به گزارش شهرآرانیوز، وقتی سایه شوم کرونا در سالهای پایانی دهه ۹۰ وضعیت اقتصاد و فروش گیشه سینما را تیرهوتار کرد، فیلمهای کمدی با الگوهای مشخصی به داد سینما رسیدند. از سال ۱۴۰۰ و بهواسطه سیاستهای حمایتی برای ورود فیلمهای کمدی به اکران، سالنها رفتهرفته جان گرفتند و فروش برخی از فیلمها به رکوردهای قابلتوجهی رسید. همزمان امید به سرمایهگذاران و تهیهکنندگان برای تولید اثر و ورود دوباره به میدان رقابت در گیشه بازگشت. آنها میدانستند که مخاطبان سینما در مواجهه با الگو و فرمولی جذاب به سالن سینما جذب خواهند شد. در این الگو، بازیگران، کارگردانان و نویسندگان کمدی به یک ترکیب برنده رسیدند. فیلمهای کمدی و سرخوش میتوانستند روزهای سخت پاندمی را کمرنگ کنند. از طرفی، فیلمنامهنویسان و کارگردانان سینما با بهرهبرداری از ساختارهای موفق کمدی اسکروبال و اسلپاستیک به موفقیت این فیلمها در گیشه دامن زدند. به واسطه فیلمهایی همچون «دینامت»، «فسیل»، «هتل»، «هاوایی»، «انفرادی»، «بخارست»، «شهر هرت» و ... روی هم رفته بیش از ۳۰ میلیون بلیت سینما فروخته شد.
البته کمدیهای دیگری در این مقطع به تولید رسید، اما با استقبال روبهرو نشد. چرا که برخی از کمدیها با محاسبه نادرست، وجههای مبتذل پیدا کرده و به جای خنده، خشم مخاطبان را برانگیختند. وقتی گرد و غبار زمان بر دوران کرونا نشست، شرایط برای تنوع ژانری در گیشه سینمای ایران بیش از پیش فراهم شد. مدیران و مسئولان سینمایی با تصمیمات مختلف سعی داشتند سینماگران را به این تنوع سوق دهند.
سه سال از کرونا گذشت و در سال ۱۴۰۳، بستری برای اکرانهای متفاوت فراهم شد. مخاطبان سینما در اکرانهای نوروز ۱۴۰۳ چه انتخابهایی برای رفتن به سالن سینما داشتند؟ چه آثاری در ماههای ابتدایی این سال به نمایش درآمدند؟ اولین فیلم «تمساح خونی» بود. در ادامۀ این آثار مهم میتوان به «مست عشق»، «بیبدن»، «پرویزخان»، «سال گربه»، «آسمان غرب»، «تگزاس۳» و «خجالت نکش ۲» اشاره کرد. همانطور که گفته شد، سیاست سینمای ایران به سمتی پیش رفته بود که فیلمهای غیرکمدی نیز بتوانند در گیشه نفسی تازه کنند.
با وجود فروش خوب و قابلتوجه کمدیها در چهار ماهه ابتدایی ۱۴۰۳، سکوی پرتابی برای فیلمهای غیرکمدی ایجاد شد. فیلمهای کمدیای که در چهار ماه ابتدایی سال ۱۴۰۳ به نمایش در آمدند تا پایان اکران خود، به طور تقریبی ۸ میلیون بلیت فروختند. فروش این تعداد بلیت، به رقمی بیش از ۵۸۰ میلیارد تومان میرسید. در سمت دیگر ماجرا تعداد بلیتهایی که در بازه زمانیِ مذکور برای تماشای آثار غیرکمدی ثبت شد، نزدیک به عدد ۳ میلیون رسید. این تعداد بلیت فروخته شده، بیش از ۲۰۳ میلیارد تومان برای تهیهکننده، سینمادار و سرمایهگذاران آثار غیرکمدی دیگر رقابت با کمدیها امری دستنیافتنی نبود، بلکه همه چیز شروع شده بود.
حضور برجسته فیلمهای کمدی در اکرانها، به استفاده مکرر از همان فرمول موفق برمیگشت. به بیان دیگر، این فرمول همچنان برای مخاطبان و سینماداران جذاب بود. اما در ادامه، هم مخاطبان و هم سینماداران آرام آرام از مختصات فیلمهای کمدی موفق اشباع شدند. فضا برای پیشروی آثار غیرکمدی و پیشی گرفتن از کمدیها فراهم شد.
در ابتدای سال ۱۴۰۴، گیشه به استقبال فیلم «دایناسور» رفت. فروش این فیلم در هفتههای ابتدایی قابلتوجه بود. سازندگان اثر برای تکرار موفقیتهای قبلی خیز برداشتند. به نظر میرسید گیشه روندی مشابه سال ۱۴۰۳ را طی خواهد کرد. تا اینکه فیلم «پیرپسر»، ساخته اکتای براهنی به میدان آمد. این فیلم در بخش ویژه چهلوسومین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و با اقبال بسیار خوبی مواجه شد. شور و اشتیاق اهالی رسانه در واکنش به این فیلم، عطش جامعه اهل سینما را دوچندان کرد. پیشفروش بلیتها نشاندهنده این عطش بود. با اینکه «پیرپسر» با جنگ تحمیلی ۱۲روزه و حواشی مختلف روبهرو شد، از نفس نیفتاد و فروش خوبش را ادامه داد. به طور کل کمدیهایی که در چهار ماه ابتدایی سال ۱۴۰۴ در گیشه حضور داشتند، توانستند ۵ میلیون بلیت بفروشند. فروش آنها بیش از ۴۳۰ میلیارد تومان بوده است. در سمت دیگر فیلمهای غیرکمدی فروشی معادل ۲۶۰ میلیارد تومان داشتند. تعداد بلیتهایی که برای تماشای این آثار فروخته شده نزدیک به ۴ میلیون است.
در یک نگاه کلی و در مقایسه میان تعداد مخاطبان سینمای ایران در ۴ ماهه ابتدایی امسال نسبت به سال گذشته بهوضوح مشخص میشود که آمار مخاطبان فیلمهای کمدی از ۸ میلیون نفر در ۴ ماهه ابتدایی ۱۴۰۳ به ۵ میلیون نفر در ۴ ماهه ابتدایی امسال کاهش پیدا کرده و در مقابل تعداد مخاطبان فیلمهای غیرکمدی و اجتماعی با افزاش یک میلیون نفری از ۳ میلیون مخاطب در ۴ ماهه ابتدایی سال گذشته به ۴ میلیون نفر در ۴ ماهه ابتدایی امسال رسیده است.
البته این ارقام تا این تاریخ ثبتشده و همچنان در حال افزایش هستند. در حال حاضر «زن و بچه» نیز بهعنوان فیلمی غیرکمدی در کنار «پیرپسر» قرار گرفته است. در روزهای ابتدایی اکران این اثر، نام سعید روستایی به همراه بازیگران چهره، آمار خوبی برای این فیلم در گیشه به ارمغان آورد. از طرفی، اما سینمای کمدی تسلیم نشده و با «مرد عینکی» توجه طرفداران این ژانر را جلب کرده است. بهطور کلی، سینمای اجتماعی (غیرکمدی) پس از فرازونشیبهایی که در دوران پساکرونا پشت سر گذاشت، اکنون به ثبات رسیده و میتواند برای جایگاه پرفروشترین فیلم سال رقابت کند. اگر این گفته در سال ۱۴۰۳ تنها یک حدس بود، در چهارماهه ابتدایی ۱۴۰۴ به واقعیتی آشکار تبدیل شده است.
اگر نگاهی کلی به اکرانهای ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ بیندازیم، تفاوت عمدهای در آنها میبینیم. اما این تفاوت تنها در ظاهر است. اگر دقیقتر روند گیشه در چهار ماه ابتدایی این دو سال را رصد کنیم، آنها را پیوسته در یک مسیر میبینیم. در واقع آنچه اکنون بهعنوان جدول فروش فیلم در سال ۱۴۰۴ قابل رویت است، برآمده از مسیری است که جدول فروش سال ۱۴۰۳ آغازگر آن بوده. مسیری که در ادامه با فیلمهایی همچون «ناتوردشت» میتواند جذابتر شود. این فیلم به کارگردانی محمدرضا خردمندان و با حضور بازیگران شناخته شدهای همچون هادی حجازیفر، میرسعید مولویان، علی مصفا و سعید آقاخانی حضور موفقی در جشنواره فیلم فجر داشت و حالا در ادامه توفیقات «پیرپسر» و «زنوبچه» میتواند به فروش فیلمهای غیرکمدی در گیشه یاری رساند و موقعیت فیلمهای اجتماعی و جدی را یک گام دیگر رو به بهبود پیش ببرد.
منبع: سوره سینما