گلایه شهروندان مشهد از فضای غیراستاندارد و چالش‌های نقل مکان پایگاه‌های بهداشت | کوچ اجباری بهداشت!

به گزارش شهرآرانیوز؛ فرض کنید در یک روز عادی، برای یک مراجعه ساده بهداشتی راهی پایگاه بهداشت محله‌تان می‌شوید، اما با صحنه‌ای غیرمنتظره روبه‌رو می‌شوید؛ در‌های بسته و یک اطلاعیه کوچک که خبر از جابه‌جایی پایگاه می‌دهد! حالا باید در این شلوغی شهر، در پی آدرس جدید بگردید و کلی وقت و انرژی صرف کنید. گلایه‌ها از جابه‌جایی‌های مکرر پایگاه‌های بهداشت و خانه‌های سلامت که اغلب در ساختمان‌های استیجاری و گاه نامناسب دایر هستند به یک تجربه تکراری تبدیل شده است.

آسیب این جابه‌جایی‌ها بیش از همه متوجه مادران با نوزادان تازه‌متولدشده است، زیرا برای تزریق واکسن باید به دنبال پایگاه بهداشتی باشند که شماره ملی نوزادشان در آن پایگاه ثبت شده است. پایگاهی که به‌دلیل سررسید موعد قرارداد اجاره به مکان جدیدی در حال انتقال است. با این شرایط مادران چاره‌ای ندارند، جز آنکه صبر کنند تا پایگاه بهداشتی‌شان نقل مکان کرده و شرایط تزریق واکسن برای نوزادشان فراهم شود.

نه جای واکسن‌زدن، نه جای نشستن!

اوایل شهریورماه بود که در گزارشی با تیتر «نه جای واکسن‌زدن، نه جای نشستن» به گلایه شهروندان از پایگاه بهداشت شهید موسوی قوچانی پرداختم. در آن گزارش روایتگر این مرکز بهداشتی بودیم. پس از چاپ این گزارش تعدادی از شهروندان با طرح گلایه به موضوع ثابت نبودن پایگاه‌های بهداشت اشاره کردند و خواستار پیگیری وضعیت این پایگاه‌ها شدند.

شهروندی با ارسال پیامکی به ستون حرف مردم برایمان نوشت؛ «چرا دانشگاه علوم پزشکی برای مراکز بهداشت مکان ثابتی در نظر نمی‌گیرد؟ ما ساکن بولوار کوثر هستیم و دو فرزند دارم. در تمام دورانی که باید واکسن بچه‌ها را می‌زدم، چندبار مرکز بهداشت محدوده ما عوض شد. یک‌بار پایگاهمان به بولوار سرافرازان منتقل شد. هنوز چندی نگذشته بود که بار دیگر اعلام کردند که پایگاه بهداشت تغییر کرده و باید به چهارراه چهار چشمه مراجعه کنیم. این پایگاه هم دوام چندانی نیاورد و دوباره اعلام کردند که پایگاه بهداشت شما محدوده هاشمیه است. چرا باید پایگاه بهداشتی این همه جابه‌جایی داشته باشد؟ مسئولان رسیدگی کنند.»

شهروند دیگری هم دراین‌باره برایمان نوشت؛ «هر بار که مرکز بهداشتمان جابه‌جا می‌شود باید دست‌کم یک‌ماه منتظر دریافت خدمات باقی بمانیم. اگر هم به مرکز بهداشت دیگری در محدوده محل زندگی‌مان مراجعه کنیم، کارکنان خدمات نمی‌دهند و می‌گویند باید منتظر باشید تا مرکز بهداشتی خودتان مجدد دایر شود. دلیلی که می‌آورند این‌گونه است؛ «شماره ملی شما و خانواده‌تان در آن مرکز ثبت شده است ما به پرونده بهداشتی شما دسترسی نداریم.»

شهروند دیگری هم با طرح گلایه از فضای کوچک و غیراستاندارد مراکز می‌گوید: چرا باید فضای پایگاه‌های بهداشت محلات سطح شهر غیراستاندارد باشد؟

چشم‌انتظار اعتبار ساخت پایگاه!

محور ثابت این پیام‌ها و دغدغه‌های شهروندان چرایی جابه‌جایی‌های مکرر پایگاه‌های بهداشت است؟ استیجاری‌بودن بخش درخور توجهی از پایگاه‌های بهداشتی نیز دیگر دغدغه مردمی است.

برای پاسخ به این پرسش‌ها و شنیدن دلایل پشت پرده این وضعیت، سراغ مدیر توسعه شبکه و ارتقای سلامت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌رویم. حسن عبدا... زاده استیجاری‌بودن پایگاه‌های بهداشت و دغدغه‌های مردم را تأیید می‌کند و می‌گوید: مشکلات اعتباری سبب شده که حدود ۵۰ درصد پایگاه‌های بهداشت در سطح مشهد استیجاری باشند.

مدیر توسعه شبکه و ارتقای سلامت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌افزاید: متأسفانه در مشهد بدترین وضعیت را به لحاظ فضای فیزیکی واحد‌های بهداشتی داریم. در شهرستان‌ها بیشتر واحد‌های ساختمان دولتی مطابق با استاندارد هستند، اما در مشهد به‌ویژه در حاشیه شهر بیشتر ساختمان‌های مراکز بهداشتی ما استیجاری بوده و ساختمان دولتی نداریم.

عبدا... زاده بیان می‌کند: نکته دیگر آنکه در حاشیه شهر مشهد وضعیت واحد‌هایی که ما به‌عنوان واحد استیجاری، قرارداد موقت می‌بندیم، از نظر استاندارد در شرایط مطلوب نیست. بیشتر واحد‌های استیجاری ما خانه‌های کوچک با متراژ و مساحت اندک است.

وجود ۱۴۵ واحد استیجاری!

وی با بیان اینکه با توجه به جمعیت و نیاز شهر به مراکز و پایگاه‌های بهداشتی، چاره‌ای جز اجاره واحد‌هایی با این شرایط را نداریم، بیان می‌کند: پیگیری‌هایی در سال‌های گذشته انجام دادیم و حتی این دغدغه را تا سطح وزارتخانه رساندیم، بااین‌حال هنوز این مشکل وجود دارد.

مدیر توسعه شبکه و ارتقای سلامت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌افزاید: در شهر مشهد بیش از ۱۴۵ واحد استیجاری داریم و این واحد‌های استیجاری عموما وضعیت مطلوبی ندارند. این میزان واحد استیجاری معادل ۵۰ درصد پایگاه‌های موجود در سطح شهر مشهد است.

عبدا... زاده اضافه می‌کند: بخش زیاد اعتباراتی که برای ساخت واحد‌ها در نظر گرفته می‌شود، در برابر تعداد مراکز و پایگاه‌های موردنیاز ناچیز است.

۵۷ واحد در دست‌ساخت منتظر اعتبار

مدیر توسعه شبکه و ارتقای سلامت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار می‌کند: این اعتبار ناچیز تخصیص‌یافته سبب می‌شود که هر سال ما به تعداد بسیار محدود و انگشت‌شمار واحد بسازیم.

عبدا... زاده تأکید می‌کند: در حال حاضر ۵۷ واحد بهداشتی در حوزه دانشگاه علوم پزشکی مشهد در دست ساخت داریم. این تعداد واحد نیز به‌دلیل مشکلات اعتباری به‌صورت نیمه‌تمام باقی‌مانده است.

وی درخصوص اینکه چرا دست‌کم برای واحد‌های استیجاری استاندارد‌های لازم در حوزه مساحت و متراژ در نظر گرفته نمی‌شود؟ می‌گوید: استاندارد‌ها برای فضای فیزیکی یک مرکز جامع خدمات سلامت هفتصد متر مربع است، اما وقتی قرار است ما جایی را به صورت استیجاری بگیریم، به‌سختی می‌توان چنین واحدی را پیدا کرد.

میزان دسترسی و مشکلات اعتباری، مانع اصلی

مدیر توسعه شبکه و ارتقای سلامت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در توضیح تکمیلی، می‌گوید: اولین قاعده‌ای که دست‌وپای ما را برای رسیدن به اجاره یک واحد استاندارد می‌بندد، این است که واحد اجاره‌ای جدید ما باید در همان محدوده واحد قبلی باشد تا دسترسی جمعیت زیرپوشش راحت باشد. همین مسئله سبب می‌شود قدرت انتخاب ما محدود شود. درنظرگرفتن همه این عوامل سبب می‌شود کمی از استاندارد‌ها فاصله بگیریم.

وی در پاسخ به گلایه شهروندان مبنی بر اینکه چرا باید به دلیل پروسه جابه‌جایی یک پایگاه بهداشتی به محل جدید شهروندان معطل دریافت خدمات بهداشتی باقی بمانند، می‌گوید: قبلا به‌طور کتبی به همه مراکز بهداشتی اعلام کردیم که هر شهروندی حتی اگر زیر پوشش پایگاهی نباشد، به هر دلیلی به یکی از پایگاه‌های ما مراجعه می‌کند، باید خدمت دریافت کند.

عبدا... زاده اظهار می‌کند: همه کارکنان ما در تمام پایگاه‌ها موظف هستند هیچ درخواستی را بدون پاسخ نگذارند حتی اگر پاسخ شهروند در محدوده خدمات‌رسانی آن پایگاه نباشد. چنانچه شهروندان در این راستا با قصوری روبه‌رو هستند حتما به مرکز بهداشت استان اطلاع بدهند.

وی بیان می‌کند: اینکه همکاران ما به شهروند اطلاع می‌دهند که در محدوده خدمات فلان پایگاه قرار دارند به این معنا نیست که مردم نمی‌توانند از سایر پایگاه‌ها خدمات بگیرند، این رفتار درحقیقت نوعی اطلاع‌رسانی برای خود شهروند است تا برای مراجعه بعدی به نزدیک‌ترین پایگاه در محل زندگی خود مراجعه کند.