند اما در شهر مشهد این موضوع بسیار کمرنگ است.
زهره صداقت نفر بعدی بود که شروع به صحبت کرد. او که دارای مدال طلای کارآفرینی و بانوی کارآفرین ملی است در محله پورسینا بازار تولیدی دارد و حالا بیش از 100نفر از بانوان سرپرست خانوار در این منطقه ازسوی او مشغول به کار شدهاند. صداقت ضمن تشکر از عوامل شهرآرامحله، بابت همزبان شدن با مردم کار رسانه را کاری فراتر از بیان مشکلات دانست و گفت:« من سالها ساکن این منطقه بودم. اگر با نگاهی تیزبینانه به این منطقه نگاه کنید مشکلات ریز و درشت زیادی را خواهید دید. به نظر من رسالت یک رسانه در مرحله اول دیدن این مشکلات و بیان بدون سانسور آنهاست اما فقط از مشکلات گفتن و نوشتن کافی نیست. مهمترین بخش ماجرا این است که در راستای رفع آن هم گام برداریم.»
معرفی ظرفیتهای تاریخی منطقه
ستار قاسمی، مدیر مجموعه تاریخی مصلی، هم ضمن تشکر از معرفی گسترده این بنای تاریخی در شهرآرامحله بیان کرد: « تا سال پیش این ظرفیت فرهنگی و تاریخی شهرمان را کسی چنان که باید و شاید نمیشناخت اما حالا طی گزارشها و مصاحبههای متعدد، این بنا حداقل به مسئولان معرفی شده و کمی به جایگاه واقعی خود نزدیکتر شده است. در واقع این رسالت یک رسانه است. اینکه ظرفیتهای ناشناخته شهر را به مردم بشناساند. به نظر من شهرآرامحله منطقه6 بهخوبی از عهده اینکار برآمده است.»
پس از این سخنان او نقدی را هم به روزنامه وارد کرد. قاسمی بهرغم صحبتهای پیشین که درباره توزیع نامناسب و ارتباط محدود این روزنامه با مخاطب بود از خواندهنشدن این روزنامه از سوی مسئولان شکایت کرد. اینکه در این هفتهنامه مسائل و مشکلات مهم منطقه مطرح میشود اما مسئولان منطقه به آن توجهی نشان نمیدهند و افزود:« بارها به دلیل جلسات متعددی که با مسئولان داشتهام در دفتر این عزیزان حضور پیدا کردهام و از نزدیک شاهد این کمتوجهیها به شهرآرامحله بودهام. مسئولان فقط صفحات اصلی روزنامه را رصد میکنند و شهرآرامحله را نمیبینند. در صورتی که اصل ماجرا همینجاست. در دل کوچهپسکوچههای همین محلهها.»
توزیع نامناسب روزنامه در منطقه
مرضیه میرنژاد، عکاس خبری شهرآرا و از ساکنان محله شهید رستمی، از دیگر افراد حاضر در این نشست صمیمی بود. او ابتدا پیرو صحبتهای قبل بر مشکل توزیع نامناسب این هفتهنامه بهویژه در شهرک پرتراکم شهید رجایی تأکید کرد و سپس پیشنهادهای خود برای رفع این مشکل را اینگونه مطرح کرد:« از شهرک شهید رجایی تا انتهای شهرک باهنر یک دکه مطبوعاتی هم وجود ندارد و کمبود آن با توجه به جمعیت زیاد این منطقه، بهشدت احساس میشود. برای رفع این مشکل میتوان توزیع رایگان حداقل برای مدتی کوتاه در سوپرمارکتها، مساجد و حسینیهها انجام شود. قشر زیادی از مردم این منطقه کارگرانی هستند که در طول روز مطالعهای ندارند و دائما از این سر شهر به آن سر شهر میروند و یکی از وسایل نقلیهای که در طول روز از آن زیاد استفاده میکنند، خط بیآرتی مسیر3 است. به نظر من این مسیر طولانی و پرتردد میتواند فرصت خوبی برای توزیع هفتهنامه و مطالعه باشد.»
میرنژاد مشکل دیگر این منطقه را آلودگی هوا دانست و گفت:« در حاشیه شهر درخت و فضای سبز بسیار محدود و کم است و در قالب یک برنامهریزی فرهنگی با هدایت شهرآرامحله میتوان گسترش درختکاری ازسوی اهالی را شاهد بود.»
رسالت رسانه بیان مشکلات است
حسینی از اهالی محله چهنو و عضو سابق شورای اجتماعی محلات هم بهعنوان آخرین فرد از اهالی منطقه که در این هماندیشی به اظهارنظر پرداخت، اینگونه سخن گفت: «من اهل سخنوری نیستم. فقط میخواهم بیپرده از مشکلات محله بگویم. یکی از مهمترین مسائلی که منطقه6 از دیرباز با آن دستوپنجه نرم میکند، فروش مواد مخدر و اعتیاد در بین جوانان است. به نظر من رسالت یک رسانه دستگذاشتن روی همین مشکلات است و یک خبرنگار باید پا بگذارد به دل ماجرا. برود در بین معتادها و طی گفتوگوها و مصاحبهها سرمنشأ مشکلات را پیدا کند.»
او در ادامه چند نمونه دیگر از مشکلات منطقه را مطرح کرد و مهمترین آنها را تجمع همیشگی انگشترفروشها در پارک مصلی (بوستان رز) دانست که باعث زشتشدن چهره بوستان شدهاند و افزود:«این مشکل محلی بارها در هفتهنامه شهرآرامحله بازگو شده اما متأسفانه توجه مسئولان به این مسئله مقطعی و گذرا بوده است و حل آن بین شهرداری و نیروی انتظامی پاسکاری میشود.»
حسینی در پایان یکی از دلایل برطرفنشدن مشکلات محلات منطقه را کمرنگبودن نقش اعضای شورای اجتماعی محلات در منطقه دانست.
نظام توزیع عادلانه نیست
پس از این سخنان نوبت سردبیر شهرآرامحله رسید تا در حد توان خود پاسخگوی ابهامات شرکتکنندگان در این هماندیشی باشد.
رضا سلیماننوری در ابتدای سخنان خود ضمن تشکر از افراد حاضر در نشست به دلیل بیان دقیق مشکلات و شکلگرفتن یک گفتوگوی صمیمانه گفت:« پررنگترین معضلی که از سوی شما عزیزان حاضر در این جلسه به دفعات مطرح شد، توزیع نامناسب شهرآرا بهتبع آن شهرآرامحله بود. در این باره باید بگویم که نظام توزیع نه فقط در شهر ما بلکه در کل کشور یک روال خاص دارد و خارج از اختیار روزنامه است. در این زمینه چارچوبهای خاصی وجود دارد که نظر و انتخاب ما در آن دخیل نیست. در تهران بیش از 3200دکه مطبوعاتی وجود دارد که دارای 4سر خط یا هماهنگکننده هستند و این افراد هستند که تعیین میکنند کدام روزنامهها در جلو کیوسک و مقابل دید مردم باشند و کدام نشریات در پستوی دکه مخفی شوند. متأسفانه در مشهد هم این مکانیزم تا حدی وجود دارد. تمام سعیمان بر این بوده و هست که تعدادی از این دوستان را با خود همراه کنیم و حداقل توزیع موتوری را در اختیار بگیریم اما بازهم علاوهبراین توزیع روزنامهها در دکههای مشهد توزیع عادلانهای نیست. جدا از همه اینها توزیع گسترده نیاز به متقاضی توزیع، یعنی دکهدار و کیوسکدار دارد اما در این منطقه کسی درخواست احداث دکه مطبوعات نمیکند و وقتی درخواست نباشد عرضه هم انجام نمیشود. یکی از پیشنهادهای مطرح شده در جلسه در این زمینه توزیع در سوپرمارکتها بود. باید بگویم که این یک تجربه شکستخورده است. قبلتر روزنامههای دیگر این طرح را اجرا کردهاند و بهدلیل پرداختنکردن وجه مالی از سوی صاحبان فروشگاهها نتیجه لازم را نگرفتهاند. توزیع روزنامه در مساجد، بسیج، حسینیهها، کانونها و... هم ایده خوبی نیست چون ما کالایی داریم به نام کالای فرهنگی. هر کالایی باید در جایگاه خاص خودش توزیع شود و ما نمیتوانیم بدعت کنیم. همان طرح توزیع روزنامهها در سوپرمارکتها که در تهران و مشهد مطرح شد، واکنش منفی بسیاری از سوی مدیران و مسئولان مرتبط با مطبوعات به همراه داشت. این موضوع برای روزنامهای که از بیتالمال تغذیه میکند هم پررنگتر به چشم میآید. اما درباره بحث توزیع روزنامه در اتوبوسها باید بگویم که طرحهای خوبی در دست اجرا داریم که بهزودی عملی خواهد شد.»
پس از سخنان سردبیر شهرآرامحله ،سینا عمرانیان، مدیر منطقه6 شهرآرا، به انتقاد از نحوه توزیع نشریه پرداخت و گفت:« ما توانستیم طی یک دوره سهماهه یعنی 12شماره، 2هزار نسخه اضافه چاپ برای شهرآرامحله بگیریم و این هفتهنامه را رایگان به دست اعضای شورای اجتماعی محلات برسانیم که بازخورد بسیار خوبی داشت. بیشتر خوانندههای ما در شورای اجتماعی محلات هستند. این افراد در محله نفوذ دارند و واسطههای بسیار خوبی برای انتقال مطالب هستند. چرا این روند ادامه نداشته باشد؟»
سلیماننوری در پاسخ به این انتقاد گفت: «ما در این زمینه تصمیمگیرنده نیستیم. بحث شورای اجتماعی محلات و شهرآرامحله یک حرکت مشترک بین معاونت فرهنگی شهرداری و شهرآراست. در بحث شورای اجتماعی محلات یک تفاهمنامه دوطرفه داشتیم دال بر اینکه سالانه 1500نسخه در اختیار شورا قرار بدهیم. وقتی بحث تغییر فضای شورای اجتماعی محلات و انتخابات جدید پیش آمد تصمیم قطع این روند هم گرفته شد. این در حوزه اختیار ما نیست اما پیگیر آن هستیم تا این قشر از مخاطبانمان را از دست ندهیم. علاوهبراین بیپرده بگویم، در یک سال گذشته رسانههای کشور شامل روزنامه، کتاب و... با بحران کاغذ روبهرو هستند. این واقعیت ماجراست. روزنامههای بزرگی چون ایران و همشهری روز به روز از تعداد صفحات خود کم میکنند تا باقی بمانند، ما هم از این امر مستثنا نیستیم و مجبور به کمکردن تیراژ برای بقا هستیم.» وی در ادامه درباره گرید جدید هفتهنامه شهرآرامحله هم توضیحاتی ارائه داد و گفت:« فرمت جدیدی برای شهرآرامحله در نظر گرفته شده است که مشروح همین جلسه را هم میتوانید در نشریهای با فرمت جدید بخوانید. در این قالب بخشی به معرفی چهرههای شاخص منطقه و ظرفیتهای آن اختصاص داده میشود تا معرفی اهالی منطقه دقیقتر انجام شود و هفتهنامه شهرآرامحله در این حوزه رسالت خود را دقیقتر از قبل انجام دهد. همچنین بخشی به حرف مردم و بخشی به مشکل محله اختصاص پیدا کرده است.»
پس از این سخنان بود که شرکتکنندگان در نشست با گرفتن عکس یادگاری به رسم یادبود با یکدیگر خداحافظی کردند، بدان امید که این نشستها استمرار داشته باشد و در نشستهای بعد بسیاری از مشکلات بیانشده در این نشست، سرانجامی خوش داشته باشند.