مشهد؛ پرچم‌دار بهسازی پیاده‌رو‌ها برای روشندلان

روز ۱۵ اکتبر مصادف با ۲۳‌مهر‌ماه، به عنوان روز جهانی عصای سفید (white Cane Safety Day) بهانه‌ای است برای اینکه به موضوعات و معضلات زندگی نابینایان یا به‌عبارت‌دیگر روشن‌دلان پرداخته شود. از سال ۱۹۶۴ تاکنون موضوعات مختلفی در این رویداد مورد بحث قرار گرفته است. توجه به نابینایان، اعم از معلولان مادرزاد یا معلولان حاصل از حوادث یا جانبازان دفاع مقدس که بخشی از جمعیت جامعه امروزی ما را تشکیل می‌دهند، امری پذیرفته است و متأسفانه آمار این جامعه در کشور نیز به‌دلیل حوادث، تصادف‌ها، بیماری‌ها و‌... در خور توجه بوده و رو به افزایش است.

در شهر‌های امروز، توجه به سبک زندگی نابینایان اعم از کودکان، بزرگ‌سالان و سالمندان نابینا و کم‌بینا و نیز نابینایانی که از معلولیت‌های دیگر هم رنج می‌برند، موضوعی پر‌اهمیت تلقی می‌شود. توجه به موضوع معلولان و به‌ویژه نابینایان، اولین‌بار در مدیریت شهری و شهرداری مشهد و در طرح «بهساز» با راهنمایی یکی از معلولان جدی گرفته شد.

 اجرای «خطوط بساوایی» یا همان موزاییک‌های زردرنگ برجسته در پیاده‌رو‌های مشهد در طرح بهساز، به‌سرعت دیده شد و بسیاری از شهرداری‌های کشور با مشاهده این اقدام مناسب و به تأسی از مشهد، به اجرای خطوط بساوایی در پیاده‌رو‌های شهر‌ها اقدام کردند و در نتیجه با پرچم‌داری شهر مشهد، بیشتر شهر‌های پرجمعیت کشور در کف‌سازی پیاده‌روها، به موضوع خطوط بساوایی توجه دارند.

ولی این همه ماجرا نیست. توجه به عبور و تردد ایمن نابینایان از چهارراه‌ها، نیازمند طراحی چراغ‌های راهنمایی صوتی یا بوق‌دار است؛ موضوعی که در کشور‌های اروپایی، سال‌هاست عملی شده است و نابینایان به مجرد رسیدن به تقاطع، می‌توانند با فشردن دکمه مخصوص که در ارتفاع مناسب بر پایه چراغ راهنمایی نصب شده است، با هشدار صوتی، چراغ را سبز کنند. خودرو‌ها نیز موظف به توقف و حفظ ایمنی فرد نابینا در تردد هستند.

ماده۱۰ آیین‌نامه اجرایی ماده۳ قانون حمایت از افراد دارای معلولیت، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها را مکلف کرده اقداماتی انجام دهند که یکی از این اقدامات هم‌سطح‌سازی، مناسب‌سازی و نصب خط هدایت نابینایان در پیاده‌رو‌ها و تأمین محل ویژه توقف (پارک) خودروی افراد دارای معلولیت در محل توقف حاشیه خیابان‌ها و توقفگاه‌های عمومی است؛ لذا توجه به تقاطع‌هایی که به‌دلیل نزدیک بودن به مراکز آموزشی، دانشگاه‌ها و... محل تردد نابینایان بیشتری است، به نظر امری لازم و حداقلی می‌رسد که باز هم می‌تواند با پرچم‌داری مشهد در توجه به تردد ایمن و امن شهروندان، به اثبات برسد.

از‌سوی‌دیگر، توجه به طراحی محیط و مبلمان شهری برمبنای لامسه نیز می‌تواند مهم‌ترین رویکرد طراحان شهری و معماران، برای پاسخگوبودن مبلمان و محیط شهری به نیاز‌های نابینایان باشد. تغییر بافت کف‌سازی، تغییر بافت و صیقلی‌بودن یا بافت‌دار‌بودن دیوار‌ها در مناطق حساس و مهم و پرتردد یا پراستفاده مانند سرویس‌های بهداشتی و ایستگاه‌های اتوبوس و مترو، می‌تواند بهره‌وری آن فضا‌ها را برای جامعه روشن‌دلان راحت‌تر و ایمن‌تر کند. امید است این‌گونه امکانات، به‌زودی برای همشهریان و زائران نابینا در شهر مشهد فراهم شود.