سرور هادیان | شهرآرانیوز؛ معادن خراسان رضوی ۲.۹درصد از مساحت استان را تشکیل می‌دهند که سنگ آهن خواف شاخص‌ترین معدن استان و جزو ۱۰معدن بزرگ سنگ آهن دنیا و بزرگ‌ترین معدن سنگ آهن ایران است. ۹۸۰پروانه بهره برداری معادن در خراسان رضوی با ذخیره ۲.۸میلیارد تن و استخراج اسمی ۷۰میلیون تن در سال وجود دارد. در کنار این مسئله، افغانستان با برخورداری از ذخایر عظیم مس، آهن، لیتیوم، طلا و سنگ‌های قیمتی، پتانسیل اقتصادی تا ۳تریلیون دلار را دارد.
ترکیب ظرفیت‌های معدنی خراسان رضوی و افغانستان، با توجه به ذخایر غنی، نیروی انسانی متخصص و معادن ارزشمند دو طرف، زمینه مناسبی برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و معدنی فراهم کرده است. در صورت تقویت حمایت‌های دولتی، تأمین منابع مالی و ایجاد اطمینان برای سرمایه گذاران، می‌توان انتظار داشت که این همکاری‌ها به یکی از محور‌های اصلی توسعه و تعامل اقتصادی در منطقه تبدیل شود.
رئیس هیئت مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان، می‌گوید: ضعف حمایت‌های دولت ایران و نبود تعریف مشخص برای بهره برداری از خدمات صندوق ضمانت صادرات در افغانستان، موجب کاهش ریسک پذیری فعالان اقتصادی ایرانی در این کشور شده است.
محمود سیادت بیان می‌کند: صندوق ضمانت صادرات، تحت تأثیر تحریم‌ها قرار دارد و لازم است شرایط خود را با وضعیت واقعی افغانستان تطبیق دهد تا زمینه فعالیت بیشتر شرکت‌های ایرانی فراهم شود. سیادت در ادامه توضیح می‌دهد: قوانین بهره برداری از معادن در افغانستان، مشکلات جدی دارد و این امر مانع حضور فعال ایران در بخش معدن شده است. او اضافه می‌کند: چین و دیگر کشور‌ها در ابتدا تمایل زیادی برای سرمایه گذاری در معادن افغانستان داشتند، اما به دلیل موانع متعدد، از این حوزه عقب نشینی کرده‌اند.
رئیس هیئت مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان تصریح می‌کند: دولت افغانستان از فعالان اقتصادی خواسته است تا خود در اکتشاف و استخراج معادن مشارکت کنند و هم زمان زیرساخت‌هایی مانند جاده و برق را تأمین کنند، اما نبود نیروی متخصص، هزینه زیاد انرژی و سایر مشکلات، اجرای این برنامه را با چالش روبه رو کرده است.
وی اظهار می‌کند: در حال حاضر، فعالان ایرانی در حوزه معادن افغانستان بیشتر بر پشتیبانی فنی و مهندسی متمرکزند و در صورت بهبود شرایط، قصد دارند که نقش پررنگ تری ایفا کنند. به گفته سیادت، طبق جمع بندی کمیسیون‌های فنی و صادرات اتاق، ایران در شرایط فعلی بر تقویت خدمات فنی و مهندسی و پشتیبانی صنایع معدنی تمرکز خواهد داشت تا در آینده بتواند در استخراج و اکتشاف معادن افغانستان مشارکت مؤثرتری داشته باشد.
سیادت می‌گوید: پیوند‌های اقتصادی عمیق میان ایران و افغانستان در حوزه‌هایی مانند ترانزیت، انرژی، معدن و صنعت می‌تواند بهترین ابزار برای تقویت روابط و حفظ سهم ایران در بازار افغانستان باشد. سیادت اظهار می‌کند: حمایت دولت افغانستان از تولید داخلی و افزایش تعرفه واردات، موجب کاهش ارزش ریالی و دلاری صادرات ایران و گرایش آن به واردات مواد خام شده است.
او هشدار می‌دهد که کشور‌هایی مانند ازبکستان با قدرت بیشتری در حوزه انرژی، صادرات و واردات وارد عمل شده‌اند و ایران باید برای حفظ جایگاه خود در منطقه سیاست هایش را بازبینی کند.
عضو هیئت رئیسه اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی هم می‌گوید: ایران از توان و ظرفیت زیادی در حوزه استخراج و فراوری معادن برخوردار است، اما این امکانات به درستی استفاده نمی‌شوند.
هادی نبی زاده بیان می‌کند: یکی از مهم‌ترین چالش ها، نبود حمایت مؤثر و پشتیبانی مناسب از سوی دولت است. به گفته وی، دولت باید از طریق صندوق توسعه صادرات، دیپلماسی اقتصادی و سیاسی، ارائه حمایت‌های بانکی و ضمانتی از سرمایه گذاران ایرانی در افغانستان پشتیبانی کند، اما تاکنون چنین حمایت‌هایی به طور جدی انجام نشده است.
نبی زاده علت این وضعیت را گرفتاری‌های داخلی دولت، نبود ضمانت‌های بانکی و نبودن حضور فعال دولت ایران در افغانستان می‌داند و می‌گوید: در حالی که چین در زمینه استخراج معادن افغانستان پیشتاز شده است، این کشور همچنان تمایل زیادی برای همکاری با ایران دارد.
وی در ادامه اظهار می‌کند که همکاری‌های معدنی میان دو کشور نیازمند دانش فنی و مهارت‌های تکنیکی است و ایران در این زمینه توانایی ارائه خدمات فنی و مهندسی را دارد. نبی زاده با اشاره به اینکه تحقق این هدف تنها با پشتیبانی و حمایت مؤثر دولت از سرمایه گذاران ممکن است، ابراز امیدواری می‌کند که با ایجاد حمایت‌های لازم از سوی دولت، زمینه برای توسعه همکاری‌های اقتصادی و معدنی میان ایران و افغانستان بیش از پیش فراهم شود.
رئیس خانه معدن خراسان رضوی هم با بیان اینکه ایران و افغانستان در تجارت مواد معدنی با ناترازی صادرات و واردات روبه رویند، اظهار می‌کند: افغانستان، کالا‌های صادراتی چندانی ندارد و عمدتا واردکننده محصولات ایرانی است. یکی از جذاب‌ترین زمینه‌های همکاری با این کشور حوزه معدن است و تأکید ما بر بهره گیری از ظرفیت‌های موجود در این حوزه است.
غلامرضا نازپرور با اشاره به جایگاه معدنی خراسان رضوی می‌افزاید: این استان در کشور از نظر تعداد کارشناسان حوزه معدن و متالورژی در رتبه نخست قرار دارد و ظرفیت‌های درخور توجهی برای توسعه همکاری‌های معدنی با افغانستان در اختیار دارد که باید از آن استفاده کرد.